گذار از نفت به هوش مصنوعی: خاورمیانه می‌تواند به قطب بعدی هوش مصنوعی تبدیل شود

به گزارش پیوست، هوش مصنوعی در خاورمیانه هنوز در مراحل اولیه رشد خود قرار دارد. با وجود اینکه بیشتر دنیا این منطقه را به منابع نفتی که در اختیار دارد می‌شناسند اما نوآوری در حوزه هوش یکی از تازه‌ترین جریان‌های خاورمیانه است.

امارات متحده عربی به تازگی اولین ماموریت خود به ماه را انجام داد و به اولین کشور عرب زبانی تبدیل شد که به حوزه فضایی قدم گذاشته است. همچنین کشور‌های این منطقه در مواجهه با پاندمی کوئید-19 به خوبی از هوش مصنوعی استفاده کردند.

هوش مصنوعی جایگزینی برای نفت در خاورمیانه

مسلما از زمان کشف منابع بزرگ نفتی در خاورمیانه این منطقه به منبع نفت جهان شهرت یافته اما به زودی این الگو تغییر خواهد کرد. ریزش شدید قیمت نفت باعث مشکلات زیادی برای کشور‌های حاشیه خلیج فارس شد و باعث شد تا این کشور‌ها به فکر جایگزین و منابع درآمدی دیگر برای خود باشند. پادشاهان کشور‌های عربی معتقند که نفت دیگر منبع مطمئنی برای کسب درآمد نیست و به همین جهت به دنبال پیشرفت تکنولوژی و افزایش درآمد در این زمینه‌ها هستند.

دولت‌های منطقه در همین راستا برنامه‌های بلند مدتی را برای استفاده از هوش مصنوعی و یادیگری ماشینی ارائه کرده و نگاه دولت‌های منطقه بر این مسئله متمرکز شده است. در حال حاضر تمامی برنامه‌های هوش مصنوعی با پشتیبانی مستقیم دولت‌ها انجام می‌گیرند اما شرکت‌های خصوصی نیز به زودی نهاد‌های هوش مصنوعی خود را توسعه خواهند داد.

کشورهای وابسته به نفت در خط مقدم  تحول 

عربستان سعودی برنامه‌های بزرگی در زمینه هوش مصنوعی ارائه کرده است. دولت عربستان موسسه‌ای را با نام اداره داده‌های سعودی و هوش مصنوعی (SDAIA) برای توسعه، نظارت و افزایش آگاهی درمورد هوش مصنوعی پایه گذاری کرده است. این موسسه زیر نظر اداره مدیریت داده‌های ملی و مرکز اطلاعات ملی این کشور قرار دارد. بعلاوه عربستان به دنبال ساخت شهر هوشمندی به نام نئوم می‌باشد که بخشی از چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور برای کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی محسوب می‌شود.

کوچکتر‌ها وارد گود می‌شوند

مرکز هوش مصنوعی قطر در فوریه ۲۰۱۹ پایه گذاری شد. این مرکز وظیفه آموزش اصول هوش مصنوعی به دانش آموزان، تنظیم دوره‌های هوش مصنوعی در دانشگاه و جذب استعداد در این زمینه را برعهده دارد.

اما باید گفت که امارت سریع‌ترین و پیشرو ترین کشور در زمینه هوش مصنوعی در خاورمیانه محسوب می‌شود. این کشور اولین دانشگاه هوش مصنوعی جهان را در ابوظبی راه‌اندازی و جوانی ۲۷ ساله را به عنوان وزیر هوش‌مصنوعی منصوب کرد. این اولین باری است که کشوری یک وزارت را به تماما به هوش مصنوعی اختصاص می‌دهد.

محمد بن راشد آل مکتوم نایب رئیس و نخست وزیر امارات و حاکم دبی می‌گوید «ما می‌خواهیم که امارات به آماده‌ترین کشور در زمینه هوش مصنوعی در جهان تبدیل شود».

در حال حاضر بیش از ۶۰ شرکت هوش مصنوعی در امارت وجود دارند و این تعداد هرسال رو به افزایش است.

یکی از این موارد شرکت درق (Derq) است. درق استارت‌آپی در دوبی است که قصد دارد هوش مصنوعی را به جاده‌های امارت بیاورد. این پلتفورم از داده‌های دوربین‌های کنترل ترافیک و حسگر‌های مجهز به الگوریتم‌های یادیگری ماشینی برای پیش بینی تحرکات جاده‌ای استفاده می‌کند. سپس براساس این پیش بینی با استفاده از تکنولوژی V2X هشدار‌هایی را به مراکز کنترل ترافیک و خودرو‌های متصل ارسال می‌کند. مالکان جاده از طریق یک رابط کاربری می‌توانند در لحظه به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.

چشم‌انداز ۲۰۳۰: بازاری به ارزش ۳۲۰ میلیارد دلار

سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی در خاورمیانه در حال افزایش است و کشور‌های این منطقه به دنبال مدرن‌سازی و منابع درآمدی تازه از طریق هوش مصنوعی هستند. به همین دلیل تمامی این کشور‌ها هوش مصنوعی را در مرکز سیاست‌های اقتصادی خود قرار داده‌اند. اما هوش مصنوعی تنها محدود به اقتصاد نخواهد بود و بیشتر در زمینه درمان، فضا، آموزش، محیط زیست و حمل و نقل نقش خواهد داشت.

تا سال ۲۰۳۰ هوش مصنوعی کمک زیادی به اقتصاد خاورمیانه خواهد کرد و انتظار می‌رود که عربستان سعودی، امارات، قطر و مصر از بسیاری از کشور‌های جهان پیشی گرفته و در زمینه هوش مصنوعی به قدرت تبدیل شوند.

براساس گزارش وبسایت PWC که در زمینه بیمه، مالیات و خدمات مشاوره‌ای در جهان فعالیت می‌کند، هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ چیزی در حدود ۳۲۰ میلیارد دلار ارزش بازار خواهد داشت.

براساس این گزارش هوش مصنوعی ۱۳۵.۲ میلیارد دلار به اقتصاد عربستان کمک خواهد کرد که ۱۲.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور محسوب می‌شود.

امارات با توجه به استراتژی هوش مصنوعی خود تا سال ۲۰۳۱ بیشترین سهم از هوش مصنوعی در این منطقه را خواهد داشت. انتظار می‌رود که هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰چیزی بالغ بر۱۳.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور یعنی 96 میلیارد دلار را به خود اختصاص دهد.

رویکردی استراتژیک به هوش مصنوعی

امارت استراتژی کاملی برای رهبری هوش مصنوعی در منطقه دارد. این کشور برای تغییر نمای کلی کشور سرمایه‌گذاری‌ها و کمک‌های بسیاری به شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های تکنولوژی کرده است. همچنین امارات قصد دارد که دبی را به شهری کاملا هوشمند تبدیل کند و ساخت و ساز از تکنولوژی‌های تازه‌ای از جمله چاپ سه بعدی بهره‌مند خواهد شد و حمل و نقل خودکار در دبی توسعه می‌یابد.

عربستان سعودی از قافله عقب نمی‌ماند

عربستان نیز براساس چشم‌انداز ۲۳۰ خود برنامه‌های بزرگی برای تقویت اقتصادی و البته توسعه زیرساخت‌های درمانی، آموزشی و توریسم را در دستور کار خود دارد. این کشور به عنوان بخشی از چشم انداز ۲۰۳۰ خود قرار است شرکت آرامکو بزرگترین شرکت‌ نفتی جهان را وارد بازارسهام کرده و آن را عرضه عمومی کند.

دو مسیر متفاوت هوش مصنوعی در خاورمیانه و آفریقا 

کشور‌های خاورمیانه از هوش مصنوعی عمدتا برای اهداف تجاری از جمله رابطه با مشتریان، بهینه سازی عملیات‌های تجاری و تحول در محصولات و خدمات استفاده می‌کنند. اما آفریقا هوش مصنوعی را برروی کشاورزی و افزایش بازده بذر و غذا متمرکز ساخته است.

هوش مصنوعی تغییراتی بنیادین در نحوه تجارت خاورمیانه ایجاد خواهد کرد و با استفاده از منابع کمتر به نتایج بهتری دست پیدا خواهند کرد.

براساس تحقیقاتی که دانشگاه MIT برروی فعالیت‌های خاورمیانه و آفریقا انجام داده است، ۸۲ درصد از شرکت‌های بزرگ این منطقه تا انتهای سال ۲۰۱۹ برنامه‌های هوش مصنوعی را اجرایی کرده‌آند. همچنین ۴۴ درصد از پاسخ دهندگان انتظار داشتند که هوش مصنوعی ۲۱ تا ۳۰ درصد به بهبود فرایند‌های تجاری آنها در سه سال آینده کمک کند. همچنین شرکت بین‌المللی دادها نیز پیش‌بینی کرده است که سرمایه گذاری روی هوش مصنوعی در خاورمیان تا سال ۲۰۲۰ به ۳۷۴ میلیون دلار برسد.

هنوز اول راه است

در بیشتر کشور‌های خاورمیانه عمده شرکت‌ها و سازمان‌هایی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند متعلق به دولت هستند و با وجود گرایش و علاقه شرکت‌های خصوصی، محدودیت مالی این شرکت‌ها باعث شده تا به اندازه همتاهای دولتی خود در این حوزه پیشرفت نداشته باشند.

با این وجود همینطور با افزایش شرکت‌هایی که هوش مصنوعی را در مرکز توجه خود قرار می‌دهند، فضای تجاری این منطقه متحول خواهد شد و چشم انداز صنعتی شاهد تحولی دیجیتال خواهد بود.

امارات پیشرو هوش مصنوعی در خاورمیانه

امارات فعالیت‌های هوش مصنوعی خود را از سال 2015 آغاز کرده است و یک تیم ویژه به نام «تیم متغییر تجاری» در این کشور وظیفه تغییرات استراتژیک در سازمان‌های مختلف را برعهده دارند. در همین سال نیز شرکت هواپیمایی اتحاد ابوظبی نیز قراردادی به ارزش ۷۰۰ میلیون دلار را با شرکت IBM برای تقویت تکنولوژی خود منعقد کرد.

سرمایه‌ گذاری در زمینه هوش مصنوعی در خاورمیانه رو به افزایش است و بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ بیش از ۹ میلیارد دلار برروی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری شده است و این مبلغ هرساله در حال افزایش است.

طبق گزارشی که شرکت مایکروسافت از هوش مصنوعی در خاورمیانه و آفریقا ارائه کرده است، حوزه IT با بیشترین سهم ۴۷ درصد از سرمایه‌گذاری‌ها را به خود اختصاص داده است و به دنبال آن نیز توسعه محصول و تحقیق و توسعه (۳۰ درصد) و عملیات‌ها و لجستیک (۲۰ درصد) قرار دارند.

بررسی فوربز نیز روی ۱۰۰ مدیر ارشد در خاورمیانه نشان می‌دهد که شرکت‌های منطقه‌ای از رقبای جهانی خود در زمینه هوش مصنوعی عقب نیستند و ۲۶ درصد از پاسخ دهندگان نیز اعلام کرده‌اند که آنها به طور کامل از هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند و ۵۵ درصد دیگر نیز هنوز در مراحل آزمایش و برنامه‌ریزی آن قرار دارند.

این تحقیق نشان داد که سه حوزه مهم تجاری برای هوش مصنوعی عبارت است از بازده عملیاتی، جذب مشتری و بهبود تجربه مشتری.

همچنین این مدیران عقیده داشتند که پیش‌نیاز‌های قانونی، تاثیر هوش مصنوعی بر کارمندان و نگهداری سیستم‌ها مهمترین چالش‌های این تحول عظیم محسوب می‌شوند.

شرکت‌ها و تجارت‌های خاورمیانه برای استفاده از هوش مصنوعی ابتدا باید اصول پایه و قابلیت‌های این تکنولوژی را بیاموزند و سپس مدل و استراتژی تجاری خود را براساس هوش مصنوعی تغییر دهند.

همچنین جذب استعداد، آموزش کارمندان و درنظر گرفتن هوش مصنوعی در تصمیمات استراتژیک از اقداماتی است که باید سازمان‌ها در دستور کار خود قرار دهند.

منبع: readwrite