تامین مالی در اقتصاد ایران با ابعاد بخش واقعی اقتصاد تناسب ندارد

به گزارش پیوست، حمید آذرمند، مدیر سابق اداره تامین مالی زنجیره بانک مرکزی در نشست کافه تیف با موضوع تامین مالی زنجیره‌ای، منشا تورم مزمن در ایران را نبود تناسب تامین مالی با ابعاد بخش واقعی اقتصاد دانست.

او در ادامه بهره‌وری روش‌های تامین مالی را راه‌حل مشکلات اقتصاد ایران دانست و اضافه کرد: تنها راه پیش‌رو افزایش بهره‌وری و کارایی روش‌های تأمین مالی است که به معنای ارتقای این شاخص‌ها در ابزارها و نهادهای مالی و همان نقطه تلاقی ما با SCF است. این همان نتیجه‌ای است که بررسی تجارب دنیا هم آن را نشان می‌دهد.

حسام حبیب‌اله، معاون فناوری اطلاعات بانک شهر، توجه به وجود شبه‌ابزارهایی با کارایی مشابه SCF را از نکات مهم آسیب‌شناسی برای افزایش کارایی این ابزار دانست و گفت: در آسیب‌شناسی و ارائه راه‌حل‌های ناظر بر افزایش کارایی ابزارهایی مانند SCF باید توجه کنیم که شبه ابزارهایی با همین کارایی در حال حاضر نیز در زنجیره تأمین مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند با کارکردهای واقعی و درست خود فاصله دارند. به‌عنوان‌مثال صکوک یا برات کارت. آنچه در عمل اتفاق می‌افتد با کارکردی که از این ابزارها انتظار داشتیم به‌شدت فاصله دارد؛ به‌محض اینکه یکی از این ابزارها در اختیار حلقه دوم زنجیره قرار می‌گیرد آن را نقد می‌کند و عملاً تأمین مالی و انتقال تعهد از حلقه قبلی به حلقه بعدی زنجیره اتفاق نمی‌افتد.

او تورمم مزمن و نبود شمولیت ابزارها را یکی از اصلی‌ترین دلایل فاصله بین کاربرد و واقعیت ابزارها دانست و افزود: این رفتار از دو خاستگاه نشأت می‌گیرد؛ تورم مزمن در اقتصاد ایران که حفظ ارزش پول را به یکی از دغدغه‌های اصلی بخش واقعی اقتصاد تبدیل کرده و دیگری نیز فقدان شمولیت ابزارها است. به‌ عنوان‌ مثال می‌توان به چک الکترونیکی اشاره کنم. این ابزار در بانک مرکزی تعریف شده و اجرای آن به تمام بانک‌ها الزام شده و برخی از بانک‌ها هم چک الکترونیکی را عملیاتی کرده‌اند اما تا زمانی که بسترهای لازم برای پذیرش این چک‌ها در تمامی شبکه بانکی فراهم نباشد و امکان صدور آن در تمام بانک‌ها فراهم نشده باشد حتی همان بانک‌های پیشرو نیز در استفاده از آن چالش خواهند داشت.

حمید بنائیان، معاون بانکداری الکترونیکی بانک آینده و دبیر کمیسیون فناوری اطلاعات کانون بانک‌ها، تامین مالی زنجیره‌ای را یکی از ابزارهای تامین نیازهای بخش واقعی اقتصاد دانست و گفت: ساختار بازار پول و فاصله‌ای که میان تأمین مالی کوتاه و بلند مدت وجود دارد از مدت‌ها قبل تئوریسین‌های اقتصادی را به فکر انداخته بود تا ابزارها و روش‌هایی طراحی کنند که در شرایط مختلف و با در نظر گرفتن اقتضائات تأمین مالی از بازار پول، نیازهای بخش واقعی اقتصاد را تأمین کنند. یکی از این ابزارها و روش‌ها تأمین مالی زنجیره‌ای است که با توجه ‌به شرایط اقتصادی کشور ما و چالش‌هایی که بانک‌های ما با آن درگیر هستند به ‌شدت راهگشا خواهد بود.

او با اشاره به ضرورت تفکیک بازیگران اقتصادی افزود: باید در نظر داشته باشیم که این ابزار برای همه فعالیت‌های اقتصادی مفید نیست. تجربه دنیا نشان می‌دهد استفاده از ابزاری مثل SCF برای هر تولید‌کننده‌ای که در بخش واقعی اقتصاد فعالیت می‌کند مفید نیست. این ملاحظه درباره سایر بازیگران ابزاری مانند تأمین مالی زنجیره‌ای هم مهم است. بنابراین در گام نخست باید تفکیک و دسته‌بندی درستی درباره بازیگران اتفاق بیفتد. در گام بعدی ویژگی‌های حلقه‌های زنجیره باید تعریف شود و این فرض تصحیح شود که هر متقاضی تأمین مالی می‌تواند تقاضا و نیاز خود را وارد زنجیره کند و انتظار داشته باشد از این طریق تأمین مالی شود.