حمله دوباره محافظه‌کاران به ویکیپدیا به اتهام پروپاگاندا و تاثیر بر منافع ملی

به گزارش پیوست، ویکیپدیا که به عنوان یکی از مهمترین مراجع اینترنت در زمینه دریافت اطلاعات شناخته می‌شود از ابتدای درگیری‌های اسرائیل و غزه به هدف انتقاد بسیاری از محافظه‌کاران آمریکایی تبدیل شده است و چهره‌های مختلفی از جمله ایلان ماسک این نهاد را به ترویج پروپاگاندا در حوزه‌های مختلف و به ویژه درگیری‌های خاورمیانه متهم می‌کنند. با این حال مخالفان این انتقادات می‌گویند که محافظه‌کاران به دنبال ساکت کردن دیدگاه‌های مخالف در اینترنت هستند.

طبق گزارشی از واشنگتن پست، مارتین در این نامه به تاریخ ۲۴ آوریل، خواستار ارائه اطلاعات دقیق درباره فرایندهای ویرایشی، اقدامات اعتماد و ایمنی و روش‌های محافظتی ویکی‌پدیا در برابر بازیگران خارجی شده است.

مارتین در نامه خود تصریح می‌کند که: «ویکی‌پدیا در پلتفرم خود اجازه دستکاری اطلاعات را، از جمله با بازنویسی رویدادهای مهم تاریخی و اطلاعات زندگی‌نامه‌ رهبران کنونی و پیشین آمریکا، داده است و در کنار موضوعات دیگر منافع و امنیت ملی ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پنهان کردن پروپاگاندا تاثیرگذار بر افکار عمومی در پوشش ارائه اطلاعات، با ماموریت آموزشی ویکیمدیا در تضاد است.»

این نامه که ابتدا توسط پایگاه خبری Free Press گزارش شد، بخشی از کارزار گسترده‌ دولت ترامپ و متحدانش علیه نهادها، رسانه‌ها و پلتفرم‌های آنلاینی است که آنها را به ترویج دیدگاه‌ها و دستورکارهای لیبرال متهم می‌کنند. حمله جدید به ویکی‌پدیا را می‌توان دنباله انتقادات روز افزون محافظه‌کاران از این دایره‌المعارف آنلاین دانست که توسط هزاران داوطلب در سراسر جهان نوشته و ویرایش می‌شود. برخی از ادعاهای مطرح شده در نامه مارتین مشابه با گزارش ماه مارس «اتحادیه ضد افترا» (ADL) است که به ادعای «گرایش گسترده ضدیهودی و ضداسرائیلی در ویکی‌پدیا» می‌پردازد. ADL پیشتر در سال ۲۰۲۴ نیز ویکی‌پدیا را پس از کاهش رتبه اعتبار این سازمان در زمینه پوشش موضوعات مرتبط با درگیری اسرائیل و فلسطین، مورد انتقاد قرار داده بود. ADL هنوز به درخواست برای اظهارنظر درباره نامه مارتین پاسخ نداده است.

ویکی‌پدیا که در سال ۲۰۰۱ راه‌اندازی شد، محبوب‌ترین منبع اینترنتی و نهمین سایت پربازدید جهان به شمار می‌رود. محتوای این وبسایت تاثیر به‌سزایی بر نتایج جستجوی گوگل و داده‌های آموزشی مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی دارد. بنیاد ویکیمدیا که در سال ۲۰۰۳ توسط جیمی ویلز تاسیس شد، ماموریت خود را حمایت مالی از ویکی‌پدیا و پروژه‌های دیگر ویکی‌محور عنوان می‌کند.

بنیاد ویکیمدیا در بیانیه‌ای که روز جمعه منتشر کرد بدون اشاره مستقیم به نامه مارتین تاکید کرد بر سیاست‌های منصفانه مدیریت ویکیپدیا تاکید کرد. طبق گفته این بنیاد، محتوای ویکی‌پدیا تحت سیاست‌هایی مدیریت می‌شود «دقیق‌ترین، منصفانه‌ترین و بی‌طرفانه‌ترین شکل ممکن» را در ارائه اطلاعات تضمین می‌کنند. ویکیمدیا افزود که این روند با مشارکت نزدیک به ۲۶۰ هزار داوطلب رهبری می‌شود و هدف آن «دسترسی آزاد همگان به مجموع دانش بشر» است.

هرچند ویکی‌پدیا طی تاریخ خود با جنجال‌هایی مختلفی پیرامون محتوای مقالات روبه‌رو شده است، اما انتقاد محافظه‌کاران آمریکایی از این پلتفرم را می‌توان پدیده جدیدی دانست. این در حالی است در سال ۲۰۱۸، مجله آتلانتیک ویکی‌پدیا را «آخرین سنگر واقعیت مشترک» در کشوری به‌شدت قطبی شده توصیف کرد.

ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و مالک شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)، نیز از منتقدان جدید ویکی‌پدیا است. او در اکتبر ۲۰۲۳، پیشنهاد کرد در ازای تغییر نام ویکی‌پدیا به «دیکی‌پدیا»، یک میلیارد دلار به بنیاد ویکیمدیا اهدا می‌کند. ویلز در پاسخ غیرمستقیم به این انتقاد، از تصمیم ایکس برای تبعیت از دستورات سانسور دولت ترکیه انتقاد کرد و آن را مغایر با اصول آزادی بیان دانست.

ماسک در دسامبر ۲۰۲۴ نیز با بازنشر پستی از حساب محافظه‌کار «لیبز آو تیک‌تاک» که بنیاد را به هزینه‌کرد بخش عمده‌ای از بودجه سالانه‌اش در برنامه‌های تنوع، برابری و شمول (DEI) متهم کرده بود، خواستار توقف حمایت‌های مالی از «ووکی‌پدیا» (Wokepedia؛ طعنه‌ای‌ به چپ‌گرایی ویکی‌پدیا) شد.

بررسی موسسه محافظه‌کار «منهتن» در ژوئن ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که شواهدی مبنی بر وجود «تمایلات خفیف تا متوسط چپ‌گرایانه» در زبان به‌کار رفته در توصیف چهره‌های عمومی آمریکایی در ویکی‌پدیا وجود دارد. همچنین، مرکز تحقیقات رسانه‌ای (Media Research Center)، یک نهاد محافظه‌کار دیگر، در فوریه امسال (۲۰۲۵) گزارشی منتشر کرد که نشان می‌دهد منابع خبری محافظه‌کار زیادی در ویکی‌پدیا به عنوان منابع غیرقابل اعتماد دسته‌بندی شده‌اند.

مالی وایت، ویراستار و منتقد فناوری، روز جمعه گفت نامه مارتین بخشی از کارزار وسیع‌تر دولت ترامپ و متحدانش برای «استفاده ابزاری از قوانین جهت ساکت کردن منابع اطلاعاتی مستقل و باکیفیتی» است که تحت کنترل قرار ندارند. استیون هریسون، روزنامه‌نگاری که سال‌ها درباره ویکی‌پدیا گزارش کرده و رمانی با الهام از آن نوشته است، می‌گوید در حالی که ماموریت ویکی‌پدیا خدمت به عنوان منبع اطلاعاتی جهانی است، مارتین «ظاهرا به دنبال نسخه‌ای از ویکی‌پدیا با رویکرد ‘اول آمریکا’ است.»

این اولین بار نیست که مارتین، که پیش از انتصاب توسط ترامپ در حوزه دادستانی سابقه‌ای ندارد، نهادهای علمی یا اطلاعاتی را هدف می‌گیرد. هفته گذشته نیز او طی نامه‌ای به یک نشریه علمی در زمینه بیماری‌های قفسه سینه، از آنها درباره سیاست‌های ویرایشی این نهاد سوال کرد.

به گزارش واشنگتن پست، مارتین پیش از تصدی مقام دادستانی، بیش از ۱۵۰ بار در شبکه‌های رسانه‌ای تحت حمایت روسیه ظاهر شده بود و در یک برنامه از شبکه RT (رسانه دولتی روسیه) در سال ۲۰۲۲، تنها ۹ روز پیش از تهاجم روسیه به اوکراین، مدعی شد هیچ نشانه‌ای از تجمع نیروهای نظامی روسیه در مرز اوکراین وجود ندارد. او همچنین مقامات آمریکایی را به «جنگ‌طلبی» و بی‌توجهی به نگرانی‌های امنیتی روسیه متهم کرده بود.