پورتفولیو چیست؟ با سبد سرمایه‌گذاری آشنا شوید

شما می‌توانید مدیریت پورتفولیو یا سرمایه‌گذاری‌هایتان را خود برعهده بگیرید یا به مدیر سرمایه، مشاور مالی یا هر متخصص مالی دیگری واگذار کنید.

درک پورتفولیوهای مالی

متنوع‌سازی پورتفولیو (Portfolio diversification) یکی از مفاهیم کلیدی مدیریت پورتفولیوها است که یعنی همه تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد نگذارید. متنوع‌سازی، با تقسیم سرمایه‌گذاری بین اسناد، صنایع و دسته‌بندی‌های مختلف دیگر تلاش می‌کند تا خطر از دست‌دادن سرمایه را کاهش دهد. متنوع‌سازی از طریق سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف سعی دارد تا حداکثر بازگشت سرمایه را رقم بزند. هر بخش از سرمایه‌گذاری شما واکنش متفاوتی نسبت به رویدادی یکسان دارد. روش‌های زیادی برای متنوع‌سازی وجود دارد.

انتخاب چگونگی انجام آن به شما بستگی دارد. اهداف شما برای آینده، میل و رغبتتان برای خطرپذیری و شخصیتتان از جمله ملاک‌هایی هستند که چگونگی ساخته‌شدن پورتفولیو را تعیین می‌کنند.

همه پورتفولیوها جدا از ترکیب دارایی‌هایشان، باید دارای سطحی از متنوع‌سازی باشند و میزان تحمل خطر، اهداف بازگشت، افق زمانی و دیگر محدودیت‌های مربوطه مانند موقعیت مالیاتی، نیازهای نقدشوندگی، اوضاع قانونی و اتفاقات منحصر به‌فرد را منعکس کنند.

مدیریت پورتفولیو

پورتفولیوی سرمایه‌گذاری را مانند کیکی ببینید که در اندازه‌های مختلف برش خورده‌است. هر برش کیک دسته‌ای از دارایی‌ها و / یا نوعی از سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد. هدف سرمایه‌گذاران تشکیل پورتفولیویی متنوع برای دستیابی به تعادل بین سود و زیان است که برای میزان خطرپذیری‌شان مناسب باشد. سهام، اوراق قرضه و نقدینگی عموما هسته‌ اصلی پورتفولیو را تشکیل می‌دهند. با این‌حال، شما ممکن است پورتفولیویی متشکل از دارایی‌های متفاوت مانند املاک، طلا، انواع مختلف اوراق قرضه، نقاشی و دیگر کلکسیون‌های هنری بسازید.

پورتفولیوی نمونه‌ای که در بالا می‌بینید، متعلق به سرمایه‌گذاری با خطرپذیری پایین است. استراتژی محافظه‌کارانه عموما سعی می‌کند تا ارزش پورتفولیو را با سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار کم‌خطر مراقبت کند. در مثال می‌بینید که ۵۰ درصد در بورس سرمایه‌گذاری شده که شرکت‌های رده بالا و سهام دولتی در آن حضور دارند.

۲۰ درصد می‌تواند به خرید سهام شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و ارزشمند و ۳۰ درصد به سپرده بانکی، گواهی سپرده و حساب‌های سپرده پربازده اختصاص یابد.

نکته مهم: اکثر متخصصان سرمایه‌گذار موافقند که متنوع‌سازی، سود یا نبود زیان را تضمین نمی‌کند اما مولفه مهمی برای رسیدن به اهداف بلندمدت سرمایه‌گذاری با کمترین خطرپذیری است.

انواع پورتفولیوها

به تعداد سرمایه‌گذاران و مدیران مالی انواع مختلف پورتفولیو و استراتژی‌های آن وجود دارد. شما حتی می‌توانید چند پورتفولیو داشته باشد که هریک استراتژی یا سناریوی سرمایه‌گذاری متفاوتی را منعکس می‌کنند و برای نیازی متفاوت سازمان یافته‌اند.

پورتفولیو ترکیبی

رویکرد پورتفولیوی ترکیبی (Combined portfolio) برطبق رده‌بندی‌های مختلف دارایی متنوع‌سازی می‌کند. شما برای ساخت پورتفولیوی ترکیبی باید سهام، اوراق قرضه، کالا، املاک و حتی آثار هنری بخرید. پورتفولیوی ترکیبی عموما از نسبت ثابتی بین سهام، اوراق قرضه و سرمایه‌گذاری‌های جایگزین تشکیل شده‌است. از لحاظ تاریخی، چنین ترکیبی معمولا در همکاری با هم خوب جواب داده‌اند.

پورتفولیو سرمایه‌گذاری

در پورتفولیوی سرمایه‌گذاری investment portfolio شما از سهام، اوراق قرضه و دیگر دارایی‌های مالی موجود در پورتفولیوی خود انتظار دارید تا «در گذر زمان» بازگشت یا رشد سرمایه داشته باشند. شما وقتی دارایی‌های مالی خود را با هدف نگهداری بلند‌مدت می‌خرید، سرمایه‌گذاری پورتفولیویی‌تان راهبردی است. در عین حال، اگر مدام با هدف سودهای کوتاه‌مدت در حال خرید و فروش باشید، به‌صورت تاکتیکال عمل کرده‌اید.

پورتفولیو تهاجمی متمرکز بر سهام

دارایی‌های زیرپوستی در پورتفولیوی تهاجمی عموما خطر بزرگی در جستجوی بازگشت سرمایه بزرگ فرض می‌شوند. سرمایه‌گذاران تهاجمی به دنبال شرکت‌هایی می‌گردند که در مراحل رشد اولیه قرار دارند و دارای ارزش پیشنهادی منحصربه‌فردی هستند. بیشتر این شرکت‌ها نام شناخته‌شده‌ای ندارند.

پورتفولیو دفاعی متمرکز بر سهام

پورتفولیوی دفاعی روی محصولات مصرفی تمرکز دارد که رکودشان بعید است. سهام‌های دفاعی در اوضاع بد هم خوب عمل می‌کنند. شرکت‌هایی که محصولات ضروری روزمره مردم را تولید می‌کنند در شرایط اقتصادی بد کشور نیز زنده می‌مانند.

پورتفولیو سهامی متمرکز بر درآمد

نوعی از پورتفولیو است که از سود پرداختی سهام یا دیگر چیزهای توزیع‌شده بین ذی‌نفعان پول درمی‌آورد. برخی از سهام‌های پورتفولیوی درآمدی در پورتفولیوی دفاعی نیز جای می‌گیرند، اما به‌خاطر بازدهی بالا به پروتفولیوی درآمدی هم ملحق شده‌اند. پورتفولیوی درآمدی باید جریان نقدینگی مثبتی را تولید کند. برخی از سرمایه‌گذاری در حوزه املاک مثالی از سرمایه‌گذاری‌های تولید درآمد است.

پورتفولیو کوتاه‌مدت متمرکز بر سهام

پورتفولیوی سفته‌بازی (Speculation) بهترین گزینه برای افراد بسیار ریسک‌پذیر است. عرضه اولیه شرکت‌های بورسی یا سهام‌هایی که سیگنال می‌شوند از سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و خطرپذیر به‌شمار می‌روند. سازمان‌های سلامتی یا فناوری که در آستانه تولید محصولی انقلابی هستند نیز می‌توانند در این دسته قرار بگیرند.

تاثیر خطرپذیری در پورتفولیو

گرچه مشاور مالی می‌تواند مدلی عمومی برای پورتفولیوی افراد طراحی کند، اما میزان خطرپذیری سرمایه‌گذار است که پیچیدگی‌های محتوای پورتفولیو را تعیین می‌کند.

سرمایه‌گذار خطرپذیر ممکن است چند سهام با حاشیه رشد کم را به موقعیت سهام با حاشیه رشد زیاد و تهاجمی اضافه کند، اوراق قرضه پربازده احتمالی را در نظر بگیرد و نگاهی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری بین المللی، املاک و غیره داشته باشد. سرمایه‌گذارها عموما باید نگاه خود را زیاد به اوراق بهادار یا دسته‌ای از دارایی‌ها ندوزند که نوسان بیش از حدشان باعث ناآرامی و تنش سرمایه‌گذار می‌شود.

افق زمانی و تخصیص پورتفولیو

سرمایه‌گذاران مثل قضیه ریسک‌پذیری، باید مدت زمان سرمایه‌گذاری خود را هنگام طراحی پورتفولیو نیز معلوم کنند. سرمایه‌گذاران به‌طور کلی باید دارایی‌های خود را در مدت زمان‌های معلوم به شکلی محافظه‌کارانه سرمایه‌گذاری کنند تا از دریافتی‌های هرکدام محافظت شود.

برای مثال، سرمایه‌گذار محافظه‌کار می‌تواند پورتفولیویی شامل سهام با حاشیه ارزش بالا، صندوق‌های گسترش‌پذیر شاخص بازار، اوراق قرضه در سطح سرمایه‌گذاری و نقدینگی به شکل معادل‌های با ارزش بالا باشد.

مثلا سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که برای بازنشستگی در 5 سال آینده آماده می‌شود. ممکن است این سرمایه‌گذار با سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق پرخطر مشکلی نداشته باشد، اما سهم بزرگی از پورتفولیوی خود را باید به دارایی‌های محافظه‌کارتر مانند اوراق قرضه و نقدینگی اختصاص دهد تا از ذخیره پولی خود محافظت کند. در مقابل، فردی که به‌تازگی وارد کار شده، می‌تواند همه پول خود را در سهام بگذارد. او نگران از دست دادن پول خود نیست، زیرا سال‌های زیادی برایش باقی مانده و حتی می‌تواند از نوسان‌های بازار سهام در کوتاه‌مدت سود ببرد.

چگونه پورتفولیوی مالی تشکیل دهیم؟

تشکیل پورتفولیوی سرمایه‌گذاری نسبت به رویکرد سرمایه‌گذاری مجهول در شاخص، نیاز به تلاش بیشتری دارد. اول از همه باید اهداف، میزان ریسک‌پذیری و افق زمانی خود را شناسایی کنید. سپس، درباره بازار سهام تحقیق کنید و سهام‌های متناسب با پارامترهای خود را بردارید. نظارت مداوم و به‌روزرسانی به علاوه تعیین نقطه ورود و خروج در هر موقعیت الزامی است. با فروش برخی از دارایی‌ها و خرید برخی دیگر، پورتفولیوی خود را در تعادل نگه دارید تا محتوای آن همیشه با استراتژی، خطرپذیری و میزان بازدهی دلخواه شما هماهنگ باشد. تعریف‌ و ساخت پورتفولیو با وجود همه زحمات، اعتماد به‌نفس شما در سرمایه‌گذاری را افزایش داده و کنترلتان روی وضعیت مالی را بیشتر می‌کند.

پورتفولیوی خوب چطوری است؟

پورتفولیوی خوب به سبک سرمایه‌گذاری، اهداف، خطرپذیری و افق زمانی شما بستگی دارد. به‌طور کلی، جدا از نوع پورتفولیو، سطح مناسبی از متنوع‌سازی را توصیه می‌کنیم تا همه تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد قرار ندهید.

چگونه میزان خطر پورتفولیو را اندازه‌گیری کنیم؟

انحراف استاندارد بازگشت سرمایه پورتفولیو (یا واریانس) اغلب نشان‌دهنده خطرپذیری کلی پورتفولیو است. محاسبات انحراف استاندارد صرفا میانگین وزن‌داده‌شده‌ی انحراف استاندارد تکی دارایی‌ها نیست. در این محاسبات باید کوواریانس بین سرمایه‌گذاری‌های متفاوت را نیز حساب کرد. محاسبه انحراف استاندارد برای پورتفولیوی تشکیل‌شده از 2 دارایی مانند زیر است:

σp= (w12σ12 + w22σ22 + 2w1w2Cov1,2)1/2

خط آخر

پورتفولیو سنگ بنای اصلی سرمایه‌گذاری در بازارها است. پورتفولیو از موقعیت‌های مختلف در سهام، اوراق قرضه و دیگر دارایی‌ها تشکیل شده و در عین حال، واحدی منسجم به‌شمار می‌آید. بنابراین، اجزای پورتفولیو باید در خدمت اهداف مالی سرمایه‌گذار باشند که با میزان خطرپذیری و افق زمانی محدود شده‌اند. پورتفولیو برای دستیابی به استراتژی‌های مختلفی مانند پیروی از شاخص، درآمدزایی و حفظ سرمایه می‌تواند پایه‌ریزی شود. از استراتژی که بگذریم، متنوع‌سازی می‌تواند راه مناسبی برای کاهش خطر بدون از دست‌دادن بازگشت سرمایه مورد انتظار باشد.