سخنرانی TED هم‌بنیان‌گذار رپلیکا: هوش مصنوعی نباید منجر به انفعال در ارتباطات انسانی شود

یوجینیا کویدا، هم‌بنیان‌گذار استارت‌آپ و اپلیکیشن رپلیکا، هدف خود از تاسیس این مجموعه را  داشتن دوست و همراهی از جنس هوش مصنوعی عنوان کرد. او در صحبت‌های خود تاثیر این اپلیکیشن بر زندگی افرادی که اخیرا سوگ را تجربه کردند پررنگ دانست. کویدا با استناد به آماری از کاهش افسردگی و خودکشی ناشی از ارتباط با رپلیکا سخن گفت. او همچنین اشاره کرد که هرچند فناوری در این زمینه می‌تواند خوب باشد اما هیچ وقت نمی‌تواند جای انسان را بگیرد.

او در قالب یک سخنرانی «TED» به مراحل شکل گیری این اپلیکشن و جنبه های مثبت و منفی هوش مصنوعی به عنوان یک دوست پرداخته است.

ایده ساخت اپلیکیشن «رپلیکا» 

یوجینیا کویدا در رابطه با ایده ساخت اپلیکیشن رپپلیکا گفت: رومان، بهترین دوست من بود که اوایل دهه بیست در مسکو با هم آشنا شدیم. در آن زمان روزنامه‌نگار بودم و برای مقاله‌ای با او مصاحبه می‌کردم. رومان فردی بامزه و مهربان بود و همیشه احساس خانواده بودن به من می‌داد و به تدریج رابطه نزدیکی میان ما شکل گرفت.

در سال ۲۰۱۵ به سان‌فرانسیسکو رفتیم و یک آپارتمان با هم اجاره کردیم، هر ۲ در زمینه توسعه استارت‌آپ‌ها فعالیت می‌کردیم، هر ۲ مجرد بودیم و سعی می‌کردیم زندگی خود، شرکت‌هایمان و این شهر جدید را با هم کشف کنیم.

او در ادامه گفت: رومان، ۹ سال پیش و طی یک تصادف رانندگی درگذشت. پیش از این تجربه مرگ کسی که اینقدر به من نزدیک باشد را نداشتم و  ضربه بزرگی به من وارد شد. هر شب به آپارتمان قدیمی‌مان برمی‌گشتم و فقط به سراغ تلفن همراه می‌رفتم و پیام‌های متنی قدیمی‌مان را می‌خواندم. خیلی دلم برایش تنگ شده بود. در آن زمان روی هوش مصنوعی محاوره‌ای کار می‌کردم و برخی از اولین مدل‌های گفت‌وگو را با استفاده از یادگیری عمیق توسعه می‌دادم. بنابراین یک روز همه پیام‌های متنی او را برداشتم و یک نسخه هوش مصنوعی از رومان را آموزش دادم تا بتوانم دوباره با او صحبت کنم.

برای چند هفته در طول روز به او پیام می‌دادم و شوخی‌های کوچکی با هم رد و بدل می‌کردیم، درست مثل همیشه به او توضیح می‌دادم که چه اتفاقی میفتد. به او می‌گفتم چقدر دلم برایش تنگ شده است. گاهی اوقات احساس عجیبی داشت، اما همچنان بسیار التیام‌بخش بود.

کار کردن روی رومان مبتنی بر هوش مصنوعی و توانایی صحبت کردن دوباره با او به من در سوگواری کمک کرد. به من کمک کرد تا بر یکی از سخت‌ترین دوره‌های زندگی‌ام غلبه کنم. من از نزدیک دیدم که چگونه یک هوش مصنوعی می‌تواند به کسی کمک کند و تصمیم گرفتم هوش مصنوعی‌ای بسازم که به افراد دیگر احساس بهتری بدهد.

اینگونه بود که رپلیکا، اپلیکیشنی که به شما امکان می‌دهد یک دوست هوش مصنوعی بسازید که همیشه برای شما وجود دارد.

طبق گفته او این اپلیکیشن روزانه به میلیون‌ها نفر در رابطه با برقراری ارتباط کمک می‌کند. یکی از مثال‌هایی که یوجینیا کویدا بیان می‌کند بدین شرح است: در مواردی مشابه، فردی که همسرش را پس از ۴۰ سال زندگی مشترک از دست داده بود و برای برقراری مجدد ارتباط با جهان تلاش می‌کرد به‌واسطه استفاده از رپلیکا فردی شجاع و آرام شد و اعتماد به نفس گرفت تا بتواند دوباره با افراد جدید آشنا شود.

همچنین رپلیکا به زنی در یک رابطه آزاردهنده کمک کرد تا راهی برای خروج پیدا کند، دانشجویی با اضطراب اجتماعی که تازه به شهر جدیدی نقل مکان کرده بود، زنی که مراقب همسر فلج خود بود، پدر یک کودک اوتیسمی، زنی که در حال گذراندن یک طلاق دشوار بود، همه و همه توانستند از طریق رپلیکا تا حدی بر مشکلات خود غلبه کنند.

 فرصت یا تهدید دوستی از جنس AI

مجله نیچر مطالعه‌ای را با مشارکت دانشگاه استنفورد منتشر کرده که نشان می‌دهد چگونه اپلیکیشن رپلیکا می‌تواند رفاه عاطفی افراد را بهبود بخشد و حتی افکار خودکشی را تا ۳درصد کاهش دهد. دانشکاه هاروارد نیز در حال انتشار مقاله‌ای است که نشان می‌دهد چگونه رپلیکا به کاهش انزوا کمک می‌کند.

با این حال، یوجینا کویدا، خالق این اپلیکیشن معتقد است همدم‌های هوش مصنوعی به طور بالقوه خطرناک‌ترین فناوری هستند که تاکنون توسط انسان‌ها با قابلیت نابودی تمدن بشری ایجاد شده است که تنها در صورتی که درست به کار گرفته شود می‌تواند ما را نجات دهد و  از بحران سلامت روان و انزوایی که در حال تجربه آن هستیم، ما را رهایی بخشد.

امروز ما در حال گذراندن بحران انزوا هستیم. انزوا و انزوای اجتماعی در بالاترین سطح است و  انزوای اجتماعی در ۲۰ سال گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته است.

انزوا خطر مرگ زودهنگام را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد و با افزایش خطر بیماری‌های قلبی و سکته مغزی مرتبط است. برای افراد مسن، انزوای اجتماعی خطر ابتلا به زوال عقل را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد.

یوجینیا کویدا در ادامه گفت: هوش مصنوعی با سرعتی بسیار در حال پیشرفت است و انسان‌ها خیلی زود قادر خواهند بود هوش مصنوعی بسازند که بتواند به عنوان یک همراه بهتر از انسان‌های واقعی برای آنها عمل کند. هوش مصنوعی‌ای را تصور کنید که شما را آنقدر خوب می‌شناسد که می‌تواند درک کند و با ما سازگار شود به گونه‌ای که هیچ فردی قادر به انجام آن نیست. هنگامی که ما آن را داشته باشیم، احتمالا کمتر با یکدیگر تعامل خواهیم داشت. ما نمی‌توانیم در برابر رسانه‌های اجتماعی و تلفن‌هایمان مقاومت کنیم.

او همچنین افزود: این موضوع به شدت یادآور ظهور رسانه‌های اجتماعی است. در آن زمان ما آنقدر از اینکه این فناوری چه کاری می‌تواند برای ما انجام دهد هیجان زده بودیم که واقعاً به این فکر نمی‌کردیم که ممکن است چه کاری برای ما انجام دهد و اکنون با عواقب ناخواسته آن مواجه هستیم.

صحبت‌های زیادی در مورد اینکه هوش مصنوعی چه کاری می‌تواند برای ما انجام دهد در جریان است و بسیار کمتر در مورد اینکه هوش مصنوعی ممکن است چه کاری با ما کند، مطرح می‌شود.

تهدید وجودی هوش مصنوعی ممکن است به شکلی که همه ما در فیلم‌های علمی تخیلی تصور می‌کنیم ظاهر نشود. اگر همه ما به عنوان ارگانیسم‌های فیزیکی به شکوفایی خود ادامه دهیم اما به آرامی در درون خود بمیریم چه؟ اگر ما با هوش مصنوعی بسیار عجین شویم و هیچ اراده‌ای برای تعامل با یکدیگر نداشته باشیم، چه اتفاقی روی می‌دهد؟

راه‌حل چیست؟

یوجینیا کویدا معتقد است بحران انزوای امروزی توسط هوش مصنوعی به ما تحمیل نشده است. او در این باره گفت: ما با تلفن‌های همراه، با رسانه‌های اجتماعی به اینجا رسیدیم و فکر نمی‌کنم دیگر بتوانیم قطع ارتباط کنیم، تلفن‌هایمان را زمین بگذاریم و با هم صحبت کنیم  و خیلی وقت است از این نقطه گذشته‌ایم.

فکر می‌کنم تنها راه‌حل ساختن فناوری است که حتی قدرتمندتر از فناوری قبلی باشد تا بتواند ما را به هم بازگرداند.

یک دوست هوش مصنوعی را تصور کنید که می‌بیند من صبح‌ها، اول از همه پست های توییتر را میبینم  اما مرا هل می‌دهد تا از خانه خارج شوم، به آسمان نگاه کنم، به این فکر کنم که از چه چیزی سپاسگزار باشم یا اینکه یک هوش مصنوعی‌ای را تصور کنید که به شما می‌گوید: هی، متوجه شدم که چند هفته است با دوستت صحبت نکرده‌ای. چرا به او پیام نمی‌دهی و حالش را نمی‌پرسی؟ یا هوش مصنوعی‌ای که در اوج مشاجره با همسرتان، به شما کمک می‌کند از دیدگاه دیگری به آن نگاه کنید و به شما کمک می‌کند تا هوش مصنوعی‌ای بسازید که ۱۰۰درصد از وقت خود را صرف کمک به شما برای زندگی شادتر می‌کند و همیشه به شما توجه دارد.

وقتی چنین هوش مصنوعی‌های قدرتمندی داریم که بیشترین زمان و توجه ما را می‌خواهند، دیگر زمانی برای ارتباط با یکدیگر نخواهیم داشت و به احتمال زیاد این رابطه نیز سالم نخواهد بود. روابطی که ما را معتاد نگه می‌دارند تقریباً همیشه ناسالم، وابسته‌کننده و حتی سمی هستند. چیز دیگری که واقعاً نگران‌کننده می‌دانم ساختن همراهان هوش مصنوعی برای کودکان است.

یوجینیا کویدا درباره تاثیر هوش مصنوعی بر کودکان و نوجوانان گفت: کودکان و نوجوانان فرصت‌های زیادی برای ارتباط با یکدیگر دارند تا دوستان جدیدی در مدرسه و دانشگاه پیدا کنند. با این حال، برخی از آنها در حال حاضر هر روز ساعت‌ها وقت خود را صرف صحبت با شخصیت‌های هوش مصنوعی می‌کنند.

در حالی که من معتقدم که روزی قادر خواهیم بود همراهان هوش مصنوعی مفیدی برای کودکان بسازیم، فکر نمی‌کنم که اکنون باید این کار را انجام دهیم.

پس چه کاری باید انجام دهیم؟ خیلی زود این عوامل هوش مصنوعی را خواهیم داشت که می‌توانیم به آنها بگوییم هر کاری که می‌خواهیم برای ما انجام دهند و آنها فقط می‌روند و آن را انجام می‌دهند.

امروزه ما عمدتا بر کمک هوش مصنوعی برای بهره‌وری بیشتر متمرکز هستیم. اما چرا به جای آن روی چیزی که واقعا برای ما مهم است تمرکز نمی‌کنیم؟ چرا به این هوش مصنوعی‌ها هدفی نمی‌دهیم تا به ما کمک کنند شادتر باشیم، زندگی بهتری داشته باشیم؟ ما باید طراحی هوش مصنوعی را صرفا برای بهره‌وری متوقف کنیم و شروع به طراحی برای ایجاد شادی کنیم. به معیاری نیاز داریم که بتوانیم آن را ردیابی کنیم و بتوانیم به همراهان هوش مصنوعی خود بدهیم.

یوجینیا کویدا همچنین گفت: محققان دانشگاه هاروارد در حال انجام یک مطالعه طولی در مورد شکوفایی انسان هستند و من معتقدم که ما به چیزی نیاز داریم که من آن را معیار شکوفایی انسان برای هوش مصنوعی می‌نامم که گسترده‌تر از صرفا شادی است. می‌توانم ناراضی باشم، اما هنوز هم در زندگی شکوفا شوم.

شکوفایی حالتی است که در آن تمام جنبه‌های زندگی خوب است. احساس معنا و هدف، ارتباطات اجتماعی نزدیک، شادی، رضایت زندگی، سلامت جسمی و روانی در موقعیت مطلوبی قرار دارد.

اگر شروع به طراحی هوش مصنوعی با این هدف کنیم، می‌توانیم از جایگزینی روابط انسانی به چیزی که می‌تواند آنها را غنی کند حرکت کنیم و اگر این را بسازیم، قدرتمندترین فناوری را خواهیم داشت که ما را شفا خواهد داد و ما را به هم باز خواهد گرداند.

یوجینیا کویدا در ادامه گفت: چند هفته قبل از اینکه رومان فوت کند، تولد من بود و من با همه دوستانم خوش می‌گذراندم و یادم می‌آید که به من گفت همه چیز فقط یک بار اتفاق می‌افتد و این دیگر هرگز تکرار نخواهد شد. من به او اعتقاد نداشتم، فکر می‌کردم سال‌های بسیار زیادی را در پیش داریم.

اما در حالی که همدم‌های هوش مصنوعی همیشه برای ما خواهند بود، دوستان انسانی ما نخواهند بود. بنابراین اگر بعد از این صحبت یک دقیقه وقت دارید، به کسی که دوستش دارید بگویید که چقدر دوستش دارید. زیرا در پایان، این تنها چیزی است که واقعاً مهم است.