یک بام و دو هوای سازمان غذا و دارو در برابر پلتفرم‌های توزیع دارو

به گزارش پیوست، کشمکش و اختلاف میان نهادهای دولتی بر سر تنظیم‌گری و قانون‌گذاری پلتفرم‌های توزیع دارو وارد فاز جدیدی شده است. از یک طرف، وزارت بهداشت پلتفرم‌های توزیع دارو را غیرقانونی‌ می‌داند و از طرف دیگر، هیات مقررات‌زدایی بر قانون‌گذاری این حوزه تاکید دارد. نهادهای دولتی از هیات مقررات‌زدایی تا معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری بر تنظیم‌گری پلتفرم‌های توزیع دارو تاکید دارند. اما وزارت بهداشت با وجود تاکید بخشی از بدنه دولت بر قانونی بودن فعالیت این پلتفرم‌ها تمایلی به پذیرش ماهیت قانونی آنها ندارد.

امیر سیاح، رئیس مرکز بهبود محیط کسب‌وکار وزارت امور اقتصادی و دارایی خبر داده بود سازمان غذا و دارو قرار است شکایت خود را پلتفرم‌های توزیع را پس بگیرد و وارد حوزه تنظیم‌گری فعالیت آنها شود. این در حالی است که اخیرا سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو این سازمان را رگولاتور تولید تا مصرف دارو دانسته و فروش دارو خارج از نظارت این سازمان را «غیرقانونی» عنوان کرده است. در واقع، رئیس سازمان غذا و دارو از موضع اولیه خود یعنی غیرقانونی بودن فعالیت پلتفرم‌های توزیع دارو کوتاه نیامده است.

با این حال، نامه رئیس سازمان غذا و دارو در آبان ۱۴۰۱ به مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که این سازمان به بیمه دی مجوز توریع دارو به شکل آنلاین اعطا کرده است و درخواست صدور اینماد برای درگاه پرداخت این کسب‌وکار را داشته است. سازمان غذا و دارو تاکنون نه تنها مجوزی برای پلتفرم‌های توزیع دارو صادر نکرده بلکه همواره آنها را «غیرقانونی» دانسته و با وجود چنین موضعی در قبال این پلتفرم‌ها، به اعطای مجوز انحصاری در این زمینه برای بیمه اقدام کرده است. قرار است این کسب‌وکار توزیع دارو تا پایان مردادماه به شکل رسمی فعالیت خود را آغاز کند.

اقدام سازمان غذا و دارو مبنی اعطای مجوز انحصاری در زمینه توزیع دارو در حالی است که بخش خصوصی و پلتفرم‌های توزیع دارو بیش از دو سال است که منتظر پایان اختلاف میان وزارت بهداشت با هیات‌مقررات‌زدایی، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری هستند و همچنان سازمان و غذا دارو بر توزیع دارو از داروخانه‌ها تاکید داشته و فعالیت پلتفرم‌ها را به دلیل امکان توزیع «داروهای تقلبی، قاچاق و سقط جنین» غیرقانونی می‌داند.

 رئیس سازمان غذا و دارو این سازمان را نهاد رگولاتور و ناظر بر زنجیره تامین از تولید تا مصرف دانسته است. او عنوان کرده است: هرگونه فروش دارو خارج از نظارت این سازمان غیرقانونی تلقی می‌شود و برخی از پلتفرم‌ها اقدام به فروش دارو بدون اخذ مجوز از سازمان غذا و دارو می‌کنند. این در حالی است امیر سیاح، رئیس مرکز بهبود محیط کسب‌وکار وزارت امور اقتصادی و دارایی خبر داده در پی درخواست پلتفرم‌های توزیع دارو از هیات مقررات‌زدایی برای قانونمند شدن شرایط کارشان، قرار است سازمان غذا و دارو به جای شکایت، وارد حوزه تنظیم‌گری فعالیت آنها شود.

سیاح تاکید کرده بود که هیات مقررات‌زدایی از سازمان غذا و دارو خواسته در اسرع وقت مقررات و حد و حدود فعالیت سکوهای توزیع دارو را روشن کند. او گفته بود که سازمان غذا و دارو این موضوع را پذیرفته است زیرا آنها نیز قبول دارند که فعالیت توزیع دارو به سمت سکوهای آنلاین می‌ر‌ود و در آینده داروخانه‌‌ها بیشتر در کارهای تخصصی توزیع دارو و نه رساندن آن به بیمار، فعالیت خواهند کرد.

با این حال، رئیس سازمان غذا و دارو به تازگی درباره پلتفرم‌های توزیع دارو گفته است: عرضه دارو با تمامی فرآورده‌های دیگر متفاوت است و حتماً باید با ساز و کار مشخص و علمی صورت گیرد، به طوری که در تمامی داروخانه‌های سراسر کشور مسئول فنی مستقر است و مسئولیت داروهای عرضه شده را به عهده دارد اما این روند در پلتفرم‌ها وجود ندارد و بعضا داروهای تقلبی، قاچاق و سقط جنین را عرضه می‌کنند. سلامت مردم نباید قربانی منافع تجاری شود، این موضوع خط قرمز سازمان غذا و دارو بوده و تاکید می‌کنیم، عرضه دارو باید طبق پروتکل‌های مدون و قابل نظارت صورت گیرد.

تاکید سازمان غذا و دارو بر غیرقانونی بودن فعالیت پلتفرم‌های توزیع دارو در حالی است که هیات وزیران در خردادماه ۱۴۰۱ پلتفرم‌های توزیع دارو را به رسمیت شناخت و وزارت بهداشت را موظف کرد طی حداکثر دو ماه دستورالعمل مربوط را با رعایت اصل رقابت و جلوگیری از انحصار تدوین و ابلاغ کند. اما وزارت بهداشت تاکنون به مصوبه هیات وزیران عمل نکرده و مانعی بر سر راه قانون‌گذاری در این حوزه بوده است. چراکه در تیرماه امسال معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری از وزارت بهداشت خواسته بود با عدم الزام به دریافت مجوز جدید چارچوب فعالیت‌ بخش‌ خصوصی در حوزه سکوهای سلامت‌محور را مشخص کند. در اردیبهشت ۱۴۰۰ قرار شده بود که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در توافق با وزارت بهداشت امکان احراز هویت و صلاحیت ارائه‌دهندگان خدمات بر بستر پلتفرم‌ها را فراهم کند و وزارت بهداشت چارچوب فعالیت این پلتفرم‌ها را تعیین کند.

سازمان غذا و دارو به عنوان زیرمجموعه وزارت بهداشت تاکنون از اجرای وظایف قانونی خود در حوزه تنظیم‌گری پلتفرم‌های توزیع دارو سرباز زده است و در این میان، با مجوز به یک کسب‌وکار اینترنتی توزیع دارو به انحصار در این زمینه دامن زده است. باید دید هیات مقررات‌زدایی و مرکز بهبود محیط کسب‌وکار و در راس آن هیات وزیران در خصوص خودداری سازمان غذا و دارو در تنظیم‌گری پلتفرم‌های توزیع دارو چه اقدام نظارتی را در پیش خواهد گرفت.