چرا اتریوم به عنوان بزرگترین پلتفرم قرارداد هوشمند شناخته می‌شود؟

شبکه اتریوم روزانه انتقال رقمی بیش از ۵۰ میلیارد دلار را تسهیل می‌کند. انتقال این مقدار دارایی در این شبکه صرفا به واسطه توکن اتریوم اتفاق نمی‌افتد، قراردادهای هوشمند موجب انتقال این ارقام هستند. قراردادهای هوشمندی که باعث شکل گیری فضای مالی غیر متمرکزی شامل انواع خدمات از قبیل وام‌دهی، بیمه، تبادل غیرمتمرکز دارایی و پرداخت، می‌شوند. بلاک‌چین اتریوم برای پشتیبانی از این حجم تراکنش در بخش فنی، برای مقابله با بزرگ‌ترین چالش این شبکه یا همان مقیاس‌پذیری، از مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها در حال توسعه استفاده می‌کند.

چالش مقیاس پذیری اتریوم

چالش مقیاس‌پذیری اتریوم پدیده جدیدی نیست. ظهور NFTهای بازی CryptoKitties و فعالیت‌هایی که در کنار آن شکل گرفت، در  اوایل سال ۲۰۱۷  موجب شد تا توجه جامعه رمزارزی به محدودیت‌های مقیاس‌پذیری این پلتفرم جلب شود. اما با انفجار فعالیت‌های DeFi، افزایش چشم‌گیری در هزینه‌ تراکنش‌ها ایجاد شد و محدودیت‌های اتریوم در مرکز توجه‌ها قرار گرفت.

طیق داده‌های Coin Metrics، متوسط کارمزدی که یک کاربر برای انجام تراکنش در اتریوم باید بپردازد در ابتدای سال ۲۰۲۰، حدود ۸ صدم دلار بود. رقم متوسط کارمزدهای این پلتفرم در روز‌های خاصی در سال ۲۰۲۱ تا ۶۸ دلار هم بالا رفت. انجام تراکنش در اتریوم بسته به نوع قرارداد هوشمند ممکن است تا صدها دلار هم هزینه‌بر باشد.

بالا بودن هزینه تراکنش‌ها در اتریوم به یک عامل بازدارنده و آزار دهنده برای کاربران تبدیل شده است. به همین دلیل برخی از کاربران به سمت برنامه‌هایی که حجم کمتری از تراکنش دارند، سوق پیدا کرده‌اند. حجم کم تراکنش‌ها در این قراردادهای هوشمند هزینه کمتری را به کاربران تحمیل می‌کند و این موضوع می‌تواند فضای رقابتی سالم شکل گرفته در اتریوم را تحت تاثیر قرار دهد. اما توسعه دهندگان برای مقابله با این چالش راه‌حل‌هایی را ارائه کرده‌اند.

لایه دوم شبکه‌ای است که با استفاده از راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری، توسعه دهندگان می‌توانند ضمن کم کردن هزینه تراکنش‌ها، سرعت انتقال دارایی‌ها را نیز بالا برده و در عین حال این لایه از ویژگی‌های غیرمتمرکز و امنیتی اتریوم، تا حد قابل توجهی بهره‌مند می‌شود.

نقشه راه فنی اتریوم

توسعه دهندگان اتریوم برای غلبه بر چالش‌های مقیاس پذیری و ارائه تجربه کاربری بهتربرای اینکه امنیت و غیرمتمرکز بودن شبکه را خطری تهدید نکند، دو راه‌حل اصلی را مد نظر قرار داده‌اند.

نقشه راه فنی توسعه اتریوم به دو بخش تقسیم می‌شود:

• مقیاس‌پذیری با استفاده از لایه ۲، که نیازی به تغییر در لایه اصلی اتریوم ندارد.
• مقیاس‌پذیری در لایه یک، که حداقل شامل تغییر مکانیسم مقاومت سیبیل (sybil) شبکه از PoW به PoS و تغییر معماری آن از یک بلاک‌چین منفرد به یک شبکه چند زنجیره‌ای است و به آن اتریوم ۲.۰ گفته می‌شود.

با توجه به نمودار، فاز صفر شامل راه‌اندازی اولیه شبکه اتریوم ۲.۰ است. معماری اتریوم ۲.۰ از یک زنجیره به نام فانوس دریایی و ۶۴ زنجیره خرد، به نام shards شناخته می شود. زنجیره beacon یا فانوس دریایی، وظیفه مدیریت و سازماندهی اعتبارسنجی شبکه را به عهده دارد. همچنین زنجیره beacon به عنوان یک anchor point یا نقطه اجتماع برای ثبت وضعیت و تسهیل ارتباط شاردها (shard)، عمل می‌کند. زنجیره beacon رسما در دسامبر سال ۲۰۲۰ فعال شد و تعداد اعتبار سنج‌های شبکه به ۱۶ هزارو ۳۸۴ رسید، مجموعا حدود ۵۴۲ هزارو ۲۸۸ اتریوم به عنوان سهام، قفل شد.

اتریوم در فاز یک، داده‌های شبکه را  به اشتراک می‌گذارد. در این حین ۶۴ شارد یا همان زنجیرهای خرد تشکیل می‌شود. این زنجیره‌ها در ابتدای شکل‌گیری، در روند تراکنش‌ها تاثیر خاصی ندارند اما این زنجیره‌ها با  افزایش میزان ذخیره‌سازی داده و افزایش عملکرد ارتباطی، به مقیاس‌پذیری راه‌حل لایه ۲ کمک می‌کنند.

فاز ۱.۵ با اسم ادغام شناخته می‌شود. در این فاز انتقال رسمی شبکه اتریوم از PoW به PoS روی خواهد داد. در این مرحله شبکه اتریوم وضعیت فعلی خود را به صورت یک شارد به اتریوم ۲.۰ منتقل می‌کند. براساس برآوردهای بنیاد اتریوم این فاز طی ۶ تا ۱۸ ماه انجام خواهد شد.

فاز ۲.۰ مرحله نهایی ارتقای شبکه اتریوم به‌حساب می‌آید و اجرای تراکنش‌ها را به قسمت‌های مخلتف شبکه اتریوم ۲.۰ می‌برد. هنوز مشخص نیست که فاز ۲.۰ اتفاق خواهد افتاد یا با دیگر روش‌ها جایگزین می شود. اگر در آینده این فاز با روش‌های دیگر جایگزین شود می‌توان انتظار داشت شبکه اتریوم ۲.۰ صرفا برای امنیت و در دسترس بودن داده‌ها به‌جای اجرای تراکنش‌ها استفاده شود.