چین به عنوان اولین اقتصاد بزرگ جهان ارز دیجیتال خود را ارائه می‌کند

به گزارش پیوست به نقل از وال‌استریت ژورنال، شاید تصور کنید که پول همین حالا هم شکل مجازی دارد و کارت‌های اعتباری و اپلیکیشن‌های پرداختی مثل اپلی‌پی در آمریکا و وی‌چت در چین نیاز به اسکناس و سکه را از بین برده‌اند. اما این روش‌ها تنها روش انتقال الکترونیکی پول هستند، چین در پی‌ آن است که پول رایج قانونی را هم به کد کامپیوتری تبدیل کند.

رمزارز‌هایی مثل بیت‌کوین با اینکه خارج از سیستم مالی سنتی در جهان فعالیت می‌کنند و پول رایج قانونی نیستند که از سوی دولت‌ها صادر شوند، حاکی از آینده دیجیتال هستند.

نسخه ارز دیجیتال چین توسط بانک مرکزی این کشور که صادر کننده این پول الکترونیکی است کنترل می‌شود. انتظار می‌رود که این ارز دیجیتال ابزار‌های زیادی برای نظارت بر اقتصاد و مردم در اختیار دولت چین قرار دهد. طراحی یوان دیجیتال به گونه‌ای است که یکی از ویژگی‌های اصلی بیت‌کوین را حذف می‌کند؛ گمنامی کاربر.

پکن قصد دارد یوان دیجیتال را در حوزه بین‌المللی نیز استفاده کند و آن‌را به گونه‌ای طراحی کرده که با سیستم مالی جهان که از زمان جنگ‌ جهانی دوم تحت سلطه دلار آمریکا است ارتباطی نداشته باشد. چین به اشکال مختلفی از جمله پول در حال ورود به عرصه دیجیتال است و قصد دارد کنترل متمرکز بیشتری روی تکنولوژی‌های آینده جهان داشته باشد.

مو چانگشان که هدایت پروژه را در بانک خلق چین بر عهده دارد می‌گوید: «برای محافظت از سلطه ارزی و وضعیت قانونی ارز باید برای آینده برنامه‌ ریزی کنیم».

پول دیجیتال می‌تواند بنیان اقتصاد را بازسازی کند، درست همان کاری که آمازون در حوزه خرده فروشی و اوبر در حوزه سیستم‌های تاکسی رانی کرد.

اینکه دولت چین و رقیب آمریکا رهبری ارز دیجیتال ملی را به دست گرفته باعث شده تا برای نظریه پردازان رمزارز به این نتیجه برسند که این امر موجب خشم واشنگتن خواهد شد. در هفته‌های اخیر جنت یلین منشی خزانه‌داری و جروم پاول رئیس هیئت مدیره در پاسخ به سوال ارز‌های دیجیتال ملی از جمله چین و تاثیر آن بر دلار آمریکا گفتند که این موضوع به صورت جدی تحت بررسی است و دلار دیجیتال در آینده منطقی به نظر می‌رسد.

دلار پیش از این نیز با چالش‌هایی مواجه شده است، برای مثال در مقابل یورو، اما با مشخص شدن نقاط ضعف رقبا باردیگر دلار قدرت گرفت. دلار با اختلاف از تمامی رقبای خود در صرافی‌های بین‌المللی پیش است و در قرارداد‌های بین‌المللی بانکی سهم ۸۸ درصدی دارد این درحالی‌است که یوان در چهاردرصد از معاملات استفاده می‌شود.

تحلیل‌گران و اقتصاد‌دانان دیجیتال سازی معتقدند شاید یوان به تنهایی به رقیبی برای تبادلات بانکی دلار تبدیل نشود اما در عصر جدید یوان که با نام RMB شناخته می‌شود شاید در حاشیه سیستم مالی جهان جلب توجه کند.
این ارز می‌تواند به گزینه‌ای برای انتقال پول از کشور‌های ضعیف در حوزه بین‌المللی تبدیل شود. حتی کاربرد محدود بین‌المللی نیز ممکن است روی تحریم‌های آمریکا که علیه شرکت‌ها و افراد چینی استفاده می‌شود اثر منفی داشته باشد.

جاش لیپسکی یکی از کارکنان سابق صندوق بین‌المللی پول در کنسول آتلانتیک می‌گوید: «هرچیزی که دلار را تهدید کند یک تهدید ملی محسوب می‌شود. این موضوع در طولانی مدت دلار را تهدید می‌کند.»

یوان دیجیتال در فضای سایبری و در دسترس مالک گوشی همراه، یا برای کسانی که آشنایی کمتری با تکنولوژی دارند در یک کارت، و خرج کردن آن نیازمند یک اتصال آنلاین است. روی صفحه نمایش نیز شبهی از مائو تسه تونگ همانند پول کاغذی نمایش داده می‌شود.

در آزمایش‌های ماه‌های اخیر بیش از 100 هزار نفر در چین اپلیکیشنی موبایلی را از بانک مرکزی دانلود کردند که امکان استفاده از پول دیجیتال در فروشگاه‌هایی از جمله نمایندگی‌های استارباکس و مکدونالد در چین را به آنها می‌دهد.

تائو وی یک خانم جوان در پکن پس از یک آزمایش گفت «خیلی خوب است». او تنها در یک لحظه هزینه کادوی تولد دختر دو ساله‌اش را به سادگی و با گرفتن گوشی به سمت اسکنر پرداخت کرد. حزب کمونیست نیز به اعضا اجازه می‌دهد تا هزینه‌های ماهیانه خود را با یوان دیجیتال پرداخت کنند. چین اعلام کرده که یوان دیجیتال تا مدتی در کنار اسکناس و سکه در گردش خواهد بود. بانکداران و دیگر تحلیلگران می‌گویند که پکن قصد دارد در نهایت تمامی پول خود را دیجیتالی کند. پکن در این باره صحبتی نکرده است.

پول دیجیتال شبیه به یک ابزار رویایی اقتصاد کلان برای دولت محسوب می‌شود و با استفاده از آن می‌توان افراد را در لحظه ردیابی کرد، کمک‌ به مردم آسیب دیده را سرعت بخشید یا فعالیت مجرمانه را شناسایی کرد.

استفاده از ارز دیجیتال جدید آسان است اما شما تحت نظر خواهید بود

از آنجایی که پرداخت دیجیتال در چین به یک هنجار تبدیل شده، ابزار‌های لازم برای این نوع نظارت همین حالا هم برای دولت چین فراهم است. آقای مو می‌گوید بانک مرکزی روش ردیابی افراد را به آنچه «گمنامی قابل کنترل» نام دارد محدود می‌کند.

پول به خود خود قابل برنامه ریزی است. پکن برای تشویق به مصرف پول سریع‌ در شرایطی که اقتصاد نیاز به یک جهش دارد تاریخ انقضا را آزمایش کرده است. این پول دیجیتال هم قابل ردیابی است و ابزاری دیگری به ابزار‌های نظارتی سنگین چین اضافه می‌کند. دولت از صدها میلیون دوربین تشخیص چهره برای زیر نظر گرفتن جمعیت استفاده می‌کند و گاهی برای فعالیت‌هایی مثل عبور غیرمجاز جریمه در نظر می‌گیرد.

پول دیجیتال این امکان را به دولت می‌دهد که در صورت نقض قوانین به سرعت جریمه را مقرر و جمع‌آوری کند.

ازدیاد پول انباشت پول نقد در سال گذشته چین نشان داد که شهروندان نگران نظارت بانک مرکزی بر تمامی تراکنش‌ها هستند. سانگ کی پروفسور اقتصاد در دانشگاه رنمین پکن در کنفرانسی جدید اعلام کرد که در سال 2020 میزان پول نقد در گردش 10 درصد افزایش یافت.

اما مسئله نوسان چه می‌شود؟ رمزارز‌هایی مثل بیت‌کوین به نوسان بالا شهرت دارند. اما بانک مرکزی چین مستقیما یوان دیجیتال را کنترل می‌کند تا تفاوت بین ارزش اسکناس و سکه و این ارز دیجیتال ایجاد نشود. درنتیجه دستکاری این بازار برای سرمایه‌گذاران و معامله گران معنایی ندارد. دولت با اقدامات لازم تضمین می‌کند که هیچ نهادی جز بانک مرکزی چین قادر به ایجاد یوان دیجیتال نباشد.

در حالی که چین مقررات نهایی را برای این برنامه منتشر نکرده است، به گفته بانک مرکزی چین ممکن است در ابتدای کار مقدار یوان دیجیتالی که هر فرد می‌تواند نزد خود نگهدارد را محدود کند تا نحوه گردش آن را کنترل و امنیت و حریم خصوصی کاربران را افزایش دهد.

بانک مرکزی چین از این تکنولوژی جدید برای تزریق پول بیشتر استفاده نمی‌کند، درنتیجه در ازای هر یوان دیجیتالی که صادر می‌شود، یک یوان فیزیکی حذف خواهد شد.

زماین که بیت‌کوین در سال 2009 راه‌اندازی شد، سیاست‌گذاران اکثر دولت‌ها اهمیت آن را نادیده گرفتند. اما چین به این موضوع توجه کرد. دولت هشیار بود که اگر مردم به صورت جدی از رمزارز‌ها استفاده کنند، قدرت دولت تحت تاثیر قرار می‌گیرد. ژو شیائوچوان بانکدار ارشد بانک مرکزی چین از سال 2002 تا 2018 می‌گوید که بیت‌کوین باعث ترس و وحشت او شد. او در سال 2014 یک مطالعه رسمی را برای یک ارز دیجیتال چینی آغاز کرد.

چین کمتر در زمینه ارز پیشگام بوده است. برای مثال کنترل مستقیم دولت روی یوان برخلاق دیگر ارز‌های بزرگ جهان است. همچنین در همان زمان انقلاب اقتصادی-تکنولوژی در چین آغاز شده بود و پذیرش و شهرت اپلیکیشن‌های علی‌پی و وی‌چت باعث شد تا پول نقد تقریبا بی استفاده شود و شرکت‌های استارت‌آپی روش‌های پرداخت خیلی سریع را ارائه کردند.

سپس فیس‌بوک در اواسط سال 2019 گفت که به دنبال ارائه رمزارز خاص خود است. طرحی در این مقیاس که که کاربران احتمالی‌اش بیشتر از هر کشوری خواهد بود باعث شد تا توجه همگان به ارزی که می‌تواند رقیب ارز‌های سنتی باشد جلب شود. همان زمانی که قانون‌گذاران آمریکا روی متوقف کردن فیس‌بوک تمرکز کردند و در نهایت موفق شدند. از همان زمان چین تلاش خود برای ارائه یوان دیجیتال را سرعت بخشید و در نهایت آزمایش‌های خود را در آوریل 2020 آغاز کرد.

بانکداران مرکزی آمریکا و دیگر اقتصاد‌های غربی متوجه شدند که طرح فیس‌بوک برای ارز دیجیتال ممکن است توسط دولت قدرتمند چین اجرایی شود.

یکی از بانکداران ارشد بانک مرکزی اروپا خطاب به همتایان غربی خود با اشاره به دورانی که سیستم‌های تاکسی آنلاین وارد شهرها شدند گفت: «یک نوع ترس اوبری وجود دارد. شما نمی‌خواهید که ارز کشور دیگری بین شهروندان شما به گردش درآید».

آمریکا به عنوان صادر کننده دلار که بیش از 21 هزار بانک جهان باید با آن معامله کنند از مدت‌ها پیش درخواست اطلاعاتی از انتقالات ارز میان‌ مرزی را داشته است. این موضوع به واشنگتن اجازه می‌دهد افراد و سازمان‌ها را از استفاده سیستم مالی جهان تحریم و بانک‌ها را از انجام تراکنش‌ با‌ آنها منع کند که منتقدان آن را استفاده از دلار به عنوان سلاح می‌دانند.

تحریم‌های آمریکا روی کره شمالی و ایران تاثیر بسزایی روی اقتصاد این کشورها گذاشته‌است. بانک‌های سوئیس هشت سال پیش برای جلوگیری از خشم واشنگتن در زمینه مالیات قابلیت گمنامی معروف خود را کنار گذاشتند. پس از کودتای میانمار، آمریکا با تحریم‌های خود از حرکت دارایی‌های مالی اعضای ارشد ارتش این کشور جلوگیری کرد. پایگاه‌ داده‌های خزانه‌داری آمریکا برای افراد وشرکت‌های تحریم شده تقریبا تمامی ملت‌ها را شامل می‌شود.

پکن نیز به ویژه از بخش ثبت تحریم‌ها نگران است؛ بیش از 250 فرد چینی از جمله سیاستمدارانی که آمریکا آنها را به ظلم علیه اقلیت‌های قومیتی یا نقض آزادی در هنگ‌کنگ متهم کرده در این لیست قرار دارند. مقام‌های ارشد چین در هنگ‌کنگ حجم زیادی پول نقد در خانه دارند زیرا بانک‌ها به دلیل ترس از تحریم آمریکا از پذیرش پول‌های او خودداری می‌کنند.

یوان دیجیتال راهکاری در اختیار این افراد قرار می‌دهد تا بدون اطلاع آمریکا تبادلات مالی خود را انجام دهند. صرافی‌ها به استفاده از SWIFT یعنی شبکه ارسال پیامی که برای انتقال پول بین بانک‌های تجاری استفاده می‌شود و تحت نظارت آمریکا است نیازی نخواهند داشت.

فرصت تضعیف تحریم‌های آمریکا یکی از دلایل اصلی تلاش پکن برای توسعه یوان دیجیتال و تبدیل کردن آن به یک شبکه بین‌المللی است. آقای مو یکی از مسئولان بانک مرکزی به دفعات گفته است که یوان دیجیتال قرار است از «حاکمیت پولی» چین محافظت و استفاده از دلار آمریکا را کاهش دهد.

سیاستمداران کهنه سرباز آمریکایی در یک بازی جنگی سال 2019 در دانشگاه هاروارد در کنار هم جمع شدند تا به ساخت موشک هسته‌ای کره شمالی که مخفیانه با یوان دیجیتال تامین بودجه می‌شود پاسخ دهند. به دلیل اینکه این ارز می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند، چندین شرکت کننده از جمله چند نفری که حالا در دولت بایدن حضور دارند عقیده داشتند که این ارز از کلاهک جنگی خطرناک تر است.

نیکولاس برن یکی از دیپلمات‌های کهنه کار و کسی که قرار است سفیر آمریکا در پکن باشد به این گروه گفت «چینی‌ها با از بین بردن اهرم قدرت تحریم‌ها برای ما مشکل ساز شده‌اند».

یک انیمیشن انگلیسی زبان با هدف تبلیغ یوان دیجیتال از سوی شبکه دولتی CGTN در فضای آنلاین منتشر شد که مردی را با پیراهن پرچم آمریکا در حالی که توسط یک سکه طلایی با طرح یوان دیجیتال نقش زمین شده نشان می‌دهد.

راوی می‌گوید «این یکی از بلاک‌های سازندگی چین به سمت سلطه بر بازار جهانی و نفوذو بیشتر در تنظیم چارچوب اقتصاد جهانی است».

در ابتدا یوان دیجیتال تغییر چندانی در نحوه گردش پول از طریق سیستم مالی چین ایجاد نمی‌کند. شش بانک تجاری بزرگ که تمامی آنها در مالکیت دولت هستند، زیر نظر بانک مرکزی یوان دیجیتال را بین بانک‌های کوچک‌تر و ارائه دهندگان اپلیکیشن علی‌پی و وی‌چت توزیع می‌کنند. این اپلیکیشن‌ها قرار است ساز و کار فرستنده و گیرنده را مدیریت کنند.

یوان دیجیتال برخلاف تراکنش‌های امروزی به گونه‌ای طراحی شده که از نقطه A به B برود و روی کاغذ قرار است یکی از روش‌های سود بانک‌ها و اپلیکیشن‌های مالی از طریق هزینه تراکنش و تاخیر کوچک چنین انتقالاتی را حذف کند. به گفته آقای مو، تنها واسطه ضروری بانک مرکزی است و از آنجایی که دولت پشتیبان این طرح است، خطری که پلتفرم‌های پرداخت چینی برای سیستم مالی ایجاد کرده‌اند را کاهش می‌دهد.

ماه فوریه آینده که مخاطبان تلویزیونی المپیک زمستانی سرگرم تماشای اسکیت بازی هستند، احتمالا مسئولان یوان دیجیتالی را در اختیار ورزشکاران قرار می‌دهند تا در این فرصت مناسب و توجه همگان آن را خرج کنند و این ارز در ذهن افراد خارج از قلمرو چین نیز نفوذ کند.

پکن به تلاشی جهانی برای ساخت پروتکل‌های استفاده بین مرزی از ارز‌های دیجیتال پیوسته که برای انعقاد قرارداد‌های بین‌المللی با بانک‌های مرکزی هنگ‌کنگ، تایلند و امارات متحده عربی همکاری می‌کند.

به گفته کوین وارش یکی از فرمانداران سابق که حالا در موسسه هوور دانشگاه استنفورد مشغول است می‌گوید که گام‌های دیجیتال چین باعث شده تا آمریکا به مدرن سازی زیرساخت اقتصادی خود توجه کند. او می‌گوید: «اگر ما 5 یا 10 سال صبر کنیم، شاید تصمیم‌های بدی در زمینه سیاستگذاری بگیریم».

طبق اطلاعاتی که گروه تحقیقی CBDC ارائه کرده‌اند بیش از 60 کشور در مرحله‌ مطالعه یا توسعه یک ارز دیجیتال هستند. ارز‌های دیجیتال بیشترین پتانسیل خود را برای ۱/۷ میلیارد نفری دارد که به گفته بانک جهانی حساب بانکی ندارند. باهاما برای کمک به جمعیت‌های محروم خود ارز دیجیتالی را صادر کرده است. برخی بانک‌های مرکزی می‌گویند که ارز دیجیتال برای خانواده‌های نیروی کار مهاجر کاربرد دارد که برای تراکنش‌های کوچک هزینه بالایی را پرداخت می‌کنند.

یکی از بانکداران ارشد اروپایی اشاره کرد که انتقال پول فرد به فرد ممکن است چندین روز طول بکشد و سرعت و بازدهی یوان دیجیتال باعث می‌شود که نهایتا این ارز دیجیتال به گزینه مناسبی برای کشورهای نزدیک به چین تبدیل شود.

چین با یک مدل عملی برای مدیریت پول دیجیتال آماده است. رئیس جمهور شی سال گذشته درخواست کرد که چین از فرصت‌های موجود برای تعیین مقررات ارز‌های بین‌المللی استفاده کند. پکن سعی کرده تا چندین استاندارد تکنولوژی پیشرفته از جمله ارتباطات G5، خودرو‌های بدون سرنشین و تشخیص چهره را تحت سلطه و نفوذ قرار دهد.

جروم پاول رئیس هیات مدیره فدرال رزرو آمریکا در پاسخ به سوالی که در مجلس سنا درمورد دلار دیجیتال و کمک به حفظ موقعیت آمریکا پرسیده شد گفت که تحقیق در این باره «پروژه‌ای با اولویت بسیار بالا است». او گفت: «ما نیازی به اول بودن نداریم. باید آنرا درست انجام دهیم».

منبع: WSJ