با اخبار جعلی چگونه برخورد کنیم

جامعه آمریکا و به طور کلی جامعه خبری جهان در دوران انتخابات اخیر ریاست جمهوری با پدیده‌ای به نام اخبار تقلبی یا دروغین یا Fake News روبه‌رو شد. اخباری که بدون منبع از طریق سایت‌های خبری نامعتبر و البته به وسیله شبکه‌های اجتماعی و نیز موتورهای جست‌وجو به دست کاربران می‌رسید تا در نهایت نظر آنها در مورد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری تغییر کند. حالا دولت جدید آمریکا گفته که عزم مقابله با این‌گونه اخبار را دارد و بحث‌های زیادی در فضاهای آکادمیک و نیز محیط‌های تجربی رسانه‌ها در این خصوص شکل گرفته است. از سوی دیگر اخباری داریم بر این مبنا که حتی برخی از رسانه‌های بزرگ در آمریکا مانند سایت بازفید، که اتفاقاً مخاطبان کمی ندارند، قصد دارند مطالبی در مورد رئیس جمهور این کشور، دونالد ترامپ، منتشر کنند که در مورد صحت آن مطمئن نیستند و اساساً آن را مورد راستی‌آزمایی قرار نداده‌اند. این اقدام در فضای رسانه‌ای به نوعی خودکشی تعبیر شده است، چرا که اولاً این موضوع می‌تواند اعتماد مخاطبان به این رسانه را خدشه‌دار کند و ثانیاً این رسانه را در مقابل دعاوی سنگین حقوقی قرار دهد که بار جریمه و مجازات آن، کمر هر رسانه‌ای را خم می‌کند و از سوی دیگر ترکیب این اتفاقات می‌تواند در نهایت باعث شود رسانه‌ها را مجبور کند به کار خود خاتمه دهند. در این زمینه باید به ریشه‌هایی توجه کرد که زمینه‌ساز این فعالیت روزنامه‌نگارانه هستند. نخستین ریشه را باید در خود فضای مجازی یافت. جایی که ناشناس ماندن صاحبان پیام‌های رسانه‌ای فضایی به وجود می‌آورد که در آن بتوانند بدون پذیرفتن مسئولیت اخلاقی یا حقوقی این پیام‌ها اقدام به تولید آن کنند و این در حالی است که در مورد رسانه‌های جریان اصلی یا تلویزیون و روزنامه‌ها نمی‌توان چنین مساله‌ای را مطرح کرد. در عین حال، فارغ از مساله تولید پیام رسانه‌ای، باید به مساله...