مدیرعامل تسکو: جاده تولید سخت‌افزار در ایران یک طرفه است

چالش‌های شما در حوزه واردات چیست؟

طبق معمول اصلی‌ترین مشکل ما در بخش کمبود ارز است. دولت ارز نیما نمی‌دهد. وقتی بانک‌مرکزی ارز ندارد باید اجازه دهد بازرگان با ارز خود اشخاص واردات انجام دهد. استفاده از ارز حاصل از صادرات غیر در بعضی از کالاها اعمال می‌شود و در بعضی نمی‌شود. در این شرایط دوگانگی، سیستم را از بین می‌برد و درنتیجه مردم نیازشان را با قاچاق برطرف می‌کنند، زیرا جلوی واردات غیرقانونی هیچ چیزی را نمی‌شود گرفت. الان ۳۰ کانتینر ما حدود سه ماه است که در گمرک مانده، در این شرایط مجبور به تعطیلی کارخانه می‌شویم. با این اوصاف وقتی دلار گران نشده و حداقل ثابت است، می‌گوییم اوضاع خوب است.

به‌عنوان تولیدکننده هم با این مشکلات مواجه هستید؟

بله. تمام این مشکلات بین واردات و تولیدات مشترک است زیرا بخش زیادی از تولیدات ما به واردات وابسته است. دولت در یک تله‌ای افتاده به نام تله سامانه افتاده است که طرز استفاده از آن را خیلی بلد نیستند. ما با تعدد سامانه مواجه هستیم. باید همه کالاهای الکترونیکی در سامانه مخابرات هم ثبت شود. درحالی که نهادهای مختلف باید از طریق توکن اطلاعات را خودشان دریافت کنند. ما یک‌بار در ابتدا وقتی ثبت سفارش می‌کنیم باید یک هفته منتظر ثبت سفارش باشیم، و یک‌بار وقتی بار را وارد می‌شود منتظر تاییدیه باشیم. چهار، پنج سال پیش ثبت سفارش حدود سه ساعت طول می‌کشید اما الان حداقل ۱۵ تا ۲۰ روز زمان می‌برد که فقط ثبت سفارش انجام دهیم. این موضوع به تحریم‌ها مربوط نیست  بلکه به تصمیمات غلط دولت مربوط است. از طرفی صف انتظار ارز ۶۰ تا ۹۰ روز زمان می‌برد. در این شرایط وقتی بازرگان کالا را از چین وارد می کند، این فرایند خیلی زمان‌بر است. دولت گاهی تصمیم‌هایی می‌گیرد و نمی‌داند چه آسیبی به سازمان مربوطه زده می‌شود.

قانون سقف و سابقه برای واردکنندگان چگونه اعمال می‌‌شود؟

قانون سقف‌ و‌ سابقه از ۲ سال پیش وجود داشته است اما الان دوباره فعال شده است. بعد مدتی سقف و سابقه را برداشتند و واردات را براساس اعتبارسنجی قرار دادند. واقعا مشخص نیست می خواهند چه کاری انجام دهند. این درحالی است که ما می‌توانیم کالای بیشتری وارد کنیم ولی این قانون اجازه نمی‌دهد. قانون سقف و سابقه را بدون برنامه‌ریزی مدون کردند، زیرا درک درستی از تجارت ندارند. با این قانون ما ۲ ماه در نوبت می‌ایستیم که تخصیص ارز بدهند.

دلیل تمایل واردکنندگان به سمت تولید چیست؟

به نظر می‌رسد گول وعده‌های دولت را می‌خوردند زیرا دولت وعده می‌دهد که به تولیدکنندگان بهتر ارز می‌دهد. اما ممنوعیت واردات به دلیل تولید داخل غلط است. مثلا به دلیل اینکه موبایل دکمه‌ای تولید می‌شود، واردات آن ممنوع شده است. در این شرایط موبایل دکمه‌ای در کشور به دوبرابر قیمت به‌فروش می‌رود. از سمت وزارت صمت به ما زیاد می‌گویند که به دلیل موس و غیره تولید می‌کنیم، جلوی وادرات آن گرفته شود اما ما این روند مخالفیم و معتقد هستیم که هرکسی باید کار خودش را انجام دهد.

شما تولید را سرهم‌بندی می‌دانید؟

من با مونتاژ مشکلی ندارم البته نه در صنعت خودرو که ۴۰ سال سابقه دارد اما صنعت سخت‌افزار و موبایل نیاز به مونتاژ دارد. سرهم‌بندی نوعی تولید است. اگر واقعا کسی سرهم‌بندی بلد است انجام دهد. در هیچ جای دنیا همه چیز را یک فرد تولید نمی‌کند، بلکه از جاهایی که تولید می‌کنند می‌خرند مونتاژ می‌کنند. مثلا ما کیبورد تولید می‌کنیم، باید فقط کیبورد را طراحی کنیم و قالب، سیم و برد را بخریم.

تولید داخل به سود مصرف‌کننده نهایی است؟

شاید مصرف‌کننده از جهت هزینه ضرر کند اما این هزینه‌ای است که کشور باید پرداخت کند تا تولید در ایران پا بگیرد. اگر در ایران تولید کنیم، تولید ناخالص ملی افزایش پیدا می‌کند درنتیجه قیمت دلار در کشور ۲ برابر نمی‌شود. سود تولید داخل برای مردم در بلندمدت مشخص می‌شود. اگر تولید ناخالص ملی نداشته باشیم تراز منفی می‌شود و مصرف ارز بالا می‌رود در نتیجه با مشکلات اقتصادی زیادی رو‌به‌رو می‌شویم.

مرز تولید و غیر تولید چیست؟

هرکسی که مونتاژ هم می‌کند درحال تولید است اما نکته این است که واردات نباید به‌دلیل حمایت از تولید داخل بسته شود. ما در کارخانه خودمان ۱۰ سال خسارت دادیم تا امروز توانسنتیم روند مثبتی را در تولید ببینیم. اول بلد نبودیم تولید کنیم. الان هم کسانی که تولید می‌کنند خیلی اوقات ضرر می‌کنند و ورشکست می‌شوند به همین دلیل دولت مجبور است جلو واردات رابگیرد تا تولیدکنندگان سود ۱۰۰ درصدی ببرند و اشتباهاتشان را جبران کنند. البته با این روند به قهقرا می‌رویم زیرا راه برگشت ندارد و جاده یک طرفه است. زیرا هیچ جای دنیا با این روش نمی‌تواند تولید کند. ممنوعیت واردات باید از بین برود زیرا این جهل مرکب است و هرکسی که رابطه و رانت دارد این کار را انجام می‌دهد. ضمن اینکه دولت به تولیدکنندگان فعلا خدمات خاصی نمی‌دهد، بلکه فقط رحم می‌کند و نهایتا تعرفه واردات نجهیزات را کاهش می‌دهد.

آینده بازار سخت‌افزار را چگونه می‌بینید؟

اگر با همین وضعیت پیش برویم، کیفیت کالای نهایی که دست مصرف‌کننده است بسیار کاهش پیدا می‌کند.

شرایط تولید شما نسبت به سال گذشته چگونه است؟

اوضاع بدتر شده است. پارسال خیلی بهتر بود. درکل برند تسکو خیلی ارزان‌تر از بقیه برندهاست زیرا واسطه نداریم. ما می‌خواهیم با برند خودمان جلو برویم و مواد اولیه را از سایر تولیدکنندگان خارجی می‌خریم. خیلی از برندهای خارجی تولید کننده نیستند. همان کاری که ما انجام می‌دهیم را برندهای خارجی هم دارند. خیلی از برندهای بزرگ دیگر تولید کننده نیستند و صرفا OEM تولید می‌کنند.