استارت‌آپ‌های بزرگ می‌توانند صندوق «خطرپذیر شرکتی» تاسیس کنند

به گزارش پیوست، طی یک دهه گذشته استارت‌آپ‌های گوناگونی به وجود آمده‌اند که برخی از آنها حالا به غول‌های تکنولوژی این بازار معروف هستند، غول‌هایی که براساس سیاست‌گذاری‌های داخلی شرکت‌های مرتبط یا غیرمرتبط را در دل خود با سرمایه‌گذاری ادغام یا به تملک در می‌آورند. به تازگی کارگروه شرکت‌های دانش‌بنیان تصمیم گرفته که برای شفافیت بیشتر به این شرکت‌های بزرگ استارت‌آپی مجوز راه‌اندازی صندوق‌های CVC را بدهد.

امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات با تایید این خبر به پیوست گفت: «اصولا دنیا به سمت تشکیل صندوق‌های CVC پیش رفته است و یک امر عادی است. در واقع شرکت‌های بزرگ دور خود اکوسیستم می‌سازند. برای مثال گوگل اکوسیستم گوگل را ساخته است. در ایران اسنپ، آپارات، کافه بازار به درستی این کار را انجام داده‌اند.»

براساس توضیحات او در قانون صندوق‌های پژوهش و فناوری یک آیین‌نامه جدیدی توسط کارگروه شرکت‌های دانش‌بنیان پیشنهاد شده که این آیین‌نامه هم پیش از شروع سال ۱۴۰۰ به تصویب رسیده است. به گفته ناظمی کلیات این آیین‌نامه این است که شرکت‌های بزرگ استارت‌آپی که مجوز دانش‌بنیان هم دارند می‌توانند صندوق CVC خودشان را تشکیل دهند.

گفته می‌شود که در دنیا شرکت‌های استارت‌آپی که قصد فعالیت به عنوان CVC را دارند بخش یا شرکت مستقلی را برای این امر تاسیس می‌کنند تا به صورت متمرکز اهداف برنامه سرمایه‌گذاری خطرپذیرشان را دنبال کند. در سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی تمرکز تنها روی پیشبرد اهداف مالی نیست. CVC در کنار اهداف مالی، اهداف استراتژیک خود را هم دنبال می‌کند. به عبارت دیگر یکی از مهمترین اهداف تاسیس CVC استفاده از پتانسیل‌های موجود در کسب‌وکارهای نوپا برای رشد بیشتر در شرکت مادر یا موسس CVC است. به عنوان مثال، شرکت‌‌ها ممکن است بخواهند دری به روی فناوری‌های جدید بگشایند تا وارد بازارهای جدید شوند، اهداف خرید را شناسایی کنند و به منابع جدید دسترسی پیدا کنند. در این صورت یکی از ابزارهای مناسب و موثر تاسیس یک شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر است. بر همین اساس نوع روابط بین CVC با استارت‌آپ‌ها نسبت به VC ها متفاوت است.

آیا CVCها جای VCها را خواهند گرفت

در بازار ایران که درگیر تحریم، شرایط نامتعادل اقتصادی و نوسانات ارزی است سال‌هاست که شرکت‌های استارت‌آپی از کمبود یا نبود سرمایه کافی برای رشد خود سخن می‌گویند. حالا به نظر می‌رسد دولت در شرایطی که حضور صندوق‌های خطرپذیر یا VC کمرنگ شده، به فکر کمک گرفتن از سرمایه خود شرکت‌های بزرگ بازار استارت‌آپی برای رشد در این بازار است. در این شرایط این سوال پیش می‌آید که آیا صندوق‌های CVC می‌توانند جای صندوق‌های VC را در کشور بگیرند؟

علی عمیدی، مدیرعامل سامانه تامین مالی و سرمایه‌گذاری کارن کراد معتقد است که وجود صندوق‌های سرمایه‌گذار شرکتی طبیعی است؛ اما این صندوق‌ها نمی‌توانند جای صندوق‌های VC را بگیرند. او در این زمینه به پیوست گفت: «اتفاقا همین حالا مجموعه شرکت‌های بزرگ استارت‌آپی داریم که به صورت دقیق و درست روی مجموعه‌های مختلف دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند ولی این نوع سرمایه‌گذاری با سرمایه‌گذاری صندوق‌های جسورانه فرق دارد.» او ادامه داد: «مراحل سرمایه‌گذاری، حوزه، جنس تعامل صندوق‌های جسورانه با استارت‌آپ‌ها برای سرمایه‌گذاری بسیار متفاوت با نوع سرمایه‌گذاری صندوق‌های شرکتی است.»

به باور او اینکه شرکت استارت‌آپی بزرگ شود و بخواهد شرکت استارت‌آپی دیگر را بخرد یا روی آن سرمایه‌گذاری کند طبیعی است، ولی عموما این شرکت‌ها برای این وارد این حوزه می‌شوند تا به نزدیک شدن به صندوق‌های جسورانه و شتاب‌دهنده‌ها بازار خود را به نوعی گسترش دهند.

او تاکید می‌کند که در ایران همه عاشق ساختن هستند نه کمک کردن به بقیه تا در جای خود رشد کنند و شاید همین هم امر هم باعث این نگرانی شده که مرزهای بین این دو صندوق به سمت یکدیگر برود و فعالیت مشابه هم داشته باشند. او ابراز امیدواری می‌کند که با راه‌اندازی صندوق‌های شرکتی این اتفاق در ایران رخ ندهد.

در همین زمینه امید ظریف‌پور، قائم مقام شتاب‌دهنده دیموند نیز در گفت‌وگو با پیوست اعلام می‌کند که این یک دیدگاه کاملا اشتباه است که شرکت‌های استارت‌آپی با سرمایه‌گذاری در این بخش از بازار بتوانند جای صندوق‌های جسورانه را بگیرند. او در این مورد به پیوست گفت: «استارت‌آپ‌ها یک بخش از پازل اکوسیستم استارت‌آپی هستند و شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز بخش دیگر این پازل هستند؛ بنابراین در نبود هر کدام، دیگری نمی‌تواند جای یکی‌دیگر را بگیرد.» به باور او حضور هر دو عنصر برای رشد بازار استارت‌آپی کشور لازم است مخصوصا شرکت‌های سرمایه‌گذاری تخصصی که روی استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.