۱۲۰ همت کالاهای اساسی در سامانه رهتاب با امکان نظارت هوشمند توزیع شده است
حدود ۱۲۰ همت کالاهای اساسی در بستر سامانه رهتاب با امکان نظارت هوشمند توزیع شده…
۳۰ آبان ۱۴۰۳
۶ اردیبهشت ۱۴۰۱
زمان مطالعه : ۶ دقیقه
تاریخ بهروزرسانی: ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱
در حالی که کاربران تیمچه نسبت به عملکرد این پلتفرم انتقادات و نارضایتیهای جدی دارند، بیشتر از ۶ ماه است که نماد اعتماد الکترونیکی (اینماد) این مجموعه به دلیل شکایات مردمی و تخلفات دیگر از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (تتا) تعلیق شده است. با این حال این مرکز میگوید از آنجا که تعلیق اینماد تیمچه پیش از الزام دریافت اینماد برای پرداختیاریها بوده، تیمچه پس از بسته شدن درگاه، از یک پرداختیاری درگاه پرداخت مجدد دریافت کرده و به کار خود ادامه داده است. از سویی دیگر شواهد حاکی از آن است که پروانه کسب اتحادیه کسبوکارهای مجازی تیمچه نیز بر خلاف مفاد ماده ۲۳ آییننامه اجرایی تبصره ماده ۸۷ قانون نظام صنفی بوده اما هنوز ابطال نشده است. با این حال به نظر میرسد این مجموعه همچنان به کار خود ادامه میدهد. حلما محرمی، مدیر واحد نظارت اینماد، در گفتوگو با پیوست به بیان نکاتی در این باره پرداخته است.
با توجه به اعتراضهای گسترده به عملکرد کسبوکار تیمچه و عدم ایفای تعهدات در قبال خریداران، لطفاً درباره سابقه اینماد این کسبوکار توضیح دهید؟
کسبوکار تیمچه با دامنه timcheh.com در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۹۹ موفق به دریافت اینماد شده و در تیر ۱۴۰۰ به دلیل تخلفات متعدد از جمله تعدد شکایات و عدم پاسخگویی مناسب، اینماد کسبوکار مذکور تعلیق و درگاههای پرداخت رسمی متصل به اینماد آن مسدود شده است.
سال گذشته چه تخلفاتی برای کسبوکار تیمچه شناسایی شد و مرکز تتا چه اقدامی نسبت به آن انجام داد؟
در مورد کسبوکار تیمچه طی نظارتهای پس از اعطا و دورهای چندین مورد تخلف شناسایی و اخطار نظارتی متناسب برای کسبوکار درج شد؛ از جمله فروش طلا و جواهرات بدون داشتن پروانه کسب مجازی مربوط، عرضه کالای قاچاق و غیره. همچنین به مرور با توجه به تعدد شکایات ثبتشده در سامانه اینماد و عدم پاسخگویی مناسب، تخلف عدم پاسخگویی مناسب به شکایات نیز ثبت و نهایتاً تیرماه سال گذشته اینماد آن تعلیق شد.
با توجه به اینکه اینماد تیمچه ماهها پیش تعلیق شده، چگونه تاکنون به خریدوفروش خود ادامه داده و هنوز امکان پرداخت از طریق درگاه پرداخت اینترنتی متصل به شاپرک دارد؟
ضمانت اجرایی الزام قانونی اینماد برای کسبوکارهای اینترنتی به صورت الزام داشتن اینماد برای دریافت پرداخت اینترنتی، از ابتدا سال ۱۳۹۱ در قالب مصوبه شورای امنیت کشور اجرایی شد که در آن مقطع موفقیتهای خوبی داشت ولی به مرور و با توسعه شبکه پرداخت کشور کمرنگ شد.
با توجه به اهمیت موضوع در ماده ۱۰۳ آییننامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی این موضوع به صراحت بیان شد که سازوکار سیستمی این الزام برای شرکتهای خدمات پرداخت از بهمن ۱۳۹۸ و برای شرکتهای پرداختیار از آذر سال گذشته از سوی بانک مرکزی (شاپرک) اجرایی شد و متاسفانه مقاومتهای زیادی هم در مقابل اجرای آن شکل گرفت.
طبق بررسی انجامشده، درگاه پرداخت فعلی تیمچه توسط یکی از شرکتهای پرداختیار قبل از آذرماه سال گذشته ارائه شده و این دقیقاً معضل جدی ما قبل از اجرای الزام اینماد برای پرداختیارها بود که با توجه به اجرای الزام برای شرکتهای خدمات پرداخت، به محض تعلیق اینماد درگاههای پرداخت آنها مسدود میشد ولی بلافاصله توسط شرکتهای پرداختیار مجدداً درگاه پرداخت میگرفت و به تخلفات خود ادامه میداد. بخش قابل توجهی از مقاومتها و هیاهوهای رسانهای سال گذشته نیز ناشی از همین بازار غیرقانونی ارائه سرویس پرداخت بود که الآن جنبههای از آن در حال مشخص شدن است.
با این حال اینماد به عنوان نهاد به ویژه بعد از الزامی شدن به نوعی تبدیل به یک نهاد مهم نظارتی تبدیل شده است و به نظر میرسد همین موضوع انتظارات مردم را از نقش و عملکرد آن افزایش داده است. با وجود تعلیق اینماد تیمچه از تیرماه ۱۴۰۰، شکایات و نارضایتیهای مردم از این مجموعه ادامه داشته است. سوال اینجاست که چرا برخورد قاطعتری با این مجموعه صورت نگرفته است؟ آیا بعد از تعلیق اینماد این مجموعه شکایات دریافت نمیشده و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از ادامه فعالیت این مجموعه بیاطلاع بوده است؟
توجه داشته باشید الزام قانونی اینماد از سالها قبل وجود داشته و صرفاً از حیث ضمانت اجرایی، لزوم داشتن اینماد برای درگاه پرداخت طی دو مرحله، ابتدا سال ۱۳۹۸ برای شرکتهای پرداخت (PSP) و سال قبل برای شرکتهای پرداختیار اجرایی شد. در هر حال با اجرای این ضمانت اجرایی، جایگاه اینماد تقویت شد و یکی از کارکردهای آن همین بحث نظارت بر کسبوکارهاست و انتظار مردم هم در این زمینه به حق بالاست.
در مورد کسبوکار تیمچه بعد از بروز تخلفات و بیتوجهی به اخطارهای نظارتی، سال گذشته اینماد این کسبوکار تعلیق و لزوم ابطال پروانه کسب نیز طبق ماده ۲۳ آییننامه تبصره ماده ۸۷ قانون نظام صنفی طی نامه رسمی به اتحادیه اعلام شد. با تعلیق اینماد با توجه به اتصال برخط سامانه اینماد با شاپرک، مسدودی درگاه پرداخت به شاپرک اعلام و درگاههای پرداخت قانونی این کسبوکار نیز مسدود شد. بعد از تعلیق اینماد اگرچه همچنان امکان ثبت شکایت برای یک کسبوکار وجود دارد و شکایات به مراجع رسیدگیکننده مثل سازمان حمایت، اتحادیه و غیره ارجاع میشود که تعداد شکایات میتواند در تصمیمگیری تاثیر داشته باشد، با این حال کسبوکار فاقد اینماد تلقی میشود و با توجه به عدم پاسخگویی کسبوکار، از نظر رویههای اداری اقدامی از طرف مراجع اداری انجام نمیشود. به عبارت دیگر با توجه به تفکیک حوزههای مسئولیت، رسیدگی و برخورد قضایی نسبت به کسبوکار متخلف در صلاحیت مراجع شبهقضایی (سازمان تعزیرات) و مراجع قضایی (دادگاه) است.
راهکار مرکز تتا برای جلوگیری از ادامه تخلف کسبوکارهای متخلف به منظور حفظ حقوق مصرفکنندگان چیست؟
با توجه به ابزارهای نظارتی موثر اینماد و همچنین سازوکارهای ثبت و رسیدگی به شکایات، مهمترین موضوع برای پیشگیری از بروز تخلفات و شناسایی و برخورد موثر با کسبوکارهای متخلف در راستای حفاظت از حقوق مصرفکنندگان، ضمانت اجرایی عدم ارائه درگاه پرداخت به سایتهای فاقد اینماد و توقف درگاههای پرداخت قبلی ارائهشده در شبکه پرداخت کشور است که میتواند تاثیر قابل ملاحظهای در زمینه مبارزه با تخلفات و کلاهبرداریها و حمایت از کسبوکارهای قانونمند و شناسنامهدار دارای اینماد داشته باشد.
به طور کلی روش نظارت اینماد بر کسبوکارهای اینترنتی برای شناسایی و برخورد با کسبوکارهای متخلف و اقدام مرکز تتا نسبت به آن چیست؟
یکی از کارکردهای اصلی اینماد، نظارت بر کسبوکارهای اینترنتی در راستای حمایت از حقوق مصرفکنندگان است که علاوه بر اثر پیشگیرانه، شناسایی و برخورد موثر و بهموقع نسبت به کسبوکارهای متخلف را در پی دارد. شیوههای نظارت اینماد شامل نظارت پس از اعطا، نظارت دورهای، نظارت موردی، گزارش مردمی، نظارت دستگاههای تخصصی (پنل یکپارچه نظارت)، نظارت سیستمی (سامانه پایشگر هوشمند) و غیره است.
آخرین مورد که یکی از مهمترین ابزارهای نظارت بر کسبوکارها به ویژه با توجه به تعداد و گستردگی آنهاست، یک نرمافزار خزشگر (کراولر) است که به صورت شبانهروزی بر اساس سناریوهای تخلف تعریفشده (بیش از ۱۰ سناریو)، تخلفات مختلف را شناسایی و گزارش میکند. این تخلفات پس از صحتسنجی مجدد توسط کارشناس و احراز قطعی، در قالب اخطار نظارتی برای کسبوکار متخلف ثبت میشود و بسته به سطح تخلف (سطح ۱ تا سطح ۴ که هرچه عدد بالاتر میرود شدیدتر میشود)، کسبوکار مهلت دارد نسبت به رفع تخلف و اقدام اصلاحی اقدام کند. در صورت تایید اقدام اصلاحی کسبوکار، تخلف مختومه میشود وگرنه وارد مراحل اطلاعرسانی برای تعلیق اینماد خواهد شد.