آیا همه‌ چیز از اینجا شروع شد

نت‌اسکیپ در حدود 20 سال پیش - با الهام از لینوکس و توسعه نرم‌افزارهای آزاد- کد منبع نسخه مرورگر نت‌اسکیپ را منتشر کرد. این حرکت در آن زمان بی‌سابقه بود. نت‌اسکیپ در واقع شرکتی با سهامی عام بود که گزارش‌های زیادی درباره شرایط مالی‌اش منتشر می‌شد و از همین رو دست به چنین اقدامی زد. چند روز بعد از این اقدام جمعی از توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و طرفداران آن روی یک مساله اصلی تمرکز کردند: این کدها را باید چه بنامیم؟ پس از بحث‌های طولانی و تماس‌هایی از سوی نت‌اسکیپ پاسخ نهایی به دست آرمد. به این ترتیب بود که اصطلاح «متن‌باز» در حدود 20 سال پیش روی زبان‌ها افتاد. پروژه متن‌باز مدت کوتاهی بعد از این رخداد شکل گرفت و یکی از بنیان‌گذاران این گروه -بروس پرنز (Bruce Perens)- راهنمای نرم‌افزار آزاد را که اختصاصاً برای توزیع دبیان لینوکس نوشته شده بود برای تعریف متن‌باز به کار گرفت. نرم‌افزار متن‌باز چند دهه بعد تقریباً وارد کلیه ابعاد دنیای اشتراکی و دیجیتالی شد. مسلم اینکه ابزارهایی مثل لیبرآفیس (LibreOffice) و گیمپ (GIMP) نظر به کاهش هزینه‌ها و اختصاصی بودن ابزارهای مشابه توجه بیشتری به خود جلب کردند و لینوکس حقیقتاً به منزله پلتفرمی موثر در کسب‌وکارهای سرتاسر جهان به رسمیت شناخته شد. در این موارد است که ارزش و اهمیت متن‌باز خودش را نشان می‌دهد: فراهم آوردن قابلیت برای همکاران با پس‌زمینه‌ها و سطوح مهارتی مختلف در جهت تولید و ساخت نرم‌افزارهای ارزشمند. لیکن اغلب کسانی که برای مثال گوشی اندرویدی می‌خرند هرگز اطلاع چندانی از زیرساخت‌های متن‌باز ندارند. همین شرایط برای کسانی که از مرورگری مثل سافاری استفاده می‌کنند برقرار است. دسترسی به کدهای متن‌باز بدون شک امروزه گستردگی افزونی نسبت به گذشته دارد، اما با بیستمین سالگرد متن‌باز باید یادمان باشد که همواره چنین نبوده است. به هر تقدیر، نرم‌افزار آزاد دقیقاً پدیده‌ای تازه به حساب نمی‌آید. ریشه‌های این...