توییتر و آینده‌ای نامتمرکز

به گزارش پیوست، آسمان آبی قرار است یک استاندارد «پایا» برای وب باشد که در نهایت تضمین می‌کند پلتفرم‌هایی همچون توییتر مسئولیت و قدرت متمرکز کمتری برای تصمیم گیری درمورد کاربران و جوامع اینترنتی خواهند داشت. در حالی که این طرح از صدای گروه‌های به حاشیه رانده شده محافظت می‌کند اما ممکن است تکنیک‌ها و تلاش‌های مدرن برای جلوگیری از تندروی را بی ثمر سازد.

محققانی که در طرح آسمان آبی شرکت دارند گزارش کرده‌اند که این طرح هنوز در مراحل اولیه است و می‌تواند سازوکار قدرت را برای شبکه‌های اجتماعی آنلاین تغییر دهد.

آسمان آبی چیست؟

همانطور که بیت‌کوین هیچ بانک مرکزی برای کنترل خود ندارد، شبکه اجتماعی غیرمتمرکز نیز بدون یک ناظر مرکزی فعالیت می‌کند یعنی توییتر تنها اپلیکیشن خود را در آسمان آبی کنترل می‌کند و کنترلی بر دیگر اپلیکیشن‌هایی که روی این پروتکل ساخته می‌شوند ندارد. این سیستم باز و مستقل به اپلیکیشن‌ها اجازه می‌دهد که با محتوای موجود در این فضا ارتباط داشته و آن را جستجو و مشاهده کنند. توییتر امیدوار است که این پروژه از پیشنهادات نرم‌افزاری توییتر فراتر برود و توسعه دهندگان اپلیکیشن‌هایی با رابط کاربری یا الگوریتم‌های متفاوت ایجاد کنند که در نهایت باید برای دسترسی به ابزارهای نظارتی یا شبکه‌های هویتی به نهاد‌هایی همچون توییتر پول پرداخت کنند.

یکی از اشخاص دخیل در مراحل اولیه این پروژه می‌گوید اگر این پروتکل نامتمرکز مورد اقبال عمومی قرار گیرد، شبکه‌های اجتماعی می‌توانند مسئولیت‌های نظارتی خود را به یک شبکه گسترده تر واگذار کنند. به این ترتیب اپلیکیشن‌های مختلف این پروتکل تصمیم می‌گیرند که کاربران از دسترسی به کدام حساب‌ها و شبکه‌ها منع شوند.

روی کاغذ پلتفرم‌هایی همچون پارلر یا گب (Parler or Gab) نیز می‌توانند شبکه‌های خود را روی آسمان آبی بازسازی کنند و از ثبات و شبکه یک پروتکل باز بهره‌مند شوند. محققان دخیل در این طرح مصمم‌اند که چنین سیستمی یک ابزار مهم برضد سانسور دولتی است و حق اظهار نظر گروه‌های به حاشیه رانده شده را نیز محافظت می‌کند.

افراد دخیل در این پروژه می‌گویند که طرح آسمان آبی هنوز در مرحله تحقیق است و حدود 40 تا 50 کاربر از بخش‌های مختلف جامعه فعال در تکنولوژی نامتمرکز دارد که درمورد چشم‌انداز نرم‌افزاری تحقیق می‌کنند و پیشنهادات خود را برای شکل نهایی این پروتکل بیان می‌کنند. توییتر به اعضای اولیه اعلام کرده که امیدوار است در هفته‌های آینده یک مدیر پروژه استخدام کند تا با جمع کردن یک تیم مستقل شروع به ساخت پروتکل کند.

سخنگوی توییتر از اظهارنظر در این باره اجتناب کرد. اعضای اولیه آسمان آبی توسط پاراگ آگراوال مدیر ارشد فنی توییتر در سال گذشته دعوت شده‌اند. سپس با گذشت زمان تشخیص داده شد که این گروه باید با کسانی که پروژه‌های شناخته شده‌تری همچون Mastodon و ActivityPub که در زمینه شبکه‌های نامتمرکز فعالیت دارند در تماس باشد و به همین منظور این گروه‌ها در یک پلتفرم چت امن به نام Element همکاری خود را آغاز کردند.

جی گاربر بنیانگذار پلتفرم نامتمرکز Happening می‌گوید که توییتر برای «کمک به ارزیابی گزینه‌های موجود در فضای نامتمرکز» او را برای نوشتن یک تحلیل فنی بر اکوسیستم اجتماعی نامتمرکز استخدام کرد.

گولدا ولز یکی دیگر از اعضای گروه که به عنوان مهندس ارشد نرم‌افزار در Postmates کار می‌کند و هم‌بنیان‌گذار civ.works که یک شبکه اجتماعی با محوری حریم خصوصی است می‌گوید: «اگر توییتر می‌خواست این چیز را طراحی کند می‌توانست یک گروه را برای طراحی آن مشخص کند اما آنچه این گروه بهتر از توییتر انجام می‌دهند این است که شبه به توییتر نباشند.»

این گروه درمورد گستره این پروژه جدال‌هایی با مسئولان ارشد توییتر داشته و در نهایت لیست اهدافی با تایید توییتر معرفی شدند. آنها چالش‌هایی که پروتکل آسمان آبی باید به دنبال حل آن باشد را مشخص کرده‌اند و مسئولیت‌هایی که باید به سازندگان اپلیکیشن‌ محول شود نیز تعیین شده است.

چه کسی در این طرح دخیل است؟

در مستنداتی که وب‌سایت TechCrunch بررسی کرده برخی از بزرگترین کاستی‌های توییتر به عنوان نکات مشکل ساز بیان شده‌اند. این نکات عبارتند از «چطور از همه گیر شدن جدا و خشم در مکانیزم‌های همه گیری جلوگیری کنیم» همچنین سازندگان می‌خواهند برای نظارت «مکانیزم‌های قابل تغییر» مشخص کنند و البته در این مستندات اشاره شده که اپلیکیشن‌ها و نه پروتکل کلی «در نهایت مسئول قانونمداری، سانسور، حذف و غیره هستند».

ایوان هنشاوپلت یکی دیگر از اعضای این گروه کاری می‌گوید: «به نظر من راه حل مسئله الگوریتم‌ها خلاص شدن از دست الگوریتم‌ها است، از آنجایی که تنظیم پست‌ها به ترتیب تاریخ یک الگوریتم است-براساس این راه حل یک سیستم اختیاری باز ایجاد می‌شود که از طریق آن می‌توانید الگوریتم‌های مختلف را امتحان کنید و ببینید کدام مورد برای شما و دوستانتان مناسب تر است». او یکی از اولین کارمندان توییتر است و حالا در حال ساخت پلتفورم شبکه اجتماعی نامتمرکزی به نام پلتنتری (Planetary) است.

پلتفرم او براساس پروتکل امن فواره‌ای (scuttlebutt) است که به کاربران اجازه می‌دهد به شکلی رمزنگاری شده شبکه‌های آفلاین را مرور کنند. به گفته هنشاوپلت پلتنتری پیشتر برای سرمایه‌گذاری و مشارکت شخصی جک دورسی با توییتر صحبت کرده است اما به دلیل ماهیت رقابتی این دو پلتفرم که باعث نگرانی وکلای توییتر و پلنتری شد نهایتا این پلتفرم از صندوق سرمایه‌گذاری فیوچر پازتیو که متعلق به بیز استون هم‌بنیانگذار توییتر است جذب سرمایه کرد. استون به درخواست ما برای مصاحبه پاسخی نداد.

توییتر پس از موافقت با اهداف امیدوار بود که این تیم به اتفاق نظری مشترک برسند اما به دلیل دیدگاه‌های متفاوت اعضای گروه توییتر نهایتا با پیشنهادات جداگانه اعضا موافقت کرد. برخی به دنبال به کارگیری و توسعه استاندارد فعلی بودند و برخی دیگر خواستار این بودند که آسمان آبی استاندارد‌های مختلف را امتحان کند و درنهایت به سمت خواسته کاربران پیشروی کند.

یکی از توسعه دهندگان این گروه که امیدوار بود آسمان آبی از استاندارد آنها استفاده کند ایوگن راکو سازنده نرم‌افزار شبکه اجتماعی ماستودون (Mastodon) است که در مصاحبه با تک کرانچ گفت به عقیده او نحوه عملکرد شبکه‌های اجتماعی جهان باید به طور کلی متحول شود.

راکو می‌گوید: «ممنوعیت فعالیت ترامپ تصمیم درستی بود اما خیلی دیر اتخاذ شد. اما با این حال مسئله این است که شاید یک شرکت آمریکایی نباید به تنهایی قدرت تصمیم گیری درمورد این چیزها را داشته باشد.»

راکو همانند چندین عضو دیگر این گروه به انگیزه توییتر از راه‌اندازی پروتکل آسمان آبی مشکوک است. حساب رسمی ماستودون در توییتر کمی پس از اعلام اولیه این طرح توسط دورسی در سال 2019 در یک توییت انتقادی نوشت: «این بیانیه مصداق بازسازی چرخ نیست. این تنها اعلام ساخت پروتکلی است که توییتر کنترل آن را به دست می‌گیرد، همانطور که گوگل کنترل اندروید را در دست دارد.»

ماستادون در حال حاضر یکی از کامل‌ترین‌ پلتفرم‌های اجتماعی نامتمرکز است. راکو مدعی است که این شبکه گره‌های نامتمرکز بیش از 2.3 میلیون کاربر در هزاران سرور دارد. این پلتفرم در سال 2017 در توییتر شهرت یافت و درنتیجه «صدها هزار» کاربر جدید و چندین سرمایه‌گذار احتمالی به این پلتفرم روی آوردند که البته راکو برای جذب سرمایه از مدل هدیه محور استفاده می‌کند.

خطرات اصلی

اما کاشته‌های راکو تماما هم خوش و خرم نیستند. در سال 2019 شبکه اجتماعی Gab که توسط راستی‌های تندرو استفاده می‌شود پلتفرم خود را پس از استفاده از کد منبع شبکه ماستادون به این شبکه آورد و در نهایت ماستادون در کنار جذب بزرگترین جمعیت خود تا آن زمان، در معرض خطراتی جدی قرار گرفت.

راکو سریعا این شبکه را جدا کرد و تلاش کرد تا ارتباط خود با دیگر گره‌ها در پلتفرم ماستادون را تقویت کند و از سازندگان اپلیکیشن نیز خواست همین کار را انجام دهند. اما اتفاق باعث شد یکی از بزرگترین ترس‌های پلتفرم‌های نامتمرکز محقق شود و اولین پلتفرم موفق به منزلگاه راستی‌های تندرو تبدیل شد.

ترس از این موضوع با خبرساز شدن شبکه پارلر یکی دیگر از شبکه‌های اجتماعی راستگرا باردیگر شدت گرفت. انتشار محتوای خشونت آمیز در این شبکه به اغتشاشات پایتخت آمریکا منتهی شد. به همین دلیل برخی توسعه دهندگان هراسانند که این شبکه اجتماعی به استاندارد نامتمرکز آنها نقل مکان کند.

امی بونسی محقق مسئله حضور تندروها در شبکه‌های نامتمرکز می‌گوید: «فاشیست‌ها 100 درصد از تکنولوژی‌های نفر-به-نفر استفاده می‌کنند و از همین الان استفاده خود را آغاز کرده‌اند. اگر این اشخاص از زیرساخت عمومی رانده شوند یا خیلی شدید تحت نظارت قرار گیرند انگیزه بیشتری برای این کار خواهند داشت. شاید راست افراطی در شبکه نفر به نفر جای پای محکم‌تری داشته باشد زیرا به دلیل رانده شدن پیش از کسانی که معتقد هستند راست افراطی بد است به این شبکه منتقل می‌شوند».

یکی از نگرانی‌های موجود برای پلتفرم‌های نامتمرکزی همانند آسمان آبی این است که افراطی‌های رانده شده مخاطبانی را حفظ کنند و به مسیری برای افراطگرایی کاربران اینترنتی تبدیل شوند.

بونسی در گفتگوی با تک کرانچ گفت: «تکنولوژی نفر-به-نفر در حال حاضر یکپارچه نیست. اما در برخی زمینه‌ها شاهد یکپارچگی هستیم؛ شما می‌توانید از اپلیکشین کش اپ بیت‌کوین بخرید که نشان می‌دهد با همه گیر شدن این تنکولوژی، یکپارچگی امکانپذیر است».

استفاده افراطی‌ها از تکنولوژی حافظ حریم خصوصی و رمزنگاری قدرتمند پدیده جدیدی نیست. اپلیکیشن‌های رمزنگاری از جمله سیگنال و تلگرام پیشتر نیز در سال‌های گذشته به موضوع بحث برانگیز در این باره تبدیل شده‌اند. بونسی می‌گوید که گرایش شبکه‌های راست افراطی به استفاده از تکنولوژی نامتمرکز برای جامعه توسعه دهندگان «بسیار مایوس کننده است»-البته باید گفت که این تکنولوژی‌ها از «افراد رانده شده در جهان» سود می‌برند.

با اینکه افراد دخیل در مراحل اولیه آسمان آبی هنوز یک راه طولانی را برای توسعه و استفاده از این پروتکل تصور می‌کنند اما مسئله پارلر و حذف ترامپ از پلتفورم‌ها باعث شده تا سهام‌داران و سرمایه‌گذاران زیادی به استفاده از این استاندارد علاقه مند شوند.

ولز می‌گوید: «در همین لحظه انگیزه زیادی برای استفاده وجود دارد و منظور من کاربران نیستند بلکه پلتفورم‌ها به این موضوع علاقه‌مند شده‌اند، توییتر تنها پلتفورمی نیست که در حوزه نظارت به مشکل خورده است. به نظر من مردم درک می‌کنند که الان لحظه مهمی است.»

منبع: TechCrunch