جایگاه ریال دیجیتالی در پازل حاکمیت پولی و مالی کشور چیست؟ ریال دیجیتالی یک مسیر و هزار اما

یک دهه توسعه شبکه پرداخت کشور بر مدار سامانه‌های پرداخت الکترونیکی، و به تبع آن کاهش دامنه‌دار پول نقد در جامعه در کنار فضای تورمی حاکم بر اقتصاد، لحظه خلق پول نامرئی دیگری را در کلیت حاکمیت پولی و بانکی رقم زد. ریال دیجیتالی در چنین وضعیتی از مرحله پیشاآزمایشی وارد مرحله آزمایشی در جزیره کیش شده است و احتمالاً کم‌کم با طرح‌های تشویقی در کشور به طور سراسری اجرا شود. درک چنین لحظه‌ای در تاریخ پول و اعتبار ایران همزمانی مشخصی با سیاست‌های انقباضی و پس زدن نقدینگی به نفع خروج از بن‌بست‌های پیش روی اقتصاد کشور دارد، به‌ویژه خلق پولی که قصد دارد بر بستر فناوری بلاک‌چین و توسعه توکن‌محور، مسیری مکمل یا شاید مجزا در پیش گیرد. مسیری که یکی از شاهراه‌های آن یعنی رمزارزها با تمام جهان‌روایی و تمرکززدوده ‌بودن‌شان با بحران رسمیت‌یابی از سوی تنظیم‌گر پولی و مالی کشور روبه‌روست و سدهای تنظیم‌گرانه متعددی سر راه آن قرار دارد. عباس آشتیانی پژوهشگر حوزه بلاک‌چین و رمزارزها معتقد است بانک‌های مرکزی‌ در استفاده از فناوری‌های جدید صاحب حق هستند و می‌توانند ارز ملی خود را بر بستر بلاک‌چین ارائه دهند. او درباره ریال دیجیتالی و پروژه ارز ملی بانک مرکزی می‌گوید: «ریال دیجیتالی یک شکل دیگر از ریال است که در طول زمان شکل‌های مختلف آن را دیده‌ایم. در حال حاضر، برای ریال از این فناوری استفاده می‌کنیم و از نظر شاخص‌های کلان اقتصادی لزوماً شکل بلاک‌چینی ریال به‌تنهایی نمی‌تواند تاثیر خاصی داشته باشد. با این حال، بانک‌های مرکزی این حق را دارند که با توجه به فناوری‌های موجود، شکل‌های مختلفی از ارز ملی خود را عرضه کنند.» او با تاکید بر احتمال ایجاد یک نظام پرداخت جدید از طریق ریال دیجیتالی می‌گوید: «به عبارت بهتر، استفاده از این بستر می‌تواند توسعه کیف پول‌ها و روش تسویه همتابه‌همتا را با ثبت در بلاک بلاک‌چینی- که اعتبارسنج‌های...