درک و استدلال مدلهای بزرگ زبانی با افزایش طول محتوا کاهش مییابد
مدلهای بزرگ زبانی که پنجره محتوایی طولانی دارند به تازگی توجه بسیاری را به خود…
۲۱ مهر ۱۴۰۳
۱ خرداد ۱۴۰۲
زمان مطالعه : ۶ دقیقه
اینترنت ماهوارهای استارلینک در چند سال اخیر با توسعهای چشمگیر، بیشتر نقاط زمین از جمله ایران را تحت پوشش خود قرار داده است. این اینترنت حتی در تحرکات نظامی اوکراین نقش کلیدی ایفا میکند. غیب چین در رقابت اینترنت ماهوارهای نگرانی پکن را بر انگیخته و محققان ارتش این کشور با وجود مشکلات فنی و ظرفیت محدود، پرتاب ماهواره خود را برای رقابت آماده میکنند.
به گزارش پیوست، نمایش قدرت اینترنت ماهوارهای در اوکراین عزم چین برای ساخت شبکهای مشابه را دو چندان کرده است و شرکتهای خصوصی و دولتی این کشور برای تحقق آن صف کشیدهاند.
نسل جدید اینترنتهای ماهوارهای از جمله استارلینک از مدار پایینی زمین برای ارائه خدمات خود استفاده میکنند که علاوه بر بهبود سرعت، لتنسی یا تاخیر تبادل داده را کاهش میدهد.
به گفته والاستریت ژورنال، پکن و محققان چینی نگرانند که اگر دیر بجنبند مدارهای پایینی زمین شلوغ شده و دیگر جایی برای ورود به این عرصه رقابت باقی نمیماند و محققان ارتش این شرکت خواستار تشکیل یک منظومه بومی در مدار پایینی زمین هستند.
آمریکا در حال حاضر یکهتاز این صنعت است و در حالی که نمایندگانی از کانادا و اروپا هم برای تسخیر مدار پایینی تلاش میکنند اما این پروژهها هنوز به مرحله بهرهبرداری نرسیده است.
اما چالش اصلی ماهوارههای اینترنتی مرحله پرتاب آنها است که هم هزینه بالایی دارد و هم تکنولوژی پیشرفتهای را میطلبد. به جز استارلینک که از موشکهای قابل استفاده مجدد برای پرتاب استفاده میکند، رقبایش برای پرتاب موشکها دست به دامن این شرکت شدهاند و دیگر شرکتها از جمله بازیگران چینی هنوز تکنولوژی لازم برای پرتاب موشک قابل استفاده مجدد را ندارند و حتی با موشکهای معمولی هم میتوانند تعداد کمی از ماهواره را به فضا پرتاب کنند.
تیانبینگ تکنولوژی (Tianbing Technology) یکی از شرکتهای خصوصی چینی است که قصد دارد با یک موشک، ۶۰ ماهواره اینترنتی را به فضا پرتاب کند (درست به اندازه فالکون ۹ از شرکت اسپیساکس.)
تیانبینگ، ماه گذشته گام جدیدی به سوی ساخت موشکهای قابل استفاده مجدد برداشت و برای اولین بار موشکی با سوخت مایع را به مدار پرتاب کرد. استفاده از موشکهای قابل استفاده مجدد از جمله فالکون ۹ هزینه پرتاب کمی داشته و در عین حال ظرفیت بالایی دارند و همین برتری به توسعه سریع استارلینک کمک کرده است.
بلین کورسیو، بنیانگذار شرکت مشاوره اوربیتال گیتوی (Orbital Gateway Consulting)، شرکتی در هنگکنگ که بر صنعت فضایی چین تمرکز دارد، میگوید: «احتمال دارد طی دو سال ظرفیت پرتاب چین ۲ برابر شود.»
پهنباند ماهوارهای در اوریل سال ۲۰۲۰ به اولویت ملی چین تبدیل شد. در آن زمان آژانس اصلی برنامهریزی اقتصادی این کشور لیستی از «زیرساخت جدید» را به عنوان بخشی از برنامه خودکفایی پکن در تکنولوژیهای مهم ارائه کرد و اینترنت ماهوارهای هم بخشی از این لیست بود.
در همان سال، اتحادیه بینالمللی مخابرات، آژانسی در سازمان ملل متحد که به ثبت ماهوارهها میپردازد، درخواستی برای دو منظومه با حداقل ۷ هزار و ۸۰۸ ماهواره از چین دریافت کرد.
با اینکه پرتاب اولین ماهوارههای اسپیساکس حدود چهار سال زمان برد، اما در حال حاضر این شرکت بیش از ۴ هزار ماهواره اینترنت در مدار پایینی زمین دارد. اسپیساکس تنها در سال گذشته (۲۰۲۲) بیش از ۳۰ بار ماهوارههای استارلینک را به مدار پایینی زمین پرتاب کرده و در سال جاری هم قرار است تعداد این پرتابها را افزایش دهد.
اما جانتان مکدووِل، متخصص فیزیک نجومی، که پرتابهای سراسر جهان را زیر نظر دارد میگوید چین در سال ۲۰۲۲ تنها ۱۸۲ ماهواره را به فضا فرستاده که کمتر از یک دهم رقبای آمریکایی است.
موشک قابل استفاده مجدد همان چیزی است که به برتری اسپیساکس و در نتیجه آمریکا در این حوزه تبدیل شده است. حتی شرکت انگلیسی وانوب هم برای پرتاب موشکهای خود از اسپیساکس کمک میگیرد.
گواین شاتول، نماینده اسپیساکس اوایل همین ماه در مراسمی گفت: «چین هم میخواهد استارلینک بسازد، اما آنها یک چیز را ندارند. آنها موشک قابل استفاده مجدد ندارند.» با این حال او در ادامه صحبتهای خود میگوید که مطمئن است چین خیلی سریع به این تکنولوژی دست مییابد.
چین از سال ۲۰۱۴ فعالیت بخش خصوصی در صنعت فضایی را آزاد کرد. از آن زمان تا به امروز سرعت رشد این صنعت افزایش یافته و با اینکه هنوز شرکتهای دولتی بازیگر اصلی هستند اما به گفته کورسیو از اوربیتال گیتوی، در حال حاضر حدود ۱۲ شرکت پرتاب ماهواره خصوصی در این کشور فعالیت دارند.
چین اولین کشوری است که ماهنوردی را در نیمه تاریک ماه فرود آورد و قرار است تا سال ۲۰۳۰ نمونههایی را از سیاره مریخ نیز جمعآوری کند.
دومین اقتصاد بزرگ جهان بیش از ۷۰۰ ماهواره فعال در مدار زمین دارد و به گفته جن چنس سالتزمن، رئیس عملیاتهای نیروی فضایی آمریکا، حدود نیمی از این ماهوارهها را ارتش چین برای ردیابی نیروهای آمریکایی در سراسر جهان استفاده میکند. بیش از ۳۰ ماهواره هم به سیستم بیدو (Beidou)، جایگزین چین برای سیستم موقعیتیابی جهانی تحت کنترل آمریکا، تعلق دارند.
با اینکه پیش از شرکتهایی مثل استارلینک، اینترنت ماهوارهای با ماهوارههای سنتی هم قابل دسترسی بود اما کیفیت به حدی پایین بود که استفاده از آن مگر در مواقع ضروری توجیهی نداشت.
ماهوارههایی مثل استارلینک از مدار پایینی زمین اتصال با کیفیتی را ارائه میکنند و به ویژه برای نواحی دوردست و کوهستانی یا حتی در سطح دریا و در آسمان کاربرد دارد. کشور پهناوری مثل چین که مملو از بیابانهای بزرگ و مناطق کوهستانی است میتواند به خوبی از این تکنولوژی کمک بگیرد.
برخی از محققان معتقدند که اینترنت ماهوارهای چین به چالشی جدی برای یکهتازی آمریکا در این بازار تبدیل میشود.
در حالی که اسپیساکس در بیش از ۵۰ کشور جهان از جمله برزیل، نیجریه و فیلیپین مجوز فعالیت دارد اما گزارشی از مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی آمریکا میگوید ترکیب اینترنت ماهوارهای چین با ابتکار کمربند و جاده این کشور به نفوذ بیشتر پکن در بخشهایی از جهان کمک میکند.
کشورهایی مثل پاکستان و مصر در حال حاضر برای زیرساخت دیجیتالی خود وابسته چین هستند و براساس این گزارش احتمالا روی خوشی به اینترنت ماهوارهای چین نشان میدهند. چنین نیز به نظر میرسد که چین ممکن است با سلطه اقتصادی خود در بسیاری از کشورهای جهان، استفاده از خدمات آمریکایی را محدود کند.