ماجراهای ما و فیلترینگ

30 ماه پیش در این ماهنامه (شماره 9- دی 1392) نوشتم:«یک قصه خیلی باید جذاب باشد که بتوان آن را کش داد، هر روز از آن سخن گفت و خسته هم نشد. هر شب به جست‌وجوی ابعاد تازه‌ای از آن رفت و به امید بعد جدیدی که فردا کشف می‌شود، خوابید.» و بعد از آن در مطلبی بلند «چهار پرده از داستان پالایش محتوای مجازی در ایران» را گفتم. از قوانین و نهادها حرف زدم، رویه موجود در کشور را بررسی کردم، مقایسه‌ای با کشورهای دیگر انجام دادم و دست آخر موضوع فیلترشکن‌ها را به میان کشیدم. 30 ماه از آن زمان می‌گذرد و حالا باز هم بد نیست قصه فیلترینگ در ایران را بازخوانی کنیم. از آن زمان تاکنون اتفاقات مهمی در فضای مجازی کشور ما افتاده است. مثلاً اینستاگرام بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، تمایل به فیس‌بوک بسیار کم شده و در عوض توئیتر کمی بیشتر روی بورس آمده است. البته توجه به توئیتر به دلیل موضوعی است که شاید بتوان آن را مهم‌ترین اتفاق سایبری تاریخ ایران دانست: ظهور و رشد سرسام‌آور تلگرام؛ اتفاقی که حدوداً حول و حوش اسفند 1393 و فروردین 1394 آغاز شد و حالا در فقدان آمارهای رسمی برخی می‌گویند 20 میلیون کاربر ایرانی در تلگرام عضو هستند. شاید اگر بخواهیم به صورت دقیق‌تر بررسی کنیم اتفاق یک سال قبل‌تر و درست همان روزهایی که مطلب فیلترینگ منتشر شد، افتاده است. روزهایی که در ایران دو میلیون گوشی هوشمند وجود داشت ولی یک سال بعد این آمار به 20 میلیون گوشی هوشمند رسید و دو سال بعد به 40 میلیون. 20 برابر شدن هر پدیده‌ای ظرف دو سال می‌تواند همه چیز را در یک جامعه به هم بریزد. این‌طور نیست؟ حالا ممکن است کسی این سوال را بپرسد که مگر چه تغییری در وضعیت فیلترینگ کشور ایجاد شده که لازم است...