کتابخانه ملی به صورت جدی به دنبال هوشمندسازی خود است

در سال‌های اخیر گسترش فناوری و تکنولوژی، از یک سو منجر به تولید روزافزون داده‌ها، مقالات و… دیجیتال شده و از سوی دیگر نگهداری وحفظ این داده‌ها دیگر به شیوه سنتی و قدیمی ممکن نیست. تکنولوژی در عصر حاضر راه‌حل‌هایی ساده و با بهره گیری از هوش مصنوعی به جای نیروی انسانی دارد. سازمان اسناد و کتابخانه ملی با درک ضرورت حرکت به این سمت تلاش کرده  که برای مسئله فهرست نویسی تحلیلی راهکاری فناورانه بیابد.

رویداد لیبتک ۲ در همین راستا و برای شناسایی مسئله با حضور ۳۴  تیم شرکت کننده برگزار شد که از میان آنها تنها چهار تیم به مرحله اختتامیه رسیدند. شرکت راهکار پردازش ژرف، دادما تک، رضا یگانگی و محمد صدر چهار تیمی بودند که مدل پیشنهادی خود برای حل مسئله فهرست نویسی تحلیلی به کمک راهکارهای فناورانه را ارائه داده و به سوالات داوران حاضر پاسخ دادند؛ در نهایت تیم راهکار پردازش ژرف رتبه اول این مسابقه را به خود اختصاص داد و برنده جایزه‌ای ۵۰  میلیونی و امکان همکاری با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را پیدا کرد. تیم‌های بعدی هم به ترتیب در جایگاه دو تا چهارم قرار گرفتند.

ضرورت استفاده از تکنولوژی

مظفر پاسدار شیرازی، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در اختتامیه رویداد لیبتک ۲ با اشاره به بازدید وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات  در سال ۱۳۹۷ از این کتابخانه گفت: «در این بازدید مسئله فناوری بلاکچین و استفاده از آن در کتابخانه ملی مطرح شد ولی نگاه همه به این مسئله نگاهی خیال‌گونه بود؛ اما کمی بعد با همکاری وزارت ارتباطات و امضای تفاهمنامه با این وزارت‌خانه و سپس معاونت علم و فناوری، تنظیم یک برنامه نوآوری برای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را آغاز کردیم.»

او با بیان اینکه ما ضرورتی انکارناپذیر در درون مجموعه احساس می‌کردیم، ادامه داد: «خدمات دیجیتال  منابع دیجیتالی هر روز گسترده و گسترده‌تر می‌شود و اگر ما بخواهیم ماموریت‌های کتابخانه ملی را با اقتضای امروز بازتعریف کنیم، وظیفه داریم همه این منابع الکترونیک را گردآوری و پردازش کنیم اما اگر قصد داشتیم که این کار را با روش قبلی کتاب‌ها و نشریات کاغذی انجام بدهیم، نیازمند بودجه‌ای کلان و افزایش نیروهای سازمان بودیم.»

پاسدار شیرازی تاکید کرد: «در اینجا ضرورت استفاده از تکنولوژی حس می‌شد؛ ما چالش‌ها را استخراج و فکر کردیم که می‌توانیم با کمک تکنولوژی راهکارهای جدیدی تدارک ببنیم.»

او با اشاره به مسیر حرکت این سازمان در این سال‌ها و تعامل با استارت‌أپ‌ها، گفت: «در نتیجه برنامه نوآوری را جدی‌تر گرفتیم و با حمایت معاونت نوآوری، مرکز نوآوری و کسب‌وکارهای داده محور را افتتاح کردیم. این مرکز به عنوان بازو تعامل با گروه‌های فناور و استارتاپ‌ها فعالیت می‌کند و ما امیدواریم که بتواند بخشی از چالش‌های سازمان را با رویکردهای فناروانه حل کند.»

معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران  ادامه داد: «در بهمن ماه سال ۱۳۹۹ ما توانستیم اولین پردازش سامانه خودکار با هوش مصنوعی را در کتابخانه ملی رونمایی کنیم و هوش مصنوعی را برای یکی از فعالیت‌های سازمان در خصوص فهرست نویسی پایان نامه و مقالات به خدمت بگیریم و در حال حاضر هم با استفاده از این تکنولوژی فهرست پایان نامه‌ها  با سرعتی بالا قابل استخراج هستند.

او ادامه: «امیدوارم که ما بتوانیم از ظرفیت هوش مصنوعی برای انچه که تا امروز توسط نیروهای متخصص خود سازمان انجام می‌شد، استفاده کنیم و کیفیت و دقت تگ موضعی و رده بندی کتاب را ارتقا بدهیم.

 این گام اولیه است

اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هم  در ادامه این مراسم گفت: «سازمان اسناد و کتابخانه ملی از سال ۱۳۹۷ در تدوین اصول و سیاست‌های راهبردی خودش به این نتیجه رسید که مجبور است وارد عرصه تکنولوژی شود.»

او با بیان اینکه امیدوارم این گام به عنوان گام اولیه تلقی شود، گفت: «نیاز بود که ما در عرصه فهرست خوانی کتاب‌ها و با توجه به انبوه  دانش و اطلاعاتی که هرروز در حال تولید است به سمت استفاده از هوش مصنوعی حرکت کنیم.»

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: «مخالفت‌ها همیشه وجود داشته و خواهد داشت و ما به عنوان مدیران جامعه باید بتوانیم از ذهن خلاق، انرژی وافر و تلاش جوانان بهره ببریم. آینده ما و مسیر ما به سوی نوآوری در دست جوانانی است که با خلاقیت و نوآوری خود در عرصه‌های مختلف می‌کوشند.»