فناپ زیرساخت ۱۵۰ میلیارد تومان اوراق مرابحه در فرابورس ایران عرضه کرد
اوراق مرابحه با موضوع تامین منابع مالی جهت خرید موجودی کالا (تجهیزات اکتیو و شبکه)…
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
سرمایه‌گذاری خطرپذیر در سال ۱۴۰۰ افزایش یافت؛ مسیر پرچالش سال ۱۴۰۱
۹ بهمن ۱۴۰۰
زمان مطالعه : ۸ دقیقه
مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌گویند در سال جاری حجم سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های استارت‌آپی بیشتر از سال‌های گذشته بوده است با این حال آنها بر این باورند که مسائلی مانند مهاجرت و گذر نکردن تیم‌ها از مراحل اولیه رشد باعث خواهد شد در سال‌های آینده کار این صندوق‌ها در پیدا کردن مجموعه‌ها برای سرمایه‌گذاری سخت‌تر از پیش شود.
به گزارش پیوست، بررسی روند سرمایهگذاریها طی سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که هر چند به نظر می‌رسد تعداد سرمایهگذاریها در مقایسه با سال گذشته (۱۳۹۹) افزایش یافته است اما این سرمایهگذاریها یا با مبالغ اندک و کمتر از ۲ میلیارد تومان و روی استارت‌آ‌پ‌های مراحل اولیه صورت گرفته است یا مبالغ آنها بالا بوده است، مواردی مانند جذب سرمایه ۳۰۰ میلیاردی پادرو از فناپ یا جذب سرمایه ۵۰ میلیاردی همراه مکانیک از کنسرسیوم پنج سرمایه‌گذار خطرپذیر متشکل از صندوق‌های پیشگام، سرو، کران کپیتال، نوآفرین و حرکت اول جزو این دسته از سرمایهگذاریها جای می‌گیرند.
حالا مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری کشور در گفت‌وگو با پیوست با تایید افزایش سرمایهگذاریها، به دلایل کمتر بودن سرمایه‌گذاری‌های متوسط پرداخته‌اند و حتی راهکارهایی برای آن اندیشیده‌اند. با وجود این، بر اساس گفته‌های آنها، به نظر می‌رسد آسمان حوزه سرمایه‌گذاری کمی تا قسمتی غبارآلود است. برخی به رشد بیشتر آن خوش‌بین‌اند و برخی دیگر بر این باورند که سرمایه‌گذاران در سال آینده برای پیدا کردن تیم، راهی سخت در پیش دارند.
یک حلقه مفقوده در زنجیره ارزش
محمد شریف‌خانی، رئیس هیات‌مدیره حرکت اول، در این باره به پیوست می‌گوید: «اگرچه اخبار ضدونقیض زیادی شنیده می‌شود اما من فکر می‌کنم سرمایه‌گذاری در این حوزه بیشتر شده است و با وجود شرایط سخت اقتصادی هنوز هم تعداد افرادی که سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر را به سرمایه‌گذاری‌های کلاسیک ترجیح می‌دهند کم نیست. در نتیجه هم از لحاظ تعداد و هم حجم، سال ۱۴۰۰ سال خوبی برای صنعت VC کشور بود.»
با این حال او تاکید می‌کند که عملکرد مجموعه حرکت اول با VCهای دیگر متفاوت است. شریف‌خانی در این باره توضیح می‌دهد: «سرمایه‌گذاری‌های ما معمولاً بزرگ است و طبیعی است که با بزرگ شدن مقیاس، تعداد کاندیداهایی که مناسب با آن هستند کم شود.»
حرکت اول در سال گذشته روی سه مجموعه نت‌باکس، نبض و یک مجموعه بین‌المللی سرمایه‌گذاری کرده است.
شریف‌خانی با تایید بر این نکته که یکی از دلایل افزایش سرمایهگذاریها در سال جاری امیدواری به رشد اقتصاد دیجیتالی بوده است ادامه می‌دهد: «به نظر من احساس ثبات و امنیت با آمدن دولت جدید بیشتر شده است. در گذشته دعواهای میان‌گروهی و میان‌جناحی فضای ناامنی را بیشتر می‌کرد. در حال حاضر به نظر می‌رسد با هم‌راستا شدن نهادهای مختلفی که در این حوزه‌ها تاثیرگذار هستند، فضای امنیت‌بخش‌تری را می‌توان برای سرمایه‌گذاری پیش‌بینی کرد.»
اما حداقل با مرور اخبار یک سال گذشته درمی‌یابیم سرمایهگذاریها یا در ابعاد کوچک و مراحل ابتدایی استارت‌آپ‌ها اتفاق افتاده است یا در ارقام بزرگ، و به نوعی سرمایه‌گذاری‌های متوسط دیده نشده‌اند. شریف‌خانی با تایید این موضوع می‌گوید: «من هم چنین نظری دارم. بسیاری از شتاب‌دهنده‌ها در مراحل ابتدایی روی استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. در شرکت‌هایی که جریان نقدینگی (cash flow) بالایی دارند و بازیگر جدی بازار هستند، چنین حلقه مفقوده‌ای وجود دارد. ما امیدواریم با اقداماتی که در آینده انجام می‌دهیم بتوانیم این بخش را مرتفع کنیم.»
راه‌حل شناسا برای سرمایه‌گذاری‌های متوسط
از سویی به نظر می‌رسد برخی دیگر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر همین حالا هم راهکاری برای پر کردن جای خالی این حلقه مفقوده دارند. مدیر سرمایه‌گذاری شناسا در این باره می‌گوید این مجموعه این مشکل را شناسایی کرده و با راه‌اندازی پلتفرم سکو توانسته است راهکاری برای آن ارائه کند.
محمدمهدی سالاری، مدیر سرمایه‌گذاری شناسا، با تاکید بر اینکه اعداد بیشتر شده است، این موضوع را با توجه به دو عامل محیطی و داخل سازمانی بررسی می‌کند.
او در این باره توضیح می‌دهد: «با توجه به تغییرات دولت و مسائل سیاسی در سال گذشته، همه دست نگه داشته بودند تا بدانند وضعیت سرمایه‌گذاری چطور خواهد بود؛ از سویی در سال جاری برخی از سرمایه‌گذاران سنتی وارد این حوزه شدند و این باعث شد چند صندوق جدید شکل بگیرد. از طرف دیگر زمزمه‌هایی از IPO شدن و ورود به بورس به سرمایه‌گذاران قبلی انگیزه می‌داد.»
سالاری ادامه می‌دهد: «ما امسال در شناسا رکورد سرمایه‌گذاری را شکستیم و نسبت به سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های بیشتری انجام دادیم. شناسا از فروردین تا آذر ۱۴۰۰ روی ۱۸ طرح در حوزه‌های سلامت، کشاورزی، گردشگری، تجارت الکترونیکی، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا و غیره سرمایه‌گذاری کرد که به لحاظ ریالی ۱۵۰ میلیارد تومان ارزش داشت.»
او با اشاره به اینکه برآوردهای این شرکت نشان داده است که سرمایه‌گذاری‌هایی که آنها انجام داده‌اند یا ارقام کم بوده یا ارقام بالا توضیح می‌دهد: «ما سال گذشته به تحلیل‌های جالبی در این زمینه رسیده بودیم که یا سرمایه‌گذاری‌های ما در اعداد پایین و زیر یک میلیارد تومان بوده است یا اعدادی بالای ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان بوده است. تحلیل‌های ما نشان داد بیشتر طرح‌هایی که از سوی ما رد می‌شد بین این مبالغ بودند.»
سالاری با اشاره به اینکه این مشکل در تمام اکوسیستم هم وجود داشته می‌گوید: «یعنی جذب سرمایه بین سه تا چهار میلیارد تومان نسبت به جذب سرمایه زیر یک میلیارد تومان یا بالای ۱۰ میلیارد تومان کاری بسیار سخت‌تر است. ما سال گذشته با شناسایی این مساله برای آن راهکار پیدا کردیم.»
مدیر سرمایه‌گذاری شناسا اضافه می‌کند: «ما در این رابطه برند جدیدی به نام سکو ایجاد کردیم که روی این مبالغ متوسط تمرکز کرده است؛ یعنی تیمی که در مرحله پساشتاب‌دهندگی است و به سرمایه‌ای در حدود دو تا سه میلیارد نیاز دارد؛ نحوه فعالیت این پلتفرم به این ترتیب است که این سرمایه‌گذاری با مبالغ متوسط را انجام می‌دهد اما راهبری را برای کسب‌وکار انتخاب می‌کند تا مجموعه را به بلوغ برساند.»
به گفته سالاری، این پلتفرم از تابستان امسال کار خود را آغاز کرده است و ۳۰ درصد سرمایه‌گذاری‌های شناسا توسط «سکو» انجام شده است. او پیش‌بینی می‌کند که در سال آینده سهم این پلتفرم به ۵۰ درصد برسد.
نوسانات طبیعی است
علی اخوان، مدیرعامل صندوق مدیریت ثروت ستارگان، معتقد است افزایش سرمایهگذاریها در سال جاری به دلیل نوسانات طبیعی بازار بوده است.
او در این باره به پیوست می‌گوید: «صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ فعال‌تر بودند و بعضی مجموعه‌های جدید هم اضافه شده‌اند و سهم این شرکت‌های جدید از فعالیت‌ها بیشتر شده است.»
اخوان با تاکید بر اینکه این بازار هم مانند هر بازار دیگری فراز و فرودهایی دارد می‌گوید: «ما در سال‌های ۹۵ و ۹۶ اوجی داشتیم و در سال ۱۳۹۷ با خروج آمریکا از برجام، فضا محتاطانه‌تر شد و در این دوران فرودی را تجربه کردیم و از نیمه دوم سال ۱۳۹۹ دوباره حرکت‌ها شروع شد.»
مدیرعامل مجموعه مدیریت ثروت ستارگان بر این باور است که یکی دیگر از دلایل افزایش سرمایهگذاریها این است که بازارهای موازی مانند بورس، مسکن و غیره جذابیت خود را از دست داده‌اند.
با این حال اخوان می‌گوید تعداد سرمایه‌گذاری‌های این مجموعه در سال جاری افزایش نیافته است. او در این باره توضیح می‌دهد: «ما در سال گذشته دستخوش تغییر سهامداری و ترکیب مدیریتی بودیم و خودبه‌خود بخشی از فعالیت‌مان کند شد. البته در سال ۱۳۹۸ بسیار فعال بودیم و می‌دانستیم که نمی‌توانیم در سال ۱۳۹۹ چنین فعالیتی داشته باشیم.»
مدیر مجموعه مدیریت ثروت ستارگان ادامه می‌دهد: «حوزه ما محدود بود و ما انتخاب کرده بودیم در حوزه فین‌تک سرمایه‌گذاری کنیم؛ گزینه‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه وسیع و پرتعداد نیست.»
اخوان بر این باور است که تغییر شرایط در سال آینده وابسته به وضعیت کلان کشور است. او در این باره می‌گوید: «در حوزه فین‌تک، مسائل رگولاتوری بسیار تاثیرگذارند. موضوعاتی که در ۶ ماه گذشته در رگولاتوری اتفاق افتاده بیشتر برای این حوزه مانع‌زایی کرده‌اند؛ چنین موضوعاتی بر اینکه کار شما رونق داشته باشد یا نه بسیار تاثیرگذارند.»
او با تایید این مساله که سرمایه‌گذاری حد وسط در حوزه فین‌تک کمتر است می‌گوید: «شاید به این دلیل است که برخی از کسب‌وکارها از مرحله ابتدایی با شرایط خوبی رد می‌شوند و نیاز به سرمایه ندارند یا برخی دیگر در همان مرحله متوقف شده و به مراحل بعدی نمی‌رسند.»
چالش سرمایه‌گذاری ۱۴۰۱: پیدا کردن تیم
اما آرین افشار، مدیر سرمایه‌گذاری جوانه، در خصوص تعداد و حجم سرمایهگذاریها نظر متفاوتی دارد. او معتقد است تعداد سرمایهگذاریها در سال جاری افزایش پیدا نکرده اما حجم آنها افزایش یافته است.
به گفته افشار، مجموعه جوانه در سال جاری روی دو استارت‌آپ سازیتو و دیتا‌آرت سرمایه‌گذاری کرده است که هر دو در سطح اولیه بودهاند. به گفته او سرمایه‌گذاری‌های گروه جوانه بالای سه الی چهار میلیارد تومان و حداکثر تا ۱۵ میلیارد تومان بودهاند.
اما مدیر سرمایه‌گذاری جوانه درباره سال آینده پیش‌بینی متفاوتی دارد. او بر این باور است که پیدا کردن تیم در آینده سخت‌تر خواهد شد. افشار در این باره توضیح می‌دهد: «این موضوع دلایل زیادی دارد. اصولاً شتاب‌دهنده‌ها خیلی در شتاب‌دهی کارهای جدی و اثرگذاری انجام نمی‌دهند و خروجی شتاب‌دهنده‌ها برای سرمایه‌گذارها خیلی جذاب نیست.»
او در پایان می‌گوید: «موضوع دوم این است که تیم‌ها به آموزش خودشان اهمیت نمی‌دهند و قادر نیستند پیش سرمایه‌گذار از مدل کسب‌وکاری‌شان دفاع کنند. از سوی دیگر عموماً رشدهای خوبی را تجربه نکرده‌اند که برای سرمایه‌گذار جذاب باشند. در نتیجه به نظر من سال آینده کار برای سرمایه‌گذاران سخت‌تر خواهد بود.»
ارسال دیدگاه