پلتفرم‌های ایرانی در حوزه NFT چه جایگاهی دارند، آیا می‌توانند با نمونه‌های خارجی رقابت کنند؟

به گزارش پیوست، خاص و جذاب بودن حوزه NFT، عده زیادی به سرمایه‌گذاری روی آن جذب کرده و تریدرها با هدف اقتصادی با ترندهای بازار همراه می‌شوند که مالکیت رمزنگاری‌شده آثار هنری مانند نقاشی، موسیقی و حتی کارت‌های‌ بازی کمیاب یا تمبرهای قدیمی با ارزش را در قالب کلکسیون‌های دیجیتال خرید و فروش می‌کنند.

موضوعی که معاملات این آثار را نسبت به ارزهای دیجیتال متمایز و چالش‌برانگیز می‌کند؛ مشخص نبودن قیمت واحد برای اثر و محدود بودن این حوزه به کاربران خاص و منحصربه‌فرد، همچنین نیاز به تلفیق اطلاعات معاملات دیجیتال و دانش تشخیص ارزش هنری است. پژمان شجاعیون، مدیر بازرسی و حقوقی ایسام، درمورد پیچیدگی حوزه NFT می‌گوید: اگر تریدرها تنها با هدف اقتصادی به فعالیت در این حوزه بپردازند و به آثار دیجیتالی NFT مانند کریپتو نگاه شود، در حاشیه ضرر قرار می‌گیرند. به دلیل اینکه باید ارزش هنری هم در آن مجموعه درنظر گرفته شود.

ناتوانی رقابت پلتفرم‌های NFT ایرانی در مقابل نمونه‌های خارجی

با توجه به گستردگی و در دسترس بودن پلتفرم‌های خارجی برای هنرمندان و کاربران ایرانی جهت ساخت NFT باعث شده است مارکت‌ پلیس‌های ایرانی در بازی رقابت با آنها در شروع و ادامه کار با شکست مواجه می‌شوند. از نظر حانیه حسینی مدیر مارکیتینگ پلتفرم بی‌تا، به عنوان یک پلتفرم توکن‌سازی برای آثار هنری، به دلیل وجود بازار بین‌المللی و فضای گسترده مخاطبان فعال و در دسترس بودن یک سیستم توسعه یافته، هنرمندان ترجیح می‌دهند آثارشان را در پلتفرم‌های خارجی به راحتی به آثار دیجیتال NFT تبدیل کنند.

حسینی در ابن رابطه گفت: پلتفرم بی‌تا از معاملات NFT خارج شده و ایده‌ی توکن‌سازی آثار هنری در این پلتفرم را  با زیرساخت بلاکچینی بومی ققنوس توسعه داده است تا در این بازار جدید و منحصربه‌فرد، عموم مردم با خرید توکن‌های ۱۰۰ هزار تومانی سهام‌دار اثر هنری شوند و پس از فروش فیزیکی آن اثر در حراجی و گالری‌ها، افراد به نسبت سهام خود از سود آن بهره ببرند. به کسب فرصت‌های موجود در دنیای اقتصاد هنر بپردازد.

پژمان شجاعیون نیز با اشاره به پیچیدگی‌های توکن‌های غیر مثلی گفت: مسئله NFT در جهان به اندازه کافی مسئله‌ای مبهم با چارچوب نامشخص است، چه بسا در جامعه‌ ایران این ابهام و نبود آشنایی عموم با این فضا بیشتر است و همین دلیل باعث نبود موفقیت پلتفرم‌های داخلی می‌شود. به همین دلیل تریدرهای علاقه‌مند ترجیح می‌دهند حداقل در فضای بین‌المللی با شناخت بیشتر به معاملات دیجیتال بپردازند تا فرصت‌های بیش‌تری در اختیار داشته باشند.

خرید NFT، دنیای جدید کلکسیونی

در بین کلکسیونرها هر کالا و اثری که دارای ویژگی خاص برای اضافه شدن به مجموعه‌شان را برای معاملات تجاری و هنری باشد، جذاب محسوب می‌شود. از این‌رو دیجیتالی شدن آثار در قالب NFT توجه آنها را به خود جلب کرده است. شجاعیون در این مورد گفت: در راستای فروش اقلام کلکسیونی در پلتفرم ایسام قصد داریم اقلام کلکسیونی دیجیتال مثل NFT را با توجه به شرایط و محدودیت‌های داخل کشور با هدف فراهم کردن بستری برای مخاطبان کلکسیونر در جهت خرید و فروش آثار این حوزه با ریال است.

او گفت: تنها این فضا ایجاد شده است تا مجموعه‌دارانی که تمایل به داشتن آثار منحصربه‌فرد دیجیتالی دارند بدون محدودیت و آشنایی معاملات با ارز دیجیتال، با معاملات ریالی در این پلتفرم داخلی به خرید بپردازند. این مورد مزیت مارکت‌پلیس‌های ایرانی به حساب می‌آید که پس از خرید صاحب اثر دیجیتال NFT با حفظ مالکیت معنوی می‌تواند به اختیار خود در پلتفرم دیگر آن را معامله کند.

ریسک بالای سرمایه‌گذاری در بازار هنر NFT

 مدیر مارکتینگ بی‌تا، در مورد سرمایه‌گذاری بازار هنری گفت: طبق آمار منتشر شده از برآورد معاملات اقتصادی هنر در سال ۱۴۰۲ بازار هنر تقریبا مبلغی معادل ۱۷ میلیون دلار یا هزار میلیارد تومان به سبب فروش آثار ایرانی در پلتفرم‌های داخلی و خارج به خود اختصاص داده است. در سال گذشته پلتفرم بی‌تا در این بازار ۱۰ میلیارد تومان فروش توکن از آثار هنری و ارائه آثار در حراجی‌ها سهم داشته و در طول یک‌سال راه‌اندازی این بازار توانسته یک درصد بازار تجارت دیجیتالی هنر را به دست گیرد.

او گفت؛ بیش از ۵ هزار کاربر فعال در سایت بی‌تا فعالیت می‌کنند. برای شروع کار، آثار هنرمندان نسبتا شاخص پس از کارشناسی و ارزیابی قیمت، برای توکن‌سازی انتخاب می‌شوند تا در موعد مقرر بتوانند برای سهامدارن سود مناسبی داشته باشند. برای اطمینان بخشی به خریداران توکن، برای هر اثر هنری یک شناسنامه دیجیتال احراز اصالت‌شده در قالب NFT صادر شده و همچنین کلیه توکن‌های منتشر شده دارای یک سپیدنامه معتبر هستند.

اما در کنار موضوعات قیمتی، سرمایه‌گذاری برای کسب‌وکارها در این حوزه هم با چالش‌هایی همراه است. سوگل ثابت‌فر، کوفاندر مارکت‌پلیس مومنت اسپرت، در این مورد گفت: به دلیل حضور رقبا در فضای دیجیتال آرت در پلتفرم‌های داخل و خارج از کشور ریسک شکست سرمایه‌گذاری بالا است. از طرفی پلتفرم‌های خارجی برای حضور حتی هنرمندان ایرانی به خوبی عمل می‌کنند و  فضای لازم به آنها داده می‌شود. به این سبب کمتر ساختاری داخل کشور برای هنرمندان در ایجاد آرت دیجیتال و NFT موفق عمل کرده است.

شجاعیون معتقد است: اگر افراد متخصص ارزش اثر هنری را در این حوزه تعیین نکنند و تنها به ترید آن با هدف اقتصادی با موج بازار به خرید و فروش بپردازند و از ارزش واقعی و هنری آن اثر مطلع نباشند در حاشیه ضرر قرار می‌گیرند. از این‌رو او گفت: ایسام با انتخاب آثار هنری معتبر و ارزشمند در پلتفرم خود سعی دارد ماهیت سود تجاری و هنری را در کنار یکدیگر فراهم کند که تا کنون با ۶۰۰ کاربر و ۶۰۰ تراکنش در ماه روند معاملات را پیش می‌برند.

ورود NFT در قالب هواداری ورزشی در ایران

بنیان‌گذار مومنت اسپرت اشاره کرد؛ به دلیل انجام فعالیت‌های حوزه‌ی NFT برای آثار هنری، قصد داشتیم مخاطبان دیگری را مورد هدف قرار دهیم و کاربردهای دیگری در این زمینه ارائه کنیم. از این رو فضای جدیدی را برای هواداران فوتبال در راستای فروش لحظات فوتبالی ثبت شده در قالب NFT  برای عموم کاربران علاقه‌مند ایجاد شده است.

این پلتفرم به منظور حمایت از عوامل ثبت‌کننده آن لحظه مانند، بازیکن و فیلم‌بردار و … ایجاد شده است و مالکان این اثر می‌توانند مزایایی را با خرید NFT دریافت کنند؛ مانند شرکت رایگان در مسابقات، بازدید از باشگاه یا حضور در تمرینات تیم ملی از مواردی است که درصورت امکان ایجاد قرارداد با اسپانسرهایی در قالب NFTهای لحظات ثبت شده و امتیازات به همراه آنها توسعه داده می‌شود.

ثابت‌فر اضافه کرد: این پلتفرم بر بستر بلاک‌چینی پالیگان به منظور هواداری نوین شکل گرفته است که در آینده قصد توسعه بر بستر بومی داخلی را داریم. اما ساختار ما با پلتفرم‌های خارجی سازگار است و قابل فروش در آن مارکت‌پلیس‌ها است. او گفت: هدف ما از فراهم کردن چنین مارکت پلیسی، آشنایی افراد غیر متخصص و غیر آشنا با فضای بلاک چین و web3 است. از آنجایی که افراد کمی با این تکنولوژی آشنایی دارند، این پلتفرم امکانی فراهم می‌کند تا در همین بستر Web2  و حتی با دانش نه چندان پیشرفته، کاربران به معاملات NFT  ریالی بپردازد.