در ستایش کدنویسی

مهم‌ترین مفهوم در علم حقوق، قانون است. حقوقدان در واقع با علم به قانون تلاش می‌کند بین طرفین به حل اختلاف بپردازد؛ به یک معنا یا این حل اختلاف به صورت پسینی است که در دادگاه اتفاق می‌افتد و در آنجا یا به صورت بی‌طرفانه است که توسط قاضی صورت می‌گیرد یا همراه با سوگیری است که وکلا آن را انجام می‌دهند. گاهی هم این حل اختلاف به صورت پیشینی است؛ یعنی به صورت مشاوره حقوقی و قراردادنویسی تا حقوق و تکالیف شخص آنچنان روشن باشد که اساسا اختلافی به وجود نیاید که به دادگاه کشیده شود. با این حال همه این کارها فارغ از تفاوت‌هایی که با هم دارند صرفاً از طریق قانون ممکن است. اما در کنار قانون باید به نهادهای دیگری نیز برای تنظیم روابط فردی و اجتماعی چشم دوخت. نمونه قابل توجه در این زمینه اخلاق است. اخلاقی که در عمق فرهنگ و طول تاریخ و عرض جغرافیا، همواره، تقریباً با اصول ثابتی وجود دارد و راهنمای خوب و بد در زندگی آدمیان است. اما باید در نظر داشت که قاعده اخلاقی قاعده‌ای است که در آن تقریباً هیچ ضمانت اجرایی‌ای وجود ندارد؛ به این معنا که در صورت نقض آن کاری جز سرزنش فرد خطاکار نمی‌توان انجام داد. اینجا قرار است به دسته دیگری از قواعد بپردازیم که قرار است کنش ما در عرصه اجتماعی را تنظیم کنند. این دسته شیوه‌نامه رفتاری یا Code of Conduct نام دارد و معمولاً از طرف سازمان‌ها و نهادهای گوناگون برای تنظیم رفتار افراد متنوع‌شان، اعم از دانش‌آموز، دانشجو یا کارمند و کارگر، ابلاغ می‌شود. باید توجه داشت که این قواعد به طور ماهوی با قانون متفاوت‌اند. می‌توان گفت دو تفاوت اصلی این قواعد با قانون در الزامی بودن و مرجع تصویب آن است. دکتر محمد راسخ، استاد دانشگاه شهید بهشتی، در مقاله‌ای به عنوان ویژگی‌های ذاتی و عرضی...