نوآوری به دنبال انحصار و حاکمیت به دنبال رفع آن است

به گزارش پیوست، همایش تامین مالی جمعی امروز (۳۰ بهمن) برگزار شد. محمدهادی موقعی، رئیس کمیسیون تامین مالی کارآفرینی سازمان ملی کارآفرینی ایران، در ابتدای این همایش با اشاره به پدید آمدن انطباق پیچیده در جهان، گفت: بر اساس اینکه امروزه تمام جهان با هجوم فناوری و هوش مصنوعی درگیر است، مساله سازگاری پیچیده مطرح می‌شود. این سازگاری شامل دو قسمت فناوری و قوانین و مقررات جدید است. تامین مالی جمعی به این سرنوشت دچار شده و در معرض یک انطباق پیچیده قرار گرفته است.

مجتبی زارع مهرجردی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی، به رشد بازار تامین مالی جمعی در سال جاری پرداخت و ادامه داد: بانک مرکزی به دلیل نگرانی از افزایش نقدینگی تا حد ممکن اعطای تسهیلات را کاهش داده است. بازنده نهایی این تصمیم، کاهش GDP کشور است. ما می‌توانیم با استفاده از ابزارهای تامین مالی جمعی بخشی از این مشکل را بر طرف کنیم. آنچه که امروز از تامین مالی جمعی در کشور به وجود آمده به هیچ عنوان شبیه به آن برنامه‌ای که طراحی کردیم و صرفا مبتنی بر بدهی بود نیست. از سوی دیگر دستورالعمل‌های تامین مالی جمعی بر اساس روش سهام‌داری نوشته شده است. بر این اساس دستورالعمل و شیوه اجرای ما کاملا باهم متفاوت است. بنابراین در ابتدا لازم است دستورالعمل‌ منتسب با آنچه اجرا می‌شود را داشته باشیم و پس از آن ابزارهای مرتبط به آن را توسعه دهیم.

حامد رفیعی، معاون تامین مالی و سرمایه‌گذاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، به توضیح اینکه ۷۰ درصد بازار تامین مالی جمعی در جهان مبتنی بر وام و ۱۵ درصد آن مبتنی بر سهام است پرداخت و گفت: هر کسب‌وکاری بعد از معرفی وارد مراحل رشد می‌شود. به نظر می‌رسد امروزه تامین مالی جمعی وارد مراحل رشد شده و یک سال اخیر این مساله را تایید می‌کند. یکی از مشکلات تامین مالی امروز، نبود همدلی میان سکوها است. بر این اساس انتظار می‌رود که با برنامه‌ریزی مناسب سکوها رشد کرده و میان آنها همدلی و رقابت شکل گیرد. تنها در رقابت ایده و نوآوری شکوفا می‌شود و می‌توان امید بیشتری نسبت به آن داشت. تلاش ما ایجاد یک روش پایدار در بازار تامین مالی جمعی برای نفع شرکت‌های دانش‌بنیان و  غیر دانش‌بنیان است‌.

فرشید شکر خدایی، رئیس کمیسیون تامین مالی و سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی ایران، نسبت به مقررات‌گذاری در حوزه تامین مالی جمعی ابراز نگرانی کرد و گفت: تامین مالی جمعی راه‌حل مدیریت ریسک است. بر این اساس ریسکی بزرگ را میان تعداد زیادی از افراد تقسیم می‌کنیم تا در نهایت بر کسی زیان زیادی تحمیل نشود. به نظر من تامین مالی جمعی نیازی به مجوز ندارد و ریسک و بازده آن اگر زیاد یا کم شود در نهایت کسی تاوان پرداخت نخواهد کرد. پیش‌بینی من این است که در ۱۰ سال آینده صدها پلتفرم بین‌والمللی در جهان وجود دارد که هیچ دولتی بر آن نظارت نکرده و تنها به واسطه بلاک‌چین‌ها شکل گرفته است.

او ادامه داد: وضع امروزه تامین مالی جمعی چندان مطلوب نیست. بازار بدهی برای شرکت‌ها و سهام برای استارت‌آپ‌ها است. بنابراین کسی که می‌خواهد ایده خود را گسترش دهد، نمی‌تواند از ابزار بدهی استفاده کند. امروزه فلسفه تامین مالی جمعی به واسطه مقررات‌گذاری حاکمیت زیر سوال رفته است. درحالی که نوآوری به دنبال انحصار است، حاکمیت می‌خواهد انحصار را از بین ببرد. بنابراین اگر به دنبال نوآوری هستیم لازم است حاکمیت از اعمال مقررات پیچیده پا پیش بکشد.

شکر خدایی در ادامه به اهمیت آینده‌نگری در در این صنعت اشاره کرد و گفت: بالاخره روزی ارتباط کشور با سایر کشورهای جهان افزایش پیدا خواهد کرد. بر این اساس کسی می‌تواند در بازار موفق و پیروز واقع شود که از تامین مالی جمعی به شیوه ارزی استفاده کرده باشد.

محمدحسین سجادی نیری، رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر، به برخی از موضوعاتی که در اکوسیستم تامین مالی جمعی باید سامان داده شوند اشاره کرد و افزود: یکی از این مسائل، جریان تنظیم‌گری یا رقابت تنظیم‌گری است. جدای از اینکه این اکوسیستم به چه اندازه قرار است درگیر تنظیم و مقررات‌گذاری باشد، به نظر می‌رسد در تامین مالی جمعی مانند حوزه هوش مصنوعی با رقابت در حوزه تنظیم‌گری مواجه هستیم. نکته دیگر این است حوزه‌‌های نوآور شروع به رشد و بعد از مدتی تنظیم‌گر به طور ناگهانی به آن حوزه ورود پیدا‌ می‌کند. پس از آن وقتی می‌بینند که نمی‌توان جلوی رشد آن حوزه را گرفت شروع به چالش‌گذاری می‌کنند. تلاش تنظیم‌گران بر حفظ پارچوب‌ها است درحالی که نوآوری می‌خواهد چارچوب‌ها را از میان بر دارد. آینده این اکوسیستم تنظیم‌گر گریز است و یکی از عواملی که موجب نبود تنظیم‌گران در عرصه می‌شود وجود توده مردم در اکوسیستم است.

مسلم پیمانی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: امروزه ماهیت تامین مالی جمعی تغییر کرده است. در ابتدا تامین مالی جمعی برای شرکت‌های خلاق و نوآور به وجود آمد اما امروزه کسب‌وکارهای زیادی بدون هیچ نوآوری از تامین مالی جمعی استفاده می‌کنند. ریسک بازار تامین مالی جمعی به شدت بالا است. بر این اساس تضمین بانک مرکزی نیز نمی‌تواند ریسک را از بین ببرد و تنها بازار سرمایه توانایی مدیریت آن را دارد.