بایدها و نبایدهای رقابت؛ سخت‌جانان هم مسیر

در مقاله بازی تاج و تخت (شماره ۱۱۹ ماهنامه پیوست) اجمالاً به این موضوع پرداخته شد که برای تنظیم قرارداد منع رقابت یا به عبارتی عدم رقابت رعایت چه مواردی لازم است. در این نوشته به طور مفصل‌تر و با نگاهی وسیع‌تر از قراردادهای خصوصی، به این موضوع می‌پردازیم. توافق یا شرط عدم رقابت را می‌توان ابزار کارآمدی تلقی کرد که با توجه به کارکرد خاصش در بازداری سایر اشخاص از انجام فعالیت تجاری مشابه با منافع تجاری متنوعی از جمله اسرار تجاری، شهرت تجاری، فهرست مشتریان، آموزش‌های تخصصی ارائه‌شده به مستخدمان، مهارت‌های خاص و منحصربه‌فرد مستخدمان و علائم و اسامی تجاری را در مناسبات تجاری مختلف تحت پوشش حمایتی خود قرار دهد. توافق منع رقابت هرچند توافقی مستقل محسوب می‌شود لیکن جنبه تبعی و فرعی دارد یعنی باید حتماً ارتباطی از پیش برقرار شود که اقتضای وجود آن را توجیه کند، هیچ شخصی ابتدابه‌ساکن نمی‌تواند دیگری را از انجام فعالیتی منع یا حتی محدود کند. و اما برخی از شروط این توافق ۱- حمایت از منفعتی مشروع: آنچه در یک قرارداد منع رقابت اگر نتوان گفت مهم‌ترین شرط اما یکی از مهم‌ترین شروط آن محسوب می‌شود این است که در یک توافق، هدف باید حمایت از یک منفعت مشروع باشد. در بعضی از قراردادهای منع رقابت تلاش بر این است که منفعتی حاصل شود. می‌توان گفت یک شرط یا قرارداد منع رقابت زمانی درخور حمایت خواهد بود که منفعت مشروعی را حمایت می‌کند لذا توجه به این شرط، از اوجب واجبات است. منافع قابل حمایت در هر توافقی نه‌تنها نمی‌تواند جنبه کسب منفعت داشته باشد بلکه نباید به قصد محدود کردن فعالیت تجاری اشخاص باشد. در واقع این توافق به منظور حفظ منافع مشروع ناشی از روابط قراردادی قبلی طرفین است و نمی‌توان قرارداد مستقلی به عنوان قرارداد عدم رقابت با فعالان تجاری منعقد کرد که اگر این محدودیت...