چگونه میتوان با هوش مصنوعی مولد سازمانها را متحول کرد
تحولات جدید در دنیای کسبوکار با ورود هوش مصنوعی مولد (Gen AI) در حال شکلگیری…
۱۹ مهر ۱۴۰۳
۹ اسفند ۱۳۹۹
زمان مطالعه : ۶ دقیقه
تاریخ بهروزرسانی: ۱۹ تیر ۱۴۰۰
کارگاه بینالمللی برنامهریزی منابع سازمان و سیستم اجرای تولید (ERP/MES) با موضوع طراحی سیستمهای یکپارچه مدیریت عملیات تولید در مرداد ماه 1400 برگزار میشود. مرکز مطالعات و تحقیقات فناپ با همکاری انجمن جهانی اتوماسیون و دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی شریف اقدام به برگزاری این کارگاه تخصصی کرده است. انجمن جهانی اتوماسیون (International Society of Automation) یا به اختصارISA، نهاد تدوینکننده استانداردهای جهانی در حوزه اتوماسیون صنعتی است.
به گزارش پیوست، این کارگاه تخصصی شامل آموزش اصول بنیادی سیستمهای یکپارچه و مبانی سیستمهای تولید، پیکره دانش استانداردANSI/SA-95 ، و مفاهیم کاربردی در سیستمهای تولید است که برای اولین بار در ایران برگزار میشود. مخاطبان این کارگاه آموزشی تحلیلگران سیستمهای تولید، متخصصان شرکتهای فعال در حوزه سیستمهای برنامهریزی منابع سازمان، مدیران پروژه و متخصصان سازمانهای بهرهبردار از سیستمهای برنامهریزی منابع سازمان و همچنین دانشجویان و فارغالتحصیلان رشتههای مهندسی مرتبط هستند.
در پایان این کارگاه به شرکتکنندگانی که کارگاه را با موفقیت پشت سر بگذارند، گواهینامه دوزبانه دانشگاه صنعتی شریف و همچنین گواهینامه ISA France اهدا میکند.
مهراب نصرتبخش، طراح و مسئول برگزاری کارگاههای آموزشی استانداردهای ISA، هدف از برگزاری این دوره را آموزش عملی کارکردهای MES و تبادل اطلاعات آن با ماژولهای دیگر ERP طبق استانداردهای جهانی برای سازمانهای ارائهدهنده و بهرهبردار ERP عنوان کرد و گفت: «عدم وجود مبنای مشخص برای تفکیک مرز میان سطوح ERP، MES و PCS برای سازمانهایی که System Provider یا System Client هستند مشکلات زیادی در پروژهها ایجاد میکند و با توجه به این که این حوزه یعنی ERP/MES موضوعی نو در ایران است، در مرکز تحقیقات فناپ تصمیم به برگزاری کارگاههای ISA گرفتیم.»
در یک کلام هدف از برگزاری این کارگاه تخصصی، علاوه بر آشنایی اهالی این صنعت با حوزه جدید ERP/MES، آموزش کارکردهای MES و یکپارچگی آن با ماژولهای دیگر ERP است.
به گفته نصرتبخش، بسیاری از پروژههای ERP در کشور با صرف هزینه و زمان زیاد شکست خوردند. نصرتبخش معتقد است یکی از دلایل این شکستها این است که کارفرما آنطور که باید بر نیازمندیهای سازمان خود از ERP آگاه نبوده و نمیداند دقیقاً از پروژه چه میخواهد. همچنین فرآیندگرا نبودن سازمانها و مقاومت شرکتها برای تغییر ساختار از دیگر دلایل شکست پروژههایERP در ایران هستند. او افزود: «شرکت در این کارگاه به متخصصان سازمانهای بزرگ که بهرهبردار از ERP یا در حال پیادهسازی پروژههای ERP هستند، یا در آیندهای نزدیک چنین پروژهای را اجرا خواهند کرد، کمک میکند تا کارکردهای MES شامل زمانبندی تجهیزات، کنترل عملیات تولید و شناسایی مغایرتهای عملیاتی با مقادیر طراحی، مهندسی و برنامهریزی، و همچنین یکپارچگی MES با ماژولهای برنامهریزی تولید و لجستیک در ERP را به خوبی شناخته و در پروژهها به کار گیرند.»
آنطور که نصرتبخش توضیح داد، در این دوره شش روزه، پیش از آن که به پیکره دانش استاندارد ISA پرداخته شود، در دو روز اصول و مفاهیم بنیادی ERP و سیستم تولید توضیح داده میشود تا شرکتکنندگان بتوانند به خوبی از مباحث مطرح شده در استانداردها بهرهمند شوند.
به گفته نصرتبخش، بر اساس تعریف ISA در اتوماسیون صنعتی پنج سطح وجود دارد که با توجه به کارکردها و مدلهای داده مربوط به هر سطح، چندین استاندارد توسط ISA منتشر شده، که در گام اول سه استاندارد ISA در ایران پوشش داده میشود.
طبق گفته نصرت بخش، در یک سیستم راهکار سازمانی، یکپارچگی سیستمهای لجستیک (سطح ۴) با عملیات تولید (سطح ۳) یک مساله اساسی است که در قالب استاندارد ANSI/ISA-95 شامل کارکردها و مدلهای داده سیستم اجرای تولید (MES) و همچنین تبادل اطلاعات سیستمی میان MES و دیگر ماژولهای ERP ارائه میشود.
او افزود: «در یک سیستم برنامهریزی منابع سازمانی یکپارچه (ERP)، ماژول مدیریت تولید و به طور ویژه سیستم اجرای تولید (MES) از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و میتوان گفت صحت عملکرد دیگر ماژولهای ERP تا حد زیادی به آن وابسته است. با توجه به کارکردهای MES از نظر کنترل اطلاعات عملیات تولید شامل مواد اولیه مصرفی، پارامترهای عملیاتی، پارامترهای فرآیند، ظرفیت ماشینآلات تولید و محصولات تولیدی، پیادهسازی اصولی MES و تبادل اطلاعات آن با دیگر ماژولهای ERP بر اساس استانداردهای جهانی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. به همین جهت میتوان انطباق کارکردهای MES و تبادل اطلاعات مربوط به آن با استاندارد ISA-95 را یک مزیت رقابتی به حساب آورد.»
نصرتبخش یکی دیگر از استانداردهای مهم ISA را ANSI/ISA-88 عنوان کرد و افزود: «با در نظر گفتن اهمیت تبادل اطلاعات میان سیستم اجرای تولید (MES) و سیستم کنترل فرآیند (PCS) یا لایه سوم و لایه دوم اتوماسیون صنعتی با ماژولهای سطح ERP، انطباق با کارکردها و ساختارهای داده استاندارد ISA-88 در تعریف مدل فیزیکی تجهیزات کنترل و تبادلات داده مورد نیاز برای نواحی فیزیکی که درگیر کنترل Batch تولید هستند، مساله مهمی است.» او ادامه داد: «در یک راهکار سازمانی همچنین مطابقت مدل عملکردی پنج الگوی کنترل شامل مدیریت دستورالعمل، زمانبندی ماشینآلات، کنترل توالی عملیات، کنترل نظارتی و سیستمهای به هم پیوسته ایمنی امری ضروری است. هدف استاندارد ISA-88 ارائه فلسفه طراحی برای تعریف تجهیزات و رویهها، معرفی روشهای مناسب به منظور طراحی و تعیین ویژگیهای سیستمهای کنترل Batch تولید و همچنین تعیین استاندارد معماری سیستمهای کنترل فرآیند در تعریف مدل فیزیکی و مدل عملکردی است، بهطوری که در کنترل فرآیند صنایع مفید و موثر باشد.»
طراح و مسئول برگزاری کارگاههای آموزشی استانداردهای ISA با اشاره به اینکه بر اساس اهمیت امنیت الکترونیکی سیستمهای کنترل و اتوماسیون صنعتی و همچنین حساسیت اطلاعات سیستمهای کنترل فرآیند تولید، پیادهسازی سیستمهای کنترل و اتوماسیون صنعتی ایمن مسالهای حیاتی است گفت: «به منظور بهبود قابلیت اطمینان، تمامیت و قابلیت دسترسی کنترل فرآیند تولید و کمک به شناسایی و اصلاح نقاط آسیبپذیر و در نتیجه کاهش ریسک درز کردن اطلاعات محرمانه یا تنزل و خطای سیستمهای کنترل، مطابقت یک راهکار سازمانی در موضوع تبادل داده میان پنج سطح اتوماسیون با کارکردها و نیازمندیهای استاندارد ANSI/SA-99 یک مساله ضروری است. در این مقوله باید سیستمهای سختافزاری و نرمافزاری مانند SCADA، PLC، DCS، شبکه حسگرهای الکترونیک و سیستمهای نظارت و تشخیص و همچنین رابطهای کاربری داخلی، انسانی و شبکهای یا ماشینی مرتبط که به منظور ایجاد کنترل، ایمنی و عملکرد عملیاتهای تولید در فرآیندهای پیوسته، دستهای و گسسته استفاده میشوند، در نظر گرفته شود.»
اطلاعات تکمیلی کارگاه ERP/MES از طریق این لینک در دسترس است.