کسی بهای رویاپردازی‌های استارت‌آپ‌ها را نمی‌دهد؛ سازمان بورس به میدان بیاید

به گزارش پیوست، امیر قربانیان مدیر سرمایه‌گذاری صندوق جسورانه سرو درباره مشکلات تامین سرمایه برای استارت‌آپ‌های بزرگ و انتقادی که استارت‌آپ‌ها در بحث ارزیابی شرکت‌های سرمایه‌گذار دارند می‌گوید: حساسیت و وسواس‌های سرمایه‌گذاران نسبت به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها فارغ از بورسی بودن یا نبودن آنها، بیشتر تابعی از مدل ذهنی تیم مدیریت و تصمیم گیرندگان آن صندوق یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری است.

ارزش‌گذاری استارت‌آپ در تناقض با بررسی عدد و رقم نیست

قربانیان در این باره توضیح می‌دهد: موضوع اول در بحث ریسک‌های سیستماتیک بحث نقدشوندگی است. بدیهی است  اغلب سرمایه‌گذاران اولویت مالی دارند و زمانی که امکان نقدشوندگی سرمایه کمتر باشد، سرمایه‌گذاران کمتری به سمت سرمایه‌گذاری‌های کلان می‌روند. اما اتفاقاً من معتقدم استارت‌آپ‌های لیت‌استیج (اگر به شکل واقعی در این مرحله باشند)، نسبت به Early stageها ریسک نقدشوندگی کمتری دارند و سرمایه‌گذاران چه بورسی و چه غیربورسی از آنها استقبال می‌کنند. ممکن است ارزش‌‌گذاری برخی سرمایه‌گذاران روی استارت‌آپ‌ها منصفانه نباشد اما این قاعده مختص شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی‌ نیست.

اما در زمینه نگاه خط‌کشی‌شده شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی باید بگویم ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها در تناقض با بررسی عدد و رقم نیست. عدد و رقم در استارت‌آپ‌هایی که خود را در مراحل آخر و ورود به بازار سرمایه می‌دانند بسیار مهم است و هرچه مراحل استارت‌آپ‌ها بالاتر می‌رود این موضوع مهم‌تر هم می‌شود.  قیمت‌گذاری کمتر از ارزش واقعی یا بالاتر از قیمت واقعی خطرات جدی برای تمام اکوسیستم به همراه خواهد داشت و در حال حاضر نگاه‌ها به ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها واقعی‌تر شده است.

اگر به شکل واقعی  Pre-IPO باشند

امیرسینا جیرفتی معاون سرمایه‌گذاری حرکت اول نیز درباره انتقاد استارت‌آپ‌ها از ارزش‌گذاری سرمایه‌گذاران می‌گوید: من معتقدم در حال حاضر بسیاری از صندوق‌های جسورانه بورسی به درک خوبی از اکوسیستم استارت‌آپی رسیده‌اند و برخی از آنها پرتفوی قابل دفاعی برای خود ساخته‌اند. اما واقعیت این است که برخی استارت‌آپ‌ها تصور درستی از مرحله Pre-IPO ندارند.

بسیاری از استارت‌آپ‌ها برخلاف ادعاهایشان واقعاً در مرحله Pre-IPO نیستند. یعنی با نگاهی به درآمد، وضعیت سودآوری، گردش مالی و دارایی‌های مشهود و نامشهود و همه عواملی که آنها را بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم که آنها اصلاً آمادگی ورود به بورس را ندارند. بر این اساس اگر فعالان بازار سرمایه ارزش یک استارت‌آپ را کمتر از ادعای بنیان‌گذاران آن تخمین بزنند به این معنی است که در صورت عرضه عمومی اولیه، سهام شرکت ارزش کمتری بر اساس عرضه و تقاضای بازار خواهد داشت و احتمالاً با یک IPO شکست‌خورده مواجه خواهیم شد.

او ادامه می‌‌دهد: برخلاف نظر استارت‌آپ‌ها اتفاقاً شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی تشنه استارت‌آپ‌های مراحل آخر و Pre-IPO هستند و مشکل از تعریف دو طرف مذاکره در بحث قیمت‌گذاری ناشی می‌شود.

به عقیده جیرفتی، راهکار استارت‌آپ‌های مراحل آخر در ایران برای رفع مشکل کمبود سرمایه، جذب سرمایه از شرکت‌های سرمایه‌گذاری و VC و PEهای بورسی است. او در این باره می‌گوید: حالا که راه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بسته است انتشار اوراق صکوک در بازار سرمایه و تامین مالی از طریق بدهی یا تامین مالی به وسیله اعطای سهام از طریق تشکیل کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران کوچک‌تر می‌تواند چاره کار باشد.

راهکار؛ سازمان بورس

رادمان ربیعی معاون بخش سرمایه‌گذاری جسورانه صندوق سرمایه‌گذاری فیروزه نیز می‌گوید: باور دارم بزرگ‌ترین راه‌حل شرایط فعلی و نظم بخشیدن به وضعیت سرمایه‌گذاری‌های در ایران در اختیار سازمان بورس است.

او در این باره توضیح می‌دهد: زمانی که به دلیل تحریم‌ها حضور سرمایه‌گذار خارجی امکان‌پذیر نیست و کشور سی‌وی‌سی‌های بزرگ با سرمایه‌های کلان در اختیار ندارد، بحث عرضه سهام در بازار سرمایه است که می‌تواند راهگشا باشد. بورس است که می‌تواند قیمت‌گذاری‌ها را بر اساس عرضه و تقاضا پیش ببرد و از مسیر قیمت‌گذاری‌های غیرواقعی پیشگیری کند. بازار سرمایه امکان توسعه با افزایش سرمایه‌های کلان را برای استارت‌آپ‌های مراحل آخر فراهم می‌کند.

به باور ربیعی، گرچه هنوز پس از تپسی ورود هیچ استارت‌آپ دیگری به این بازار میسر نشده است، اما تغییرات دولت جدید و اتخاذ تصمیم‌های درست می‌تواند این مسیر را هموارتر کند. او در این باره می‌گوید: بازار نوآفرین که ذیل فرابورس شکل گرفته هم خود گام مثبتی برای ورود استارت‌‌آپ‌ها به بازار سرمایه است و امید داریم در سال‌های آینده شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه باشیم.