راه‌حل تدریجی برای یک نیاز ضروری

ما همواره در حال تغییریم، در حقیقت تغییر و نو به نو شدن از سنت‌های لایتغیر الهی حاکم بر جهان ماست. بنابراین گریزی از تغییر و تحول نیست. با این وجود، اغلب برنامه‌های تغییر، با شکست مواجه می‌شوند. برای ورود به بحث پذیرش تغییر و تحول، مثال قورباغه را یادآور می‌شوم. قورباغه‌ای را در نظر بگیرید که در آب 100 درجه سانتی‌گراد انداخته می‌شود. فارغ از اینکه طرفدار حقوق حیوانات باشید یا نباشید، نتیجه این اقدام بیرون پریدن بلادرنگ قورباغه از ظرف آب جوش است. در حالی که اگر آب را به تدریج حرارت دهند قورباغه به تدریج به آن عادت می‌کند و تا به خودش بیاید، عضلاتش شل شده و تسلیم شرایط می‌شود. «پیتر سنگه» در کتاب «پنجمین فرمان» با این مثال، به این حقیقت ساده اما غالبا نادیده گرفته‌شده، اشاره دارد که تغییرات اثربخش، تدریجی و پویا بوده و باید با سازوکارهای مناسب از جمله سازوکارهای یادگیری و... پشتیبانی و اجرا ‌شوند. بیش از نیم قرن پیش، محققان موسسه تاویستاک در انگلیس دریافتند تغيير فناوري، پيامدهاي اجتماعي و رواني متعددي در پی دارد که لازم است قبل از استفاده از فناوري جديد، بروز آن پيامدها و طبعا چگونگي مدیریت ‌آنها مورد توجه قرار گیرد. آنها این نظریه را نظریه فنی- اجتماعی نامیدند. پیام روشن این نظریه، این است که هر نوع تغییر تکنولوژیک، فنی و سخت‌افزاری مستلزم تغییرات فرهنگی و اجتماعی و نرم‌افزاری متناسب با خود است، در غیر این صورت، هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم آن به شدت افزایش می‌یابد. هر یک از ما ده‌ها برنامه و طرح خرد و کلان را به ‌یاد می‌آوریم که در کشور معرفی و اجرا شده‌اند ولی چندان اثربخش نبوده‌اند. در نتیجه پس از مدتی متوقف شده یا هزینه‌ها و پیامدهای منفی بسیاری بر جامعه تحمیل کرده‌اند و یا آبرومندانه با سیستم بعدی خود جایگزین شده‌اند. برای روشن شدن موضوع به یک...