اختصاص سهم ۴۰ درصدی بازار سرمایه‌گذاری صندوق‌های میکرو وی‌سی به استارت‌آپ‌های حوزه IT

به گزارش پیوست، تریگ‌آپ به‌عنوان بازوی سرمایه‌گذاری بذری گروه مالی پاسارگاد به تازگی گزارشی با عنوان «ظهور میکرو وی‌سی‌ها؛ انقلابی در فرآیندهای سرمایه‌گذاری» منتشر کرده‌ است. در این مطلب آمده که طبق داده‌های گزارش Pitchbook و CB Insights هر صندوقی که با کمتر از ۵۰ میلیون دلار شکل بگیرد یک «میکرو وی‌سی» محسوب می‌شود، همچنین ۷۰ درصد سرمایه‌گذاری میکرو وی‌سی‌ها روی استارت‌آپ‌هایی که در مراحل اولیه رشد قرار دارند صورت می‌گیرد.

محمدصادق سبحانی، مدیرعامل تریگ‌آپ در رابطه با افزایش شکل‌گیری میکرو وی‌سی‌ها گفت: براساس گزارش‌های بین‌المللی، تعداد صندوق‌های میکرو وی‌سی طی چندسال اخیر ۱۲۰ درصد افزایش یافته که پیش‌بینی می‌شود این روند فزاینده تا سال ۲۰۲۹ همچنان ادامه یابد. طبق گفته سبحانی، ۵۸ درصد از این صندوق‌ها متعلق به آمریکاست.

افزایش تقاضا برای شکل‌گیری استارت‌آپ‌ها و نیاز به سرمایه در مراحل اولیه رشد، پیشرفت‌های فناوری و ضرورت سرمایه‌گذاری در این زمینه، ریسک و انعطاف‌پذیری بالای صندوق‌های میکرو وی‌سی در استارت‌آپ‌های تازه شکل‌گرفته و همچنین چابکی و سازگاری بیشتر میکرو وی‌سی‌ها به‌ویژه در مراحل ارزیابی و راهبری از اصلی‌ترین دلایل اقبال فزاینده از این صندوق‌ها برشمرده می‌شود.

حرکت با وجود کم‌رمقی بازار

سبحانی، مدیرعامل تریگ‌آپ معتقد است که بر خلاف روندهای جهانی، زیست‌بوم استارت‌آپی ایران در سال‌های اخیر بنابر دلایل متعدد دستخوش تغییرات و رکود جدی بوده است. افزایش ریسک سرمایه‌گذاری به دلیل نوسانات شدید اقتصادی و افزایش کم‌سابقه بازدهی بازارهای موازی به‌ویژه طلا و ارز و همچنین روند رو به رشد مهاجرت سرمایه‌های انسانی، جریان سرمایه و استعداد را در رگ‌های زیست‌بوم نوآوری‌ ایران کم‌رمق کرده ‌است.

او در ادامه افزود: بنابراین بند اول در موارد بالا در مورد زیست‌بوم ما صدق نمی‌کند. اما موارد دیگر در مورد ایران صادق است. با این توضیح‌ میکرو وی‌سی‌ها می‌توانند با تکمیل زنجیره نوآوری بعد از شتابدهنده‌ها عامل انگیزه‌بخشی برای کارآفرینان مستعد باشند تا عزم خود را برای راه‌اندازی استارت‌آپ جزم کنند چرا که در حال حاضر VCها ریسک سرمایه‌گذاری‌ در خروجی‌های شتابدهنده‌ها را زیاد و غیرقابل تحمل می دانند. بنابراین میکرو وی‌سی‌ها می‌توانند به‌مثابه پلی میان شتابدهنده‌ها و VCها به تامین مالی بپردازند.(Bridge Investment)

سبحانی،‌ مدیرعامل تریگ‌آپ درخصوص زیست‌بوم کارآفرینی کشور گفت: یکی دیگر از تفاوت‌های زیست‌بوم‌ کارآفرینی ایران با جهان تمایز در کیفیت و سطح بلوغ تیم‌های ورودی است که نقش نهادهایی نظیر شتابدهنده و میکرو وی‌سی‌ را پررنگ‌تر می‌کند چرا که تیم‌های ورودی به این نهادها عمدتا به یک سرمایه‌گذار فعال نیاز دارند که در راهبری و توسعه مهارت‌های فردی و تیمی سرمایه‌پذیران، عمیق‌تر و وسیع‌تر ورود کند که معمولا این سطح از مداخله‌ از وی‌سی‌ها انتظار نمی‌رود. لذا نهاد میکرو وی‌سی‌ها می‌تواند نقش به‌سزایی در ارتقای کمی و کیفی VCها ایفا کند.

مهدی اسکویی، قائم‌مقام مدیرعامل تریگ‌آپ درباره حرکت این مجموعه به سمت میکرو وی‌سی‌ها گفت: تریگ‌آپ در کنار فعالیت شتاب‌دهی، به سمت مدل سرمایه‌گذاری میکرو وی‌سی(Micro VC) حرکت کرده تا خلاء موجود در سرمایه‌گذاری بر استارت‌آپ‌های مراحل ابتدایی را جبران کند؛ مدلی که به‌دلیل کاهش شدید سرمایه‌گذاری خطرپذیر پس از کرونا و افزایش ریسک‌گریزی سرمایه‌گذاران در ایران اهمیت بیشتری یافته است.

او در ادامه افزود: در شرایطی که سرمایه‌گذاران مراحل بالاتر (Series A&B) به‌دنبال استارت‌آپ‌های کم‌ریسک‌تر هستند اما با کمبود تیم‌های مناسب مواجه‌اند، میکرو وی‌سی می‌تواند با تکیه بر تجربه موفق شتاب‌دهی، مسیر رشد استارت‌آپ‌ها را از مراحل اولیه تسهیل کرده و پلی میان ایده‌های نوآورانه و سرمایه‌گذاران جسورتر ایجاد کند.

اسکویی، قائم‌مقام مدیرعامل تریگ‌آپ در ارتباط با ورود تریگ‌آپ به حوزه میکرو وی‌سی‌ها گفت: با کاهش تعداد استارت‌آپ‌های VC‌پسند و دشواری عبور از «دره مرگ»، نقش میکرو وی‌سی‌ها در تامین منابع مالی و ارتقای سطح بلوغ بازار تیم‌ها برای جذب سرمایه حیاتی شده است.

او همچنین اشاره کرد که تریگ‌آپ با تکیه بر تجربه یک‌دهه‌ای در شتاب‌دهی و شناخت دقیق نیازهای VCها، به‌عنوان بازوی سرمایه‌گذاری گروه مالی پاسارگاد، در راستای پر کردن این شکاف حرکت می‌کند.

میکرو وی‌سی‌ها نوعی جدید از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که با تمرکز بر استارت‌آپ‌های نوپا و مراحل اولیه، مبالغ کمتری نسبت به VCهای سنتی (بین ۵۰۰ هزار تا ۵ میلیون دلار) سرمایه‌گذاری و چابک‌تر و انعطاف‌پذیرتر عمل می‌کنند. این صندوق‌ها با درک عمیق از بازار هدف و ارائه حمایت‌های مالی و عملیاتی، به منبع مورد توجهی برای تامین مالی استارت‌آپ‌های کوچک تبدیل شده‌اند، به‌ویژه در شرایطی که VCهای سنتی توجهشان بر مراحل رشد بالاتر متمرکز است.

شناسایی گزینه‌ها

یک میکرو وی‌سی موفق باید توانایی شناسایی زودهنگام استارت‌آپ‌هایی با قابلیت رشد بالا را داشته باشد و در مراحل اولیه با سرمایه مالی، مشاوره تخصصی و ارتباطات موثر از آنها حمایت کند. رمز موفقیت در این مدل، ترکیبی از بینش دقیق، شناخت عمیق صنعت و پذیرش ریسک برای سرمایه‌گذاری در تیم‌های اثبات‌نشده است.

میکرووی‌سی‌ها، به‌عنوان پدیده‌ای نو در سرمایه‌گذاری خطرپذیر، با مزایایی چون دسترسی آسان‌تر برای استارت‌آپ‌ها، انعطاف‌پذیری بیشتر و رویکرد عملی‌تر به گزینه‌ای محبوب برای شرکت‌های نوپا تبدیل شده‌ است. برای تبدیل‌شدن به یک میکرووی‌سی، ابتدا باید بازار هدف مشخص شود (مانند تمرکز بر یک صنعت یا منطقه خاص)، سپس تیمی حرفه‌ای تشکیل داده و منابع مالی از روش‌هایی چون سرمایه‌گذاران فرشته یا تامین جمعی جذب شود. در نهایت، سرمایه باید با دقت در استارت‌آپ‌های کوچک اما پرپتانسیل به‌کار گرفته شود تا بیشترین بازدهی ممکن اتفاق بیفتد.

میکرو وی‌سی‌ها به دلیل چابکی و توانایی سرمایه‌گذاری سریع‌تر در استارت‌آپ‌های نوپا، می‌توانند زودتر از VCهای سنتی وارد عمل شوند و با پذیرش ریسک بیشتر، به بازدهی بالاتری دست یابند. این صندوق‌ها همچنین ارتباط نزدیک‌تری با کارآفرینان برقرار می‌کنند، تعامل موثرتری با شرکت‌های پورتفوی دارند و از فرصت‌هایی بهره‌مند می‌شوند که برای سرمایه‌گذاران بزرگ‌تر در دسترس نیست.

چالش‌های میکرو وی‌سی‌ها

میکرو وی‌سی‌ها با چالش‌هایی مانند دشواری در جذب استعدادهای برتر، تامین سرمایه برای مراحل بعدی، خروج موفق از سرمایه‌گذاری‌ها و حفظ استقلال روبه‌رو هستند. این صندوق‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری‌های کوچک‌تر و تمرکز بر استارت‌آپ‌های نوپا، ممکن است در جذب کارآفرینان برجسته و جلب حمایت شرکای محدود برای ادامه مسیر، با موانعی مواجه شوند.

صندوق‌های میکرو وی‌سی در سال ۲۰۲۲ سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی انجام دادند و ارزش بازار آنها در ۲۰۲۳ به حدود ۱۰ میلیارد دلار رسید. پیش‌بینی می‌شود این بازار تا ۲۰۳۰ با رشد سالانه ۴.۸ درصد به ۱۸.۸ میلیارد دلار برسد. با این حال، رقابت شدید میان صندوق‌ها و افزایش ریسک ارزش‌گذاری می‌تواند سرمایه‌گذاران محتاط را دلسرد کند، چرا که نزدیک به ۴۰ درصد استارت‌آپ‌ها قادر به بازگرداندن سرمایه اولیه نیستند که نشان‌دهنده ریسک بالای این حوزه است.

هدف کجاست؟

در سال ۲۰۲۳، شرکت‌های خرد ۴۵ درصد، کوچک ۳۵ درصد و متوسط ۲۰ درصد از بازار تامین مالی میکرو وی‌سی را در اختیار داشتند. بیشترین سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات با سهم ۴۰ درصد صورت گرفت که شامل حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، رایانش ابری و اپلیکیشن‌های موبایلی است. بخش خرده‌فروشی و کالاهای مصرفی نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند و انتظار می‌رود خرده‌فروشی سریع‌ترین رشد را داشته باشد. صندوق‌های میکرووی‌سی عمدتا روی استارت‌آپ‌های نوآورانه در زمینه‌های مد، تجارت الکترونیک، غذا، صنایع بهسازی منزل و محصولات مصرفی روزمره سرمایه‌گذاری می‌کنند.

در سال ۲۰۲۳، آمریکای شمالی سهم ۴۰ درصدی از بازار صندوق‌های میکرو وی‌سی را در اختیار داشت، پس از آن آسیا و اقیانوسیه با ۳۰ درصد، اروپا با ۲۰ درصد، آمریکای لاتین با درصدی کمتر و در نهایت خاورمیانه و آفریقا با ۴ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

فایل گزارش کامل تریگ‌آپ