طرح «قانون ملی هوش مصنوعی» آماده ارائه به مجلس می‌شود

به گزارش پیوست؛ بهروز محبی‌نجم‌آبادی، سخنگوی فراکسیون هوش مصنوعی درباره اقدامات این فراکسیون تازه تشکیل شده در مجلس دوازدهم، گفت: قانون ملی هوش مصنوعی در فراکسیون نهایی شده است و طرحی تحت عنوان قانون ملی توسعه‌ هوش مصنوعی با ۱۲ ماده در دست قرار دارد. این طرح در دستور کار فراکسیون است تا بتوانیم ساختار مشخصی تعیین کنیم و نقشی در حکمرانی و ساماندهی فضای مجازی تاثیرپذیر از هوش مصنوعی داشته باشیم. طبق این قانون، اعتبارات، هزینه‌ها و صندوقی که تعریف می‌شود باید شفاف باشد و کسانی که در حوزه هوش‌مصنوعی کار می‌کنند را می‌توان حمایت کرد.

او گفت: شورای راهبری هوش مصنوعی نیز در قانون ملی ۱۲ ماده‌ای هوش مصنوعی تعریف شده است و بعد از مصوب شدن این طرح، زمانی برای تشکیل این شورا تعیین می‌شود. پیش‌بینی شده است رئیس جمهور، رئیس شورای راهبری هوش مصنوعی باشد و رئیس سازمان ملی هوش مصنوعی دبیر این شورا است. معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیر شورای عالی فضای مجازی و وزیر ارتباطات و همچنین جمعی از وزرا در این شورا ایفای نقش می‌کنند.

 از طرفی به گفته برخی دیگر در ساختار ارکان دولتی این حوزه،‌ با انتشار مجدد سند اصلاح شده هوش مصنوعی، برنامه راهبردی جامع برای این شورا تعیین می‌گردد. بنابراین برای اینکه وظایف و چارچوب فعالیت‌ هر یک از اعضای شورا هم مشخص باشد نیاز به قوانین و طرح مجلس است.

مقایسه قانون ملی و سند ملی هوش مصنوعی

سخنگوی فراکسیون هوش مصنوعی با مقایسه قانون ملی هوش مصنوعی و سند هوش مصنوعی گفت: سندی که شورای عالی انقلاب تنظیم کرده است، مربوط به سیاست‌های کلی هوش مصنوعی است که نقشه راهبردی این حوزه را در کشور مشخص می‌کند. اما قانون ملی هوش مصنوعی جنبه اجرایی و عملیاتی در حوزه هوش مصنوعی دارد.

با استفاده از ساختار این قانون تلاش بر این است، توسعه هوش مصنوعی و زمینه‌سازی برای سازمان‌ها و ارکان‌های مربوط به آن در کشور و منطقه دنبال شود. به گونه‌ای قوانین و تنظیم‌گری برای شرکت‌های مربوطه جهت پیشبرد برنامه این فناوری تعیین می‌گردد.

او درباره قانون ملی هوش مصنوعی گفت: قانون ملی هوش مصنوعی سعی دارد چارچوب مشخصی برای زیست‌بوم هوش مصنوعی در ایران تعریف کند. حمایت‌های مالی از فعالان حوزه هوش مصنوعی یکی از موارد مطرح شده در این قانون است تا فضایی برای رشد و استفاده از این فناوری ایجاد شود. در این قانون صندوق‌هایی تعریف شده است که قرار است کمک ویژه‌ای برای فعالان این حوزه باشد.

محبی‌نجم‌آبادی درباره تشکیل صندوق برای حمایت از فعالان این حوزه که در قانون ملی هوش مصنوعی ذکر شده است، اظهار کرد: تا زمانی که قانون ملی هوش مصنوعی که در حال حاضر به صورت طرح در دسترس است، مصوب شود؛ ممکن است اعداد و ارقام تغییر کند. تا درنهایت باید به قوانینی تبدیل شود که بتواند ساختار هوش مصنوعی را تقویت کند.

او ادامه داد: همچنین در این قانون تلاش بر این است که سازمان ملی هوش مصنوعی زیر نظر شخص رئیس جمهور فعالیت کند. در عین حال معتقدیم این سازمان باید به صورت مستقل فعالیت کند تا بتواند سیاست‌های مربوطه را پیگیری کند و جنبه نظارتی نیز داشته باشد. در نهایت با تعیین این ساختار قصد داریم از آنچه که در دنیا درباره هوش مصنوعی رخ می‌دهد، عقب نمانیم.

با وجود تعدد متولیان در حوزه هوش مصنوعی در نهایت یک ناظر نیاز است تا فعالیت بقیه سازمان‌ها را مدیریت و نظارت کند. برخی معتقدند که سازمان ملی نیاز نیست به بخش توسعه و ارائه محصول هوش مصنوعی ورود پیدا کند. البته از طرفی دیگر برخی از مشاوران و متولیان نظر بر این دارند که سازمان ملی هوش مصنوعی زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعالیت کند.

تنقیح قوانین با استفاده از هوش مصنوعی مهم‌ترین دستاورد در دوره قبل

احمدحسین فلاحی، نایب رئیس و دبیر فراکسیون هوش مصنوعی مجلس یازدهم، تنقیح قوانین با استفاده از هوش مصنوعی را مهم‌ترین دستاورد این فراکسیون در مجلس گذشته خواند و گفت: با همت فراکسیون هوش مصنوعی نشست‌های مختلفی در مجلس و در پارک‌های فناوری با اساتید دانشگاهی برگزار شد.

درباره تنقیح قوانین با استفاده از هوش مصنوعی، نشست‌هایی در داخل و خارج مجلس برگزار شده است و تنقیح قوانین با هوش مصنوعی اولویت فراکسیون مجلس یازدهم بود. از این‌رو در مجلس قبل قرارداد آن در هماهنگی با رئیس مجلس بسته شد و یکی از فرمایشات مقام رهبری در نیمه دوم مجلس دوره قبل بود. قرارداد تنقیح قوانین با هوش مصنوعی اکنون در حال تحویل داده‌ها است تا تنقیح با استفاده از هوش مصنوعی انجام شود. می‌توان گفت پیگیری نشست‌های مختلف با افراد دانشگاهی درباره هوش مصنوعی، مخصوصا تنقیح قوانین و ارتباط‌ گرفتن با فعالان این حوزه از جمله مهم‌ترین دستاوردهای فراکسیون هوش مصنوعی دوره قبل بود. شناسایی فعالان حوزه هوش مصنوعی، ساماندهی آنها و ارتباط گرفتن فراکسیون در دوره قبل با این فعالان از جمله دیگر اقدامات است. آنها هنوز هم با فراکسیون هوش مصنوعی در حال همکاری هستند تا برای برنامه‌های مربوط به توسعه این بخش، در کشور اقدامات بیش‌تری صورت گیرد.

در فراکسیون هوش مصنوعی مجلس یازدهم، طرحی که دچار معطلی شود وجود نداشت و البته تنقیح قوانین با استفاده از هوش مصنوعی به صورت طرح در مجلس مطرح نشد‌. معتقدم تنقیح قوانین با هوش مصنوعی منحصر به یک دوره خاص از مجلس نیست اما  می‌توان گفت شروع‌کننده بحث تنقیح قوانین با استفاده از هوش مصنوعی فراکسیون هوش مصنوعی دوره قبل مجلس بود و در حال حاضر نیز از آن استفاده می‌شود.

ایران جزو ۲۰ کشوری است که در هوش مصنوعی جدی است

بهروز محبی‌نجم‌آبادی درباره نوع برخورد ایران با هوش مصنوعی را برنامه توسعه‌ای دانست و گفت: فراکسیون هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین پیرو فرمایشات مقام معظم رهبری درباره اهمیت هوش مصنوعی تشکیل شده است. مدت مدیدی دانشگاه‌ها مقالات فراوانی درباره هوش مصنوعی در کشور منتشر کرده‌اند. ایران جزو ۲۰ کشوری است که به صورت جدی به حوزه هوش مصنوعی ورود کرده است. همچنین با وجود دانش اساتید و مهارت‌های دانشجویان کشور از نظر منابع انسانی برای رفع چالش‌های مسیر هوش مصنوعی توانمند هستیم. اما با تعیین این قوانین و اولویت‌بندی، بخش‌های مختلف این برنامه راهبردی شفاف می‌شود.

این فرایند نیازمند یک نگاه تطبیقی با برخورد سایرکشورها با هوش مصنوعی است. بر اساس اطلاعات به دست رسیده،‌ کشورهای اروپایی نگاه بسته‌ای به هوش مصنوعی دارند و قوانین سخت‌گیرانه‌ای وضع کرده‌اند؛ اما برخی کشورها مانند چین و ایالات متحده آمریکا با نگاه توسعه‌ای ویژه پیش می‌روند. این کشورها در حوزه داده‌ها و اطلاعات پایه که سوخت هوش‌مصنوعی است، مسیر و فرایندهای پیچیده‌ای طی کرده‌اند. شرایط به گونه‌ای است که ما نیز باید تعیین‌وتکلیف کنیم و قانونی در زمینه هوش مصنوعی داشته باشیم.

محبی نجم‌آبادی در نهایت درباره انتخابات مجدد فراکسیون هوش مصنوعی و ایجاد شائبه تشکیل نشدن این فراکسیون در مجلس دوازدهم توضیح داد: انتخابات طبق معمول برای انتخاب هیات‌ رئیسه برگزار شده است. چون نمایندگانی که در فراکسیون‌های دیگر عضو هیات رئیسه هستند، نمی‌توانند مجددا عضو هیات‌رئیسه فراکسیون دیگری شوند؛ انتخابات هیات رئیسه مجددا برگزار شده است.

به طور کلی، فراکسیون هوش مصنوعی مجلس شورای اسلامی با پیگیری قانون ملی هوش مصنوعی و استفاده از آن در تنقیح قوانین، به دنبال ایفای نقش مؤثر در توسعه و بهبود حوزه هوش مصنوعی و تعیین ساختار مرتبط با آن در کشور است. اگرچه این پروژه همچنان در مرحله پردازش داده‌ها قرار دارد و جزئیات بیشتری از قوانین تنقیح‌شده با استفاده از هوش مصنوعی منتشر نشده است، اما نشان از توجه این فراکسیون به بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در بهبود فرآیندهای قانونی دارد. در نهایت، فراکسیون هوش مصنوعی در مجلس دوازدهم قصد دارد قانون ملی هوش مصنوعی را که شامل ۱۲ ماده است، اجرایی کند تا به توسعه این حوزه کمک کند.