مسابقه هشتگی

«در معرض دید بودن، دام است.»* از زمانی که شبکه‌های اجتماعی وارد زندگی‌مان شده و زوایای تازه‌ای به آن اضافه کرده‌اند شاید کمتر کسی را بتوان پیدا کرد که با این جمله میشل فوکو هم‌نظر باشد. از دید بخش بالایی از کاربران شبکه‌های اجتماعی، حالا دیگر دیده نشدن است که عیب محسوب می‌شود. حتماً شما هم دور و بر خودتان کسانی را سراغ دارید که آنچنان عطش دیده شدن در دنیای مجازی را دارند که کافی است تعداد لایک پست‌شان در اینستاگرام به چیزی که انتظارش را داشته‌اند نرسد تا دچار افسردگی مزمن شوند.
فارغ از کاربردهای مختلف این شبکه‌های اجتماعی در بین عموم مردم، گستره نفوذ این ابزارهای نوین ارتباطی در بین سیاستمداران نیز در نوع خود جالب توجه شده است. به ویژه در کشوری همچون ایران که مقامات مختلف پیش از این چندان تمایلی به حضور در فضای مجازی- این عرصه تاخت و هجوم فرهنگی دشمنان- نداشتند حالا این شبکه‌ها اعم از فیلتر شده و نشده تبدیل به پاتوقی برای مدیران و مسئولان دولتی شده‌اند. یک نگاه مختصر به لیست افرادی که این مدیران در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند به خوبی نشان می‌دهد آنان هیچ توجهی به ویژگی اجتماعی بودن و در واقع یک‌سویه نبودن نوع ارتباط در این شبکه‌ها ندارند و از آن به عنوان تریبونی یک‌طرفه استفاده می‌کنند تا به مردم و مقامات بالادستی القا کنند که به صورت یکپارچه آماده پاسخگویی هستند. فارغ از اینکه در القای این پیام خود موفق عمل‌ نکرده‌اند، حضور یک‌کاسه این مدیران شاید در نگاه اول نشان‌دهنده پاسخگویی و تلاش آنها برای شفافیت در اقدامات و دستاوردهای نهادها و دستگاه‌های مربوط‌شان به نظر برسد، اما در عمل موارد نادری از حضور موثر آنها در فضای مجازی به چشم می‌خورد. حضوری که تبدیل به زمین مسابقه‌ای برای استفاده از هشتگ‌هایی همچون گزارش به مردم، آینده روشن، تزریق نشاط، شفافیت و فسادستیزی شده تا موفقیت‌های محقق‌شده و نشده را با صدای بلند در بوق و کرنا کنند.

*جمله‌ای از میشل فوکو در کتاب مراقبت و تنبیه: تولد زندان (۱۹۷۵)