بلومبرگ: تاثیر هوش مصنوعی بر بهره‌وری و خلاقیت انسان محسوس نیست سه سناریو احتمالی برای تاثیر هوش مصنوعی بر آینده

به گزارش پیوست، گزارش بلومبرگ می‌گوید با وجود اینکه تاثیر هوش مصنوعی را در قیمت سهام‌ شرکت‌های فناوری به روشنی مشاهده می‌کنیم اما شواهد کمی از بهبود وضعیت بهره‌وری وجود دارد که البته ممکن است همانند تحولاتی مثل اختراع موتور‌های الکتریکی تا کامپیوتر‌های شخصی، که پس از چند دهه تاثیر خود را بر بهره‌وری نشان دادند، با تاخیر در داده‌های کلان نمود پیدا کند. اما هوش مصنوعی از لحاظ نفوذ و فراگیری عملکرد بهتری نسبت به فناوری‌های گذشته داشته است، نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که ۴۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی از این فناوری استفاده کرده‌اند، سرحدی که رسیدن به آن ۴ سال برای اینترنت و ۱۲ سال برای زمان برد.

این گزارش سه سناریو احتمالی را روایت می‌کند: خوش‌بینان معتقدند که هوش مصنوعی به پیشرانی برای حرکت به سمت شکوفایی تبدیل می‌شود و علاوه بر سرمایه‌گذاران، کارکنان نیز پیروز می‌شوند. در مقابل برخی با رویکرد بدبین نگران عدم بازدهی چت‌بات‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی هستند و می‌گویند میلیارد‌ها دلاری که به این صنعت تزریق شده‌ است بازدهی نخواهد داشت. اما رویکرد دیگری هم وجود دارد، رویکرد آخرالزمانی که پیشتر ایلان ماسک به آن اشاره کرده بود و هوش مصنوعی را حتی تهدیدی برای بقای بشر می‌دانست.

سه مسیر احتمالی

نگاه‌ خوش‌بین به تاثیر هوش مصنوعی

در این گزارش سمت خوش‌بین ماجرا را تحلیلگران موسسات تحقیقاتی و بزرگترین بانک تجاری آمریکا پشتیبانی می‌کنند. بانک گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۳۴، تولید ناخالص داخلی (GDP) ایالات متحده در تیجه این فناوری ۲.۳ درصد بزرگتر می شود. مکینزی گلوبال اما پا را از این هم فراتر گذاشته و یک جهش ۵ تا ۱۳ درصدی را تا سال ۲۰۴۰ پیش‌بینی می‌کند.

برخی حتی نگاهی خوش‌بینانه‌تر دارند. آنتون کورینک از دانشگاه ویرجینیا و دونگیون سو از بانک کره در نگاه متوسط یک تقویت یک درصدی را برای رشد سالانه پیش‌بینی می‌کنند و حتی از یک جهش ۶ درصدی در سال هم در بهترین حالت سخن می‌گویند. آنها بر این عقده‌اند که ما در مسیر «تکینگی»، هوشمندتر شدن ماشین‌ها از انسان‌ها، در حال حرکت هستیم اما ماشینی که به نفع انسان‌ها عمل می‌کند.

روایت بدبین‌ها

تاثیر ناچیز در جهان واقعی

تارون آجم اقلو، بنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۴، معتقد است که تنها ۵ درصد از کارهایی که امروز برعهده انسان‌ها است در ۱۰ سال آینده به هوش مصنوعی تعلق می‌گیرد. از نگاه او تا یک دهه آینده تنها یک درصد از هوش مصنوعی به تولید ناخالص داخلی کمک می‌شود.

آخرالزمانی‌ها

اما در نگاه بد‌بینانه دسته‌ای نیز بدترین حالت ممکن را پیش‌بینی می‌کنند، آینده‌ای که در آن هوش مصنوعی جای تمامی یا حتی اکثریت مشاغل را می‌گیرد، چنین حالتی بدون شک به شوک‌های شدید اقتصادی و همچنین افزایش هرچه بیشتر شکاف اجتماعی و اقتصادی منجر می‌شود.

ایلان ماسک هشدار داده است که هوش مصنوعی می‌تواند به کارهای ذهنی پایان دهد و زمانی می‌رسد که «نیازی به هیچ شغلی نیست.»

اجم اقلو نیز حتی در یکی از پیش‌بینی‌ها خود به چنین حالتی اشاره کرده است. او در سال ۲۰۲۳ به همراه سیمون جانسون (او هم برنده جایزه نوبل) از MIT،‌ مقاله‌ای به نام «قدرت و ترقی» (Power and Progress) منتشر کردند که تصویر تاریکی از تاثیر این فناوری بر نیروی کار را ترسیم می‌کرد.

تاثیر ناچیز هوش مصنوعی بر بهره‌وری

گزارش بلومبرگ می‌گوید فناوری هوش مصنوعی افزایش بهره‌وری، یکی از سنجه‌های مهم سلامت اقتصادی، ناچیز است. طبق آمار بلومبرگ از آغاز همه‌گیری، خروجی هر ساعت کارکنان ایالات متحده با برآورد نرخ رشد سالانه تنها ۱.۸۶ درصدی در حال افزایش است و این در حالی است که در اواسط دهه ۱۹۹۰ تا میانه دهه ۲۰۰۰ که انقلاب اینترنت را مشاهده کردیم، نرخ افزایش ۳.۳ درصد بود. با این داده‌ها نشان می‌دهد که نرخ افزایش نسبت به ۱.۴۸ درصد مربوط به ۱۵ ساله پیش از همه‌گیری بهبود یافته است.

همچنین با وجود سرمایه‌گذاری‌های گسترده دولت و بخش خصوصی در توسعه زیرساخت مورد نیاز و افزایش مصرف انرژی، استخدام و سرمایه‌گذاری در حوزه IT و مخارج حوزه تحقیق و توسعه که در دوران انقلاب کامپیوتر و اینترنت به اوج رسید، تفاوتی با پیش از هوش مصنوعی نکرده است.

بلومبرگ می‌گوید بار دیگر شاهد پاردوکس بهره‌وری یا سولو، همانند انقلاب موتور الکتریکی یا کامپیوتر، برای هوش مصنوعی هستیم. رابرت سولو، اقتصاد‌دان برنده جایزه نوبل، سال ۱۹۸۷ در رابطه با انقلاب کامپیوتر نوشت: «شما عصر کامپیوتر را همه جا ملاحظه می‌کنید، مگر در آمارهای مربوط به بهره‌وری

چندی پس از این اظهارنظر به تدریج با فراگیر شدن کامپیوتر‌های خانگی، چرخ پیشرفت کامپیوتری به حرکت افتاد و حدود یک دهه بعد برای اولین بار آلن گرینسپن، رئیس فدرال رزرو، از نمود این فناوری بر آمار بهره‌وری گزارش داد.

هوش مصنوعی سریع‌تر از کامپیوتر‌ها یا اینترنت فراگیر شد

گزارش بلومبرگ با اشاره‌ای به پژوهش سه محقق اقتصادی به نام‌های الکساندر بیک، آدام بلاندین و دیوید جی دمینگ، می‌گوید تنها با گذشت دو سال از پیدایش ابزارهای هوش مصنوعی مولد،۴۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی از این ابزارها استفاده کرده‌اند. این در حالی است که برای کامپیوتر‌های خانگی این مسیر ۱۲ سال و برای اینترنت حدود چهار سال طول کشید.

در بخش بازار سرمایه‌ نیز شرایط متفاوت است. با اینکه طبق داده‌های بلومبرگ در پی انقلاب اینترنت،‌ شرکت‌های اینترنتی در بالاترین سطح خود تنها کمی بیش از ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا را تشکیل می‌دادند،‌در حال حاضر ارزش بازار شرکت‌های ذی‌نفع از انقلاب هوش مصنوعی (لیستی شامل شرکت‌هایی مثل گوگل، مایکروسافت، انویدیا و آمازون) به ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا رسیده است.

البته شواهدی نیز از بهبود بهره‌وری در برخی از بخش‌ها به چشم می‌خورد. سیدا پنگ، اقتصاد‌دانی از شرکت مایکروسافت و دیگر مولفان در یک مطالعه دریافتند برنامه‌نویسان کامپیوتری که به GitHub Copilot دسترسی دارند ۵۶ درصد سریع‌تر از دیگران وظایف خود را به پایان می‌رسانند.

در مطالعه دیگری هم ChatGPT به شرکت‌کنندگان کمک کرد تا ۴۰ درصد سریع‌تر مقالاتی را به پایان برسانند و در این مطالعه کیفیت نویسندگان کم‌مهارت تا حد قابل توجهی بهبود یافت. مطالعه دیگری نیز دریافته است که مسئولان خدمات مشتری که به دستیار هوش مصنوعی دسترسی دارند ۱۴ درصد مشکلات بیشتری را به نسبت دیگر همکاران خود در ساعت برطرف می‌کنند و بهبود عملکرد مسئولان کم مهارت هم بالاتر از میانگین است.

بلومبرگ می‌گوید با وجود سناریو‌های مختلفی که آینده‌های بسیار متفاوت را برای جهان با هوش مصنوعی به تصویر می‌کشند، یک مسیر میانه بیشتر از همه محتمل است و برخی از بخش‌ها تاثیر قابل توجهی را از این فناوری تجربه می‌کنند و بر دیگر بخش‌ها تاثیر چندانی را مشاهده نخواهیم کرد. برخی ممکن است شغل خود را از دست بدند و بعضی هم بخش زمان‌بر و دشوار شغل خود را به هوش مصنوعی بسپارند. بهره‌وری افزایش می‌یابد اما فراتر از انقلاب کامپیوتر و اینترنت نخواهد بود.