قانون پایانه‌های فروشگاهی چیست؟ هر آنچه باید بدانید

به گزارش پیوست، سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی نقش کلیدی در اجرای قوانین مالیاتی، از جمله قانون مالیات بر ارزش افزوده دارند. طبق این قانون، تمامی افراد مشمول، ملزم به عضویت و ثبت‌نام در سامانه مودیان هستند. این افراد باید برای فروش کالاها و خدمات خود صورتحساب الکترونیکی صادر کنند. در این سیستم، مبنای محاسبه مالیات و عوارض فروش کالاها و خدمات، ارزش فروش ذکر شده در صورتحساب الکترونیکی است که توسط فروشندگان در سامانه ثبت می‌شود.

اشخاص مشمول مکلف هستند که شماره حساب یا حساب‌های بانکی و شناسه یکتا یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی مورد (Pos) دستگاه‌های کارتخوان بانکی استفاده برای فعالیت شغلی خود را به سازمان اعلام کنند.

چه کسانی مشمول قانون پایانه‌های فروشگاهی هستند؟

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مستقیما با مصرف‌کنندگان نهائی تعامل دارند مشمول این قانون می‌شوند. در نتیجه صاحبان مشاغل، اصناف، فروشگاه‌های آنلاین، کسب‌وکارهای اینترنتی و هر واحد تجاری که از پایانه فروشگاهی استفاده می‌کند مشمول این قانون هستند. برای اطلاع از جزئیات مشمولین می‌توانید ماده ۹۶ قانون مالیات‌های مستقیم را مطالعه کنید.

در این قانون آمده است کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۶۶/۱۲/۳  با اصلاحات و الحاقات بعدی آن مشمول این قانون هستند.

پایانه‌ فروشگاهی چیست؟

رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر ابزار نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که امکان اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته باشد و بتواند صورتحساب الکترونیکی صادر کند، پایانه فروشگاهی نامیده می‌شود.

بنابراین برخلاف تصور رایج، منظور این قانون فقط دستگاه کارتخوان نیست و دیگر ابزارهای پرداخت را هم شامل می‌شود. بنابراین می‌توان گفت پایانه فروشگاهی (POS) به دستگاه یا سیستمی گفته می‌شود که تراکنش‌های مالی مربوط به خرید و فروش کالاها و خدمات را ثبت و به سازمان امور مالیاتی گزارش می‌کند.

مبلغ معافیت از مالیات در صورت استفاده از پایانه فروشگاهی چقدر است؟

طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۳ اگر صاحبان مشاغل از پایانه‌های فروشگاهی (مثل دستگاه‌های کارت‌خوان) و سامانه مؤدیان (سیستم‌هایی که درآمدها را ثبت می‌کنند) استفاده کنند، میزان معافیت مالیاتی آنها به ۱۴۴ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کند. یعنی تا مبلغ ۱۴۴ میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف هستند.

وظایف افراد مشمول این مالیات چیست؟

تمام افراد مشمول باید در سامانه مؤدیان ثبت‌نام کنند. خرده‌فروشی‌ها و واحدهای صنفی که مستقیماً با مشتری نهایی در ارتباط هستند، باید علاوه بر ثبت‌نام، از پایانه‌های فروشگاهی ( کارتخوان، درگاه پرداخت الکترونیکی و …)  نیز استفاده کنند. برای مشاغلی که مستقیم با مشتری نهایی ارتباط ندارند، استفاده از پایانه فروش الزامی نیست، اما باید تمام صورتحساب‌ها را از طریق سامانه مؤدیان صادر کنند. یک کارگروه ویژه وظیفه بررسی و کمک به کسانی که نمی‌توانند از این سامانه‌ها استفاده کنند را بر عهده دارد و شرکت‌های معتمد وظیفه آموزش و نصب پایانه‌ها را برای این افراد دارند.

سامانه مودیان چیست؟

سامانه مؤدیان یکی از ارکان کلیدی در اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی است که به عنوان یک سامانه یکپارچه در سطح کشور عمل می‌کند. این سامانه وظیفه تبادل موثر اطلاعات بین مؤدیان و سازمان امور مالیاتی را بر عهده دارد و شامل چندین زیرسامانه اصلی و فرعی است. این زیرسامانه‌ها به‌طور یکپارچه نیازهای سازمان امور مالیاتی را در زمینه‌هایی چون ثبت‌نام و عضویت، جمع‌آوری اطلاعات، محاسبه مالیات، و تسهیل تعامل مؤدیان با سازمان فراهم می‌کنند. سامانه مؤدیان مرجع نهایی ثبت، صدور، و استعلام صورتحساب‌های الکترونیکی است و نقش مهمی در هوشمندسازی فرآیندهای مالیاتی دارد.

سامانه‌ای است تحت مدیریت سازمان امور مالیاتی است که در آن به هر مودی مالیاتی، کارپوشه ویژه­‌ای اختصاص یافته و تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصرا از طریق آن کارپوشه انجام می‌شود.

البته این سامانه مشکلات و اختلالاتی نیز در ماه‌های اخیر داشته که پیش‌تر به آن پرداخته‌ایم.

چگونه پایانه فروشگاهی را ثبت کنیم؟

مودیان می‌توانند از طریق این لینک اقدام به ثبت‌نام در سامانه مودیان کنند. ورود به سامانه با کد ملی، شناسه ملی، شماره فیدا (کد فراگیر یا کد فیدا اتباع خارجی) امکان پذیر است. همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل ورود از طریق سامانه دولت من نیز هم برای افراد حقیقی، هم افراد حقوقی انجام می‌‌شود. پس از ورود افراد باید اقدام به ایجاد کارپوشه تجاری کنند.

کارپوشه مودیان نقش یک هویت و کانال ارتباطی را برای مبادله اطلاعات بین مودی و سازمان امور مالیاتی ایفا می‌کند. کار‌پوشه فعال یعنی این فرد یا کسب‌وکار شرایط گرفتن مالیات بر ارزش افزوده را از فرد دارد.

لایحه تسهیل قانون فروشگاهی چیست؟

مودیان الزام به صدور صورتحساب های الکترونیکی شدند. جریمه ها تا پایان سال ۱۴۰۳ مورد بخشودگی قرار گرفتند. همچنین صورتحساب‌های صادر نشده تا پایان سال ۱۴۰۳ قابل‌قبول است. سازمان امور مالیاتی باید در پایان هر دوره با استفاده از اطلاعات سامانه مؤدیان، اظهارنامه‌ کلیه مؤدیان را تهیه کند.

معافیت از ثبت الکترونیکی قانون پایانه‌های فروشگاهی به چه صورت است؟

طبق لایحه تسهیل قانون پایانه‌های فروشگاهی سازمان امور مالیاتی  می‌تواند وقتی افرادحقیقی، حقوقی میزان فروش سالانه‌شان کمتر از ۲۵ برابر میزان معافیت قانون معافیت های مالیات مستقیم باشد را از صدور صورتحساب الکترونیکی معاف کند. یعنی اگر میزان فروش کمتر از سه میلیارد و ششصد میلیون تومان باشد، در صورت صلاحدید سازمان امور مالیاتی  ممکن است ثفرد حقیقی یا حقوقی از ارسال صورتحساب الکترونیکی معاف گردد.

 ثبت و محاسبه مالیات بر اساس ارزش افزوده چگونه است؟

صورتحساب الکترونیکی توسط فروشنده از طریق سامانه مؤدیان صادر می‌شود. اگر خریدار مصرف‌کننده نهایی نباشد و عضو سامانه مؤدیان باشد، صورتحساب به‌طور خودکار به کارپوشه او منتقل می‌شود و به عنوان اعتبار مالیاتی ثبت می‌شود. مؤدیان وظیفه دارند که  ظرف ۳۰ روز پس از درج صورتحساب، پذیرش یا عدم پذیرش خود را اعلام کنند؛ در غیر این صورت، صورتحساب به‌طور خودکار تأیید شده محسوب می‌شود. در پایان هر دوره سه‌ماهه، سامانه تفاوت بین مالیات فروش و اعتبار مالیاتی را محاسبه می‌کند. اگر مالیات فروش بیشتر باشد، مؤدی موظف به واریز تفاوت به حساب سازمان است. اگر مالیات خرید بیشتر باشد، سازمان موظف به بازپرداخت تفاوت به مؤدی است.

در صورت ثبت‌نام نکردن در سامانه مودیان چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر مؤدیان در سامانه مؤدیان ثبت‌نام نکنند، از امتیازات قانونی محروم می‌شوند. همچنین، خرده‌فروشی‌ها و واحدهای صنفی که با مشتری نهایی در ارتباط هستند و از پایانه فروشگاهی استفاده نمی‌کنند، از این امتیازات محروم خواهند شد. سازمان امور مالیاتی می‌تواند مالیات این مؤدیان را از طریق بررسی فعالیت‌ها و اسناد آن‌ها تعیین و مطالبه کند. سازمان امور مالیاتی ، اعتبار مالیاتی برای فعالیت های اقتصادی این مؤدیان در نظر نمی‌گیرد.

البته اگر مؤدیان به میزان مالیات تعیین‌شده اعتراض داشته باشند، می‌توانند با ارائه مدارک خود به مراجع دادرسی مالیاتی مراجعه کنند.

تبصره: اگر قبل یا حین دادرسی فرد اقدام به عضویت در سامانه مودیان کند، سازمان امور مالیاتی موظف به پذیرش اعتبار مالیاتی فرد طبق سامانه مودیان و کسر بدهی از فرد است.

در صورت تخلف در اظهارنامه مالیاتی این قانون چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

اگر مؤدی فعالیت‌ها یا معاملات خود را پنهان کند، از صدور صورتحساب از طریق سامانه مؤدیان خودداری کند، یا در ثبت قیمت و مقدار فروش دچار کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری شود، سازمان باید تخلف‌ها را از طریق سامانه به اطلاع او برساند. در صورتی‌که مودی تخلف‌ها را پذیرفته و در کارپوشه خود ثبت یا اصلاح کند، فقط مشمول جریمه‌های ماده ۲۲ خواهد شد.

اگر مؤدی تخلف‌ها را نپذیرفته و از ثبت یا اصلاح آن‌ها امتناع کند، سازمان تخلف را به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می‌دهد. در صورت تأیید تخلف توسط هیأت، سازمان می‌تواند با مراجعه به مؤدی یا بررسی دفاتر و اسناد او، حسابرسی مالیاتی انجام دهد و مؤدی مشمول جریمه‌های ماده ۲۲ خواهد بود. طبق ماده ۲۲ عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات جریمه به فرد تعلق می‌گیرد.

در صورت تعطیلی موقت یا دائم کسب‌وکار وظیفه فرد چیست؟

اگر بهره‌برداری از پایانه فروشگاهی به دلیل تعطیلی یا انحلال واحد کسب و کار متوقف شود، اشخاص مشمول باید این موضوع را ظرف ده روز اعلام کنند. برای این کار، باید از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان به سازمان یا شرکت معتمد خدمات مالیاتی اطلاع دهند.

همچنین اشخاص مشمول باید ظرف ده روز از تغییر شغل، محل فعالیت، مالکیت، یا اجاره واحد کسب و کار، این تغییرات را از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان به سازمان یا شرکت معتمد خدمات مالیاتی گزارش کنند.