رقبای اینترنت ماهواره‌ای ایلان ماسک قدرت می‌گیرند؛ چین در تلاش برای کاهش سلطه آمریکا

به گزارش پیوست، شرکت چینی اسپیس‌سیل (SpaceSail)، با حمایت دولت این کشور، و پروژه کوئیپر متعلق به جف بزوس، بنیان‌گذار آمازون، به‌طور جدی در حال گسترش فعالیت‌های خود در بازار اینترنت ماهواره‌ای هستند. همچنین براساس این گزارش شرکت کانادایی تله‌ست (Telesat) نیز در برخی از بازار‌ها به رقابت استارلینک رفته است و گزارش‌های گذشته به سرمایه‌گذاری‌های گسترده اتحادیه اروپا و تایوان برای عرضه خدمات مشابه اشاره می‌کنند.

نفوذ رقبا به بازارهای تحت سلطه ایلان ماسک

گزارش رویترز می‌گوید شرکت اسپیس‌سیل چین در ماه نوامبر برای ورود به بازار اینترنت ماهواره‌ای برزیل قراردادی را به امضا رسانده است و مدعی است که با ۳۰ کشور دیگر نیز برای توسعه خدمات اینترنت ماهواره‌ای خود در حال مذاکره است.

خرداد ماه سال گذشته (۱۴۰۲)، گزارشی از وال‌استریت ژورنال به نگرانی تحلیلگران از افزایش نفوذ چین به بازار اینترنت ماهواره‌ای اشاره می‌کرد. علاوه بر وابستگی بسیاری از کشور‌های به زیرساخت اینترنتی چین، موضوعات مختلف از جمله تنش ایلان ماسک و شبکه اجتماعی ایکس با دولت برزیل نیز ممکن است بر تمایل بیشتری دولتمردان برای همکاری با دیگر گزینه‌‌ها تاثیر‌گذار باشد.

گزارش رویترز می گوید این شرکت چینی به تازگی فعالیت خود را در قزاقستان نیز آغاز کرده است. از سوی دیگر، برزیل در حال مذاکره با پروژه کوئیپر و شرکت تله‌ست کانادا است تا خدمات اینترنت ماهواره‌ای را با گزینه‌های مختلفی تامین کند. شهریور ماه امسال (۱۴۰۳) و پس از مسدود شدن شبکه اجتماعی ایکس در برزیل، کاربران برای مدتی از طریق اینترنت استارلینک و به دلیل تغییر هاست این پلتفرم به Cloudflare به پلتفرم ایکس دسترسی داشتند و همین مساله خشم مقامات برزیلی و جریمه یک میلیون دلار در روز را برای شرکت ایلان ماسک به دنبال داشت.

با این همه استارلینک از لحاظ گستردگی و کیفیت خدمات فاصله زیادی با رقبای خود دارد. استارلینک از سال ۲۰۲۰ تاکنون بیشتر از تمامی رقبا به به مدار پایینی زمین (LEO) ارسال کرده است و در حال آزمایش خدمت جدیدی است که امکان اتصال به ماهواره را با همکاری اوپراتور‌های زمینی، برای گوشی‌های هوشمند معمولی  فراهم می‌کند.

مدار پایینی زمین که در ارتفاع کمتر از ۲۰۰۰ کیلومتر از سطح زمین قرار دارد، امکان انتقال سریع و کارآمد داده‌ها را فراهم می‌کند و برای مناطق دورافتاده، کشتی‌های دریایی و حتی نیروهای نظامی در مناطق جنگی بسیار کاربردی است.. و در حال حاضر بیشترین ماهواره را شرکت استارلینک در این مدار دارد.

با این حال، چین با سرمایه‌گذاری گسترده برای توسعه شبکه‌های اینترنت ماهواره‌ای، در تلاش است تا از سلطه استارلینک در این حوزه بکاهد. به گزارش شرکت آنالیز مِیسِن (Analysys Mason)، پکن در سال ۲۰۲۳، تعداد ۲۶۳ ماهوارهبه مدار پایینی زمین ارسال کرده است که رکورد جدیدی برای پرتاپ ماهواره‌های LEO محسوب می‌شود.

تلاش چین برای کاهش سلطه آمریکا با تکیه برای اسپیس‌سیل

شرکت اسپیس‌سیل چین با هدفی مشابه استرالینک به دنبال افزایش پوشش اینترنت ماهواره‌ای در بخش‌های مختلف جهان است و همانند شرکت تحت مالکیت ایلان ماسک، ماهواره‌های خود را در مدار پایینی مستقر می‌کند.

چین از طریق این شرکت و پروژه‌ای به نام Qianfan (به معنی «هزار بادبان») در حال افزایش نفوذ خود در بازار اینترنت ماهواره‌ای است. اسپیس‌سیل طی یک برنامه بلند‌پروازانه در تلاش است تا پایان ۲۰۲۴، تعداد ۶۴۸ ماهواره در مدار مستقر کند و تا سال ۲۰۳۰، تعداد ماهواره‌های خود را به ۱۵ هزار مورد برساند. گزارشی از NDTV پیرامون اسپیس‌سیل می‌گوید ماهوره‌های این شرکت چینی توسط مرکز نوآوری میکرستلایت آکادمی علوم چین (Microsatellite Innovation Centre of the Chinese Academy of Sciences) طراحی شده‌اند.

با این حال رقیب چینی استارلینک راه درازی پیش روی خود دارد. استارلینک هم‌اکنون حدود ۷۰۰۰ ماهواره در مدار دارد و در تلاش است تا پایان این دهه، تعداد ماهواره‌های خود را به ۴۲ هزار مورد برساند. این شرکت همچنین در اولین همکاری خود با اوپراتور تی‌موبایل آمریکا، اتصال ماهواره‌ای مستقیم به گوشی‌ها (DTC) را با استفاده از ماهواره‌های مجهز به مودم اتصال به گوشی آزمایش می‌کند و به دنبال افزایش تعداد ماهواره‌های مجهز به این فناوری در آینده است.

با این حال رقابت استارلینک و شرکت چینی از اهمیت ویژه‌ای برای پکن و واشنگتن برخوردار است. برنامه‌های چین برای گسترش حضور خود در فضا، نگرانی‌هایی را در میان سیاست‌گذاران غربی ایجاد کرده است. پژوهشگران شورای سیاست خارجی آمریکا هشدار داده‌اند که واشنگتن باید همکاری خود را با کشورهای در حال توسعه تقویت کند تا با نفوذ دیجیتالی فزاینده چین مقابله کند.

به گفته این پژوهشگران، پروژه Qianfan بخشی از ابتکار کمربند و جاده چین محسوب است و پکن از این طرح برای گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی خود استفاده می‌کند. این پروژه که یک تریلیون دلار سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود، از سوی منتقدان به عنوان ابزاری برای تسلط اقتصادی و سیاسی چین در کشورهای در حال توسعه تلقی می‌شود.

نگرانی‌های آمریکا از توسعه اینترنت ماهواره‌ای چین؛ سرمایه‌گذاری پکن در شرکت‌های ارائه دهند

سرعت گسترش شبکه‌های اینترنت ماهواره‌ای چین توجه محققان نظامی، به‌ویژه در ارتش آمریکا، را به خود جلب کرده است. دانشگاه ملی فناوری دفاعی چین و سایر نهادهای نظامی این کشور، تحقیقاتی را در زمینه شناسایی و نظارت بر شبکه‌های ماهواره‌ای مانند استارلینک آغاز کرده‌اند.

شرکت چینی Hongqing Technology  که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شده است و در حال توسعه یک منظومه ۱۰ هزار ماهواره‌ای است، به تازگی ۳۴۰ میلیون یوان از سرمایه‌گذاران دولتی جذب کرده است. همچنین، اسپیس‌سیل در سال ۲۰۲۳، مبلغ ۶.۷ میلیارد یوان (۹۳۰ میلیون دلار) سرمایه‌گذاری دولتی دریافت کرده است.

در همین حال، پژوهشگران چینی وابسته به ارتش آزادی‌بخش خلق (PLA) روی استراتژی‌های جدید برای مقابله با استارلینک کار می‌کنند. یکی از این تحقیقات، الگوریتمی برای ردیابی شبکه‌های ماهواره‌ای را معرفی کرده که از تکنیک‌های نهنگ‌های گوژپشت برای به دام انداختن طعمه خود الهام گرفته شده است.

به گفته این پژوهشگران، رشد فزاینده نظامی‌سازی فضا باعث شده که توسعه ابزارهای شناسایی و نظارت بر شبکه‌های ماهواره‌ای عظیم مانند استارلینک، امری حیاتی باشد.

با این حال شرکت‌های چینی تنها رقبایی نیستند که برای کاهش سلطه استارلینک بر اینترنت ماهواره‌ای تلاش می‌کند. پروژه کوئیپر، تحت مدیریت جف بزوس، نیز در تلاش است تا با سرمایه‌گذاری سنگین، شبکه‌ای گسترده از ماهواره‌ها را به فضا بفرستد.

آیا اینترنت ماهواره‌ای هم به دوقطبی دیگری میان چین و آمریکا تبدیل می‌شود؟

به گفته آنتوان گرنیه، رئیس جهانی بخش فضا در آنالیز میسن: «جهان فضایی به سرعت در حال حرکت است و مشغول آزمایش. شرکت‌های پیشرو از آزادی نسبی لذت می‌برند و در حال شکل دادن به آن در راستای برتری خود هستند تا پیش روی کار آمدن مقررات سفت و سخت، جایگاه‌های کلیدی را در اختیار بگیرند، درست مانند دوران غرب وحشی.»

با افزایش رقابت بین استارلینک، اسپیس‌سیل و کوئیپر، پیش‌بینی می‌شود که رقابت در فضا به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی در دهه آینده تبدیل شود. علاوه بر چین و آمریکا، اتحادیه اروپا نیز با سرمایه‌گذاری ۱۱ میلیارد دلاری برای کاهش وابستگی به استرالینک و تمرکز بر جایگزین‌های بومی تلاش می‌کند. در سال‌های گذشته تلاش‌های دیگری را نیز در این حوزه شاهد بودیم. گزارشی از فایننشال تایمز در سال ۱۴۰۱ به سرمایه‌گذاری دولت تایوان برای ایجاد یک شبکه ارتباط اینترنت ماهواره‌ای با الهام از استارلینک اشاره می‌کرد.

با این حال پیشتازی استارلینک در حال حاضر بازاری یک جانبه را در فضا رقم زده است و عملکرد خوب شرکت‌های چینی، در حالی که اینترنت ماهواره‌ای اروپا گرفتار مشکلات سیاسی و مالی و ابهام سرمایه‌گذاران درمورد آینده رقبای اروپایی، بعید نیست که جهان آینده بار دیگر در اتصال فضایی نیز در دوقطبی چین و آمریکا خلاصه شود.