لندرور تنها ماشین کوهستان نیست

در منطقه محروم الموت در استان قزوین به دنیا آمدم در خانه‌ای که نیمه‌کاره و در حال ساخت بود اما یک اتاقش حدود هزار کتاب دارد که هنوز که هنوز است، خیلی از آن‌ها را نخوانده‌ام، شاید چون وقتی خیلی کوچک بودم به درستی می‌ترسیدند کتاب‌ها را پاره کنم در نتیجه در اتاق بیشتر اوقات قفل بود و اسمش اتاق مهمانی بود جایی که هر وقت می‌خواستید نمی‌توانستید بروید و شاید این مدلی بود که خواندن در من تبدیل به یک عطش همیشگی شد.
بعد‌ها در دانشگاه با نظریات متنوعی آشنا شدم اما مفاهیمی که شاکله نگاه من به حوزه فاوا را شکل داده‌اند مبتنی مشاهدات تجربی من در زندگی روستایی در حال تغییرفناورانه بوده است. یکی از این نظریات، نظریه سایبورگ خانم دانا هاراوری است. طبق برداشت‌های خانم لوسی ساچمن از کار خانم هاراوی تبیین سایبورگی رایاسپهر مستلزم یک نوع بازگشت به دوران قبل از ماشین بخار و موتور‌های درون‌سوز است، زمانی که فناوری هنوز از زندگی خالی نشده بود و تلقی فناوری به این معنا که چیزی غیر زنده باشد هنوز در بین‌اندیشمندان رواج پیدا نکرده بود. مانند موجودات زنده، فناوری‌ها چرخه عمر و امکان بازگشت به شکل‌های جدید خواهند داشت. بعضی فناوری‌ها منقرض شده و مصادیق بعضی دیگر ارتقا پیدا می‌کنند.
یوغ گاو آهن نمونه‌ای از فناوری‌های غیر موتوری منقرض شده است. برای شخم زدن زمین هم می‌توان از یوغ گاو آهن استفاده کرد و هم تراکتور این کار را انجام می‌دهد. شاید خیلی از روند‌های فناوری را باید از نزدیک تجربه کرد. وقتی خیلی کوچک بودم، فناوری تراکتور در حال از دور خارج کردن فناوری سایبورگی یوغ گاوآهن در روستای ما بود. آن زمان تصورات فناورانه این بود که تراکتور خوب و عمیق زمین را شخم نمی‌زند و فقط خاک را بر می‌گرداند و تازه پیرمرد‌ها می‌گفتند خاک را می‌سوزاند. اما به هر حال گاو‌های نر آرام و مهیب بعد از مدتی از شخم زدن زمین معاف شدند. البته با ناترازی انرژی یا شاید بهبود فناوری ژنتیک یا جنبش‌های سبز و دوستدار محیط زیست، شاید باید منتظر بازگشت این فناوری باشیم اما فعلا این فناوری منقرض شده است.
بعضی روند‌های فناوری از جنس ارتقا و جایگزینی محصولات فناوری است. مثلاً جست و جوی اینترنتی یک خدمت است که زمانی از یاهو دریافت می‌کردیم و بعد‌ها گوگل این خدمات را به مردم ارائه کرد. یا مای اسپیس آمد و رفت و همینطور به تدریج رسانه‌های اجتماعی جدید جای محصولات قدیمی را می‌گیرند.
در دوران کودکی من یکی دیگر از تصورات فناورانه آن موقع این بود که فقط لندیور که بعد‌ها فهمیدم اسم درستش لندرور است می‌تواند به همه روستا‌های منطقه کوهستانی ما بیاید. خودرو‌های دو دیفرانسیل سبزرنگ با صندلی‌های ابری بخش زیادی از خاطره خودرویی کودکی من را شکل دادند. با وجود نصحیت‌ها و آموزش‌های مکرر پسرخاله تهرانی شمال شهر نشینم، برند لندرور تا سال‌ها در ذهن من به عنوان تولید‌کننده خودرو روستایی ارزان قیمت بود. اما بعد‌ها با بهبود جاده‌ها و تجربه رانندگی مردم، فهمیدیم پیکان و ماشین‌های دیگر هم می‌توانند خیلی جا‌ها بروند.
فرمایشات بعضی مسئولین و ذوق و شوقی که نسبت به استفاده از توییتر در انجام کار‌های رسانه‌ای خودشان نشان می‌دهند، خاطرات تصورات لندیوری را در ذهنم زنده کرد. همانطور که برای رفتن به همه روستا‌های منطقه ما شاسی بلند و لندرور داشتن ضروری نیست، توییت کردن تنها مسیر فعالیت رسانه‌ای مطلوب نیست، توییتر یک خدمت بین همه خدمات قابل ارائه روی شبکه جهانی اینترنت مثل یک خودرو در بین همه خودرو‌های دیگر داخل جاده‌ها است.
به سیاست‌گذاران عزیز پیشنهاد می‌کنم، لطفاً محصولات تولید‌کنندگان صنایع فاوای کشور خودتان را امتحان کنید و صبور باشید. می‌بینید، هم می‌توانید به همه جای جهان پیام خودتان را برسانید و هم با افتخار از محصولات کشور ایران استفاده کنید.