چرا میزان سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های مرحله بذری کاهش یافته است؟

علی حیدری، مدیرعامل صندوق سرو، درباره میزان سرمایه‌گذاری صندوق سرو گفت: اندازه صندوق ما ۱۶۰ میلیارد است که تا الان نصف این رقم، یعنی ۸۰ میلیارد، را سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. این عدد خیلی معنادار نیست و تاثیر زیادی روی اکوسیستم ندارد. ما فعالیت سرو را از سال ۱۳۹۸ آغاز کردیم و در سال ۱۳۹۹ مجوز صندوق را گرفتیم. این مبلغ از نظر ارزش دلاری و تورم نصف شده است. تلاش ما برای سرمایه‌گذاری خوب است اما طبق شرایط اقتصادی کشور این عدد تاثیرگذار نیست و لازم است سرمایه بیشتری وارد اکوسیستم شود.

او درباره کافی بودن سرمایه در اکوسیستم ادامه داد: پول چیز هوشمندی است، اگر ببیند سودآوری خوبی دارد و می‌تواند بازگشت سرمایه خوبی داشته باشد، به سمت سرمایه‌گذاری حرکت می‌کند. اگر این حوزه هم حوزه‌ای باشد که سود خوبی برای سرمایه‌گذار داشته باشد پول به سمتش می‌آید.

نقدشوندگی در حوزه فناوری کم است

حیدری درباره دلیل ورود سرمایه کم به حوزه فناوری توضیح داد میزان نقدشوندگی در حوزه فناوری اطلاعات برای سرمایه‌گذار خیلی پایین است به همین دلیل سرمایه کمتری وارد می‌شود.

او ادامه داد: در کشورهای در حال توسعه به موضوعی که توجه ویژه‌ای می‌شود حوزه ICT است. پیشرفت کشورها منوط به این حوزه است. کشورهای در حال‌ توسعه سازوکاری تعریف کرده‌اند که کسی که سرمایه‌گذاری می‌کند، بازگشت سرمایه و سود نیز داشته باشد. چیزی که در ایران مشکل ایجاد کرده، نبود سازوکار برای ایجاد فرصت‌های خروجی برای سرمایه‌گذار است.

مدیرعامل سرو با تاکید بر اهمیت ورود شرکت‌ها به بورس گفت: برای افزایش نقدشوندگی باید قوانین و مقرراتی که تنظیم‌ شده بازنگری شود. یک گزینه اصلی سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها وارد شدن به بورس است. شاید قوانین و مقرراتی که تنظیم‌ شده کمی بهتر شود و استارت‌آپ‌ها بتوانند راحت‌تر وارد بازار سرمایه شوند تا این فرصت برای سرمایه‌گذاران و سهامداران به‌ وجود بیاید که سرمایه‌شان را نقد کنند و سود کسب کنند و در نتیجه سرمایه‌گذاران جدید که پول‌های بیشتری دارند، به سرمایه‌گذاری در این حوزه علاقه‌مند شوند.

قوانین باید بازنگری شوند

حیدری درباره دلیل سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های قبل از رشد سریع گفت: زمانی که ما شروع به کار کردیم فاصله‌ای میان سرمایه‌گذاری در مرحله بذری و سرمایه‌گذاری در مرحله رشد وجود داشت. صندوق‌ها و شرکت‌هایی بودند که در مرحله بذری سرمایه‌گذاری می‌کردند و یکسری سرمایه‌گذارها در ساختارهای بزرگ‌تر بالای ١٠٠ میلیارد تومان فعالیت می‌کردند. در این شرایط استارت‌آپ‌هایی که قبل از مرحله رشد بودند، نیاز به ۱۰ تا ۲۰ میلیارد برای جذب سرمایه و رشد داشتند. در آن زمان این نوع سرمایه‌گذاری کمتر بود و ما تصمیم گرفتیم در این بخش از سرمایه‌گذاری وارد شویم.

او درباره معیار انتخاب استارت‌آپ‌ها برای سرمایه‌گذاری گفت: طبق چیزی که در اساسنامه تعریف شده است حوزه سرمایه‌گذاری ما، فناوری و تکنولوژی است و در این حوزه بخش خاصی را در نظر نگرفته‌ایم. ما سعی کردیم تنوع در سرمایه‌گذاری داشته باشیم.

او اشاره کرد که اولین سرمایه‌گذاری‌شان دکتر ساینا اواخر سال ١٣٩٨ بود. استارت‌آپ‌ دیگر همراه مکانیک در حوزه ایکامرس و خودرو؛ فرادید حوزه هوش مصنوعی؛ میاره حوزه لجستیک و کاربوم هم در حوزه جذب و استخدام‌ بود.

تنوع، ریسک را کاهش می‌دهد

او با تاکید بر موضوع تنوع حوزه‌ استارت‌آپ‌ها ادامه داد: موضوع تنوع خیلی مد نظرمان بود زیرا تنوع ریسک را کاهش می‌دهد. در انتخاب خیلی سخت‌گیر بودیم. در سه سالی که تقریباً صندوق فعالیتش را شروع کرد، بیشتر از ۵۰۰ درخواست سرمایه‌گذاری داشتیم و ما با حدود ۲۰۰ شرکت جلسه گذاشتیم و حدود ۶۰ تا را عمیق بررسی کردیم و در نهایت به ۶ شرکت رسیدیم. کمیته سرمایه‌گذاری ما خیلی سعی کرده است در انتخاب دقت زیادی به خرج دهد و ریسک را کاهش دهد تا امید به بازدهی بیشتر شود.

حیدری گفت چون سرو صندوق سرمایه‌گذاری بورسی است، مساله خروج از سرمایه‌گذاری خیلی برایشان اولویت دارد.

او ادامه داد: اولویت ما در انتخاب استارت‌آپ‌‌ها این بود که بدانیم بعد از حدود پنج سال وارد بورس شوند یا یک مشتری یا خریدار بزرگ برای خرید پیدا کنیم. الان دیدمان به این استارت‌آپ‌ها مثبت است که تا سال ۱۴۰۶ وارد بورس شوند.

حیدری درباره علت سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بزرگ‌تر اضافه کرد: ما یک صندوق هستیم و پول‌مان را از سرمایه‌گذاران گرفته‌ایم و نسبت به آنها تعهد داریم. مهم‌ترین اولویت ما این است که برای سرمایه‌گذاران و سهامداران سود ایجاد کنیم. انتهای سال ۱۴۰۰ تصمیم گرفتیم یک مرحله سرمایه‌گذاری‌مان را به عقب ببریم و روی استارت‌آپ‌هایی که در مرحله‌ بذری هستند و وضعیت خوبی دارند سرمایه‌گذاری کنیم؛ ولی با اتفاقات سال ۱۴۰۱ و نااطمینانی و مشکلات مختلف در کشور مجبور شدیم دوباره تغییر استراتژی دهیم.

او توضیح داد: ما همیشه سعی کرده‌ایم در صندوق، حالت منعطفی داشته باشیم و طبق اتفاقات محیط تغییر پیدا کنیم. این تصمیم طبق اتفاقات و تعهدمان نسبت به سرمایه‌گذاران و سهامداران است. این تصمیم نشأت‌گرفته از وضعیت اکوسیستم است. در اکوسیستم استارت‌آپ‌های خوب مرحله بذری کم شده‌اند و ما ناگزیر از سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های بزرگ‌تر شدیم.

مدیرعامل سرو درباره این موضوع که تا پایان فعالیت صندوق، سرو روی چهار شرکت دیگر به مقدار ۳۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری می‌کند گفت: چهار شرکت با در نظر گرفتن موضوع تنوع است که ریسک را کاهش دهد ولی اگر عدد تجمیع شود و ما روی یک شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری کنیم، خیلی عدد قابل توجهی نمی‌شود. ما دنبال این هستیم که یک یا دو درصد از این شرکت‌های بزرگ سهام بگیرند تا بتوانیم کمک‌شان کنیم در طول دو سه سال آینده وارد بورس شوند و ما هم گزینه خروج سرمایه‌گذاری پیدا کنیم.

حیدری با اشاره به استارت‌آپ دکتر ساینا گفت: دکتر ساینا سال گذشته توانست یک جذب سرمایه خوب برای رشد داشته باشد. الان تمرکز ما روی این است که شرکت‌ها بتوانند چند برابر شوند و رشدشان را بیشتر کنند تا آماده عرضه در بورس شوند. برای ورود به بورس شرکت باید یک یا دو سال سودآور باشد؛ ما هم تمرکزمان روی همین موضوع است که تقریباً از انتهای امسال وارد سودآوری شوند.

او درباره ریسک احتمالی نتیجه‌بخش نبودن ورود شرکت‌ها به بورس توضیح داد: سرمایه‌گذاران ما احتمال ریسک را در نظر گرفته‌اند و ما هم این موضوع را پذیرفته‌ایم و به آن آگاه هستیم. نمی‌توان گفت شرکت‌ها حتماً وارد بورس می‌شوند ولی ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم تا ریسک را کاهش دهیم.

در نهایت حیدری درباره سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های بذری گفت: وقتی از  سرمایه‌گذاری در مرحله بذری استارت‌آپ‌ها صحبت می‌کنیم منظورمان آدم‌های متخصص هستند؛ یعنی سرمایه‌گذار در مرحله بذری روی آدم‌های متخصص سرمایه‌گذاری می‌کند اما الان این افراد کمتر شده‌آند. پول سرمایه‌گذاری هم که باشد همچنان گزینه بذری خوب یعنی استارت‌آپی که در مرحله بذری خوب باشد وجود ندارد. مهاجرت نیروی انسانی دلیل اصلی این موضوع است.