صنایع مختلف در جست‌وجوی بی‌امان نیمه‌رسانا؛ پادشاهی تراشه‌ها

بیل وایزمن، شریک ارشد شرکت مشاوره مک‌کینزی، می‌گوید: «نوعی ناامیدی در بازار حاکم است. اگر طیف‌سنج‌ها (spectrometer) را به‌ صورت انبوه با قیمت ۳۵۰ هزار دلار بسازید اما به دلیل نبود تراشه ۵۰ سنتی نتوانید آنها را تحویل دهید، آماده خواهید بود هر هزینه‌ای را پرداخت کنید.»

مک‌کینزی از این حس فوریت بهره‌برداری کرده و گروهی را تشکیل داده است که منابع تراشه را برای شرکت‌های طرف مشاوره تهیه می‌کند. وایزمن می‌گوید این گروه به فراتر از زنجیره‌های تامین متداول نگاه می‌کند و چیپ‌های ضروری را در مراکش، هلند و ژاپن کشف کرده است. گروه مک‌کینزی تراشه‌هایی را هم شناسایی کرده که شاید کمی متفاوت‌تر با تراشه درخواستی باشد. البته تولیدکننده‌ها و واسطه‌ها می‌توانند هزینه اشتراک ویژه را بگیرند و شرکت‌ها هیچ گزینه‌ای غیر از پرداخت هزینه ندارند. وایزمن اضافه می‌کند که «چیپ‌ها در واقع آن بیرون هستند. مساله پیدا و جمع‌آوری کردن آنهاست».

در برخی موارد، این یعنی اتخاذ تدابیر ناامیدانه. پیتر ونیک، مدیرعامل شرکت هلندی ASML، ماه گذشته نمونه آگاهی‌بخش دیگری را نقل کرد. او گفت یکی از شرکت‌های صنعتی عظیم به خرید ماشین‌های لباسشویی متوسل شده بود تا تراشه‌های داخل آنها را استخراج کند.

کمبود تراشه دلایل متعددی دارد؛ از جمله خرید لوازم الکترونیکی برای کار در خانه در دوران پاندمی، احتکار تراشه در نتیجه بروز تنش بین ایالات‌ متحده و چین و بروز اختلال در زنجیره تامین پیچیده نیمه‌رسانا (semiconductor) در سطح جهان.

بحران نشان داده نیمه‌رساناها تا چه اندازه برای اقتصاد اهمیت دارند و زنجیره‌های تامین تا چه اندازه شکننده هستند. صنایعی که به ‌ندرت تحت تاثیر منفی این وضعیت قرار گرفته‌اند عبارت‌اند از: لوازم الکترونیکی مصرف‌کننده، تجهیزات نورپردازی، انرژی و خودروسازی. خودروسازها در شروع پاندمی تولید را متوقف و سفارش تراشه‌ها را لغو کردند اما به ‌زودی با افزایش ناگهانی تقاضا مواجه شدند. از آن زمان تاکنون شرکت‌های خودروسازی که از صف سفارش تراشه عقب مانده بودند، می‌کوشند از قافله عقب نمانند.

خودروسازها تصمیم گرفته‌اند به ‌جای بستن خطوط تولید، امکانات وسایل نقلیه را کاهش دهند. کادیلاک سپتامبر گذشته گفت امکان رانندگی بدون تماس دست را از برخی وسایل نقلیه حذف کرده است. تسلا در ماه نوامبر فروش خودرو بدون درگاه یواس‌بی را شروع کرد. و فورد در ماه مه گفت برخی مدل‌ها را بدون تراشه برای امکانات غیرحیاتی مانند کنترل گرمایش تولید می‌کند و واسطه‌ها بعداً آنها را اضافه می‌کنند.

مایک جوران، مدیرعامل آلتیا- شرکت نرم‌افزاری که رابط کاربری خودروها و لوازم‌خانگی را می‌سازد- می‌گوید بسیاری از شرکت‌ها کدهایشان را بازنویسی می‌کنند تا بتوانند با تراشه‌های متفاوت کار کنند یا از تراشه‌ای واحد کار مضاعف بکشند. جوران می‌گوید در برخی موارد شرکت‌ها از تراشه‌هایی استفاده می‌کنند که تا ۱۰ سال عمر دارند. او اضافه می‌کند: «تراشه‌ها را با هر آنچه موجود است تعویض می‌کنند. به تراشه‌های قدیمی مراجعه می‌کنیم که مثلاً در انبار هستند. این تراشه‌ها جدید نیستند اما می‌توان همان رابط کاربر گرافیکی را روی آنها هم پیاده‌سازی کرد.»

برخی از دلایل کمبود تراشه به مسائل جدید مانند شیوع کووید در چین و جنگ در اوکراین مربوط می‌شود زیرا این وضعیت زنجیره تامین را مختل کرده است.

بحران برای برخی شرکت‌ها فرصت‌های جدید نیز به وجود می‌آورد. مت هارتزل، مدیر اجرایی ارشد شرکت اسمیت و شرکا که واسط قطعات الکترونیکی است، می‌گوید این شرکت از شروع پاندمی تاکنون ۳۰۰ کارمند به ۵۰۰ کارمند قبلی اضافه کرده است. او می‌گوید: «حقوق‌ها به بالاترین نرخ در تمام دوران رسیده‌اند.»

هارتزل اضافه می‌کند که برخی شرکت‌ها محصول‌ها را لغو کرده‌اند اما بسیاری از آنها هر کاری از دست‌شان برمی‌آید انجام می‌دهند تا استمرار عملیات خط تولید را تضمین کنند. چیپ‌لیتیکس (Chiplitics) استارت‌آپی است که فناوری‌اش را از آزمایشگاه‌های ملی ساندیا می‌گیرد و راهی مؤثر- ارسال علائم از میان تراشه‌ها- برای شناسایی سریع تراشه‌های جعلی پیدا کرده است. شناسایی تراشه‌های جعلی اهمیت زیادی برای واسطه‌ها و تولیدکننده‌های تراشه‌ای دارد که به دنبال پیدا کردن سریع تراشه هستند.

دن هاچیسان، تحلیلگر در تک‌اینسایتس که صنعت تراشه را دنبال می‌کند، می‌گوید شرکت‌ها تدابیر ناامیدانه‌ای را برای رسیدگی به کمبودهای قبلی اتخاذ کرده‌اند؛ از جمله به دست آوردن تراشه از سایر محصولات. او هشدار می‌دهد که کمبود ممکن است به‌ زودی به اشباع تبدیل شود زیرا اقتصاد در حال سرد شدن و تقاضا برای محصولات جدید در حال آهسته شدن است. البته هاچیسان به این موضوع هم فکر می‌کند که آیا کمبود جاری توضیح دیگری دارد. او می‌گوید: «حتماً آن بیرون احتکار می‌کنند. فکر می‌کنند تراشه‌ها دستمال کاغذی‌های جدید هستند.»

پی‌نوشت: این گزارش در ۳۰ مه ۲۰۲۲ منتشر شده است.

منبع: وایرد