فناوری چطور به بستری برای تنهایی تبدیل شد

گزارشی از نیویورک تایمز با اشاره به مطالعه‌ای جدید درمورد ارتباط فناوری با تنهایی و چندین مطالعه مرتبط در گذشته نشان می‌دهد که چطور فناوری به بستری برای تنهایی تبدیل شده است به گونه‌ای که جراح ارشد آمریکا از این مساله عنوان یک همه‌گیری در این کشور یاد می‌کند. با اینکه در تحقیقات انجام گرفته شواهد کافی وجود ندارد که فناوری را دلیل تنها‌تر شدن مردم بداند،‌ اما رابطه قدرتمندی بین این دو به چشم می‌خورد.

به گزارش پیوست، مطالعات نشان می‌دهد که نوجوانان حتی در شبکه‌های اجتماعی نیز به ندرت با یکدیگر ارتباط می‌گیرند و همچنین روش‌های ارتباطی مفید فناورانه از جمله تماس تلفنی و ویدیویی که حس ارتباط واقعی را القا می‌کنند جای خود را به پیام‌های متنی داده‌اند. پژوهشگران می‌گویند ارتباط از طریق پیام‌های متنی کمتر از دیگر روش‌های بر کاهش حس استرس و تنهایی تاثیر‌گذار است.

پاندمی تنهایی

بسیاری از نوجوانان با وجود وقت آزاد با هیچ کس، حتی در فضای آنلاین، صحبت نمی‌کنند

لارا ماراکیانو، پژوهشگر دانشگاه هاروارد، در تابستانی که گذشت با ۵۰۰ نوجوان برای مطالعه درمورد ارتباط بین فناوری و تنهایی مصاحبه کرده است و نتایج این تحقیقات نگران‌کننده است.

نوجوانان این مطالعه طی چند هفته با کمک اینفلوئنسر‌های اینستاگرامی در این مطالعه حضور یافتند و حدود سه بار در روز به سوالاتی درمورد روابط اجتماعی خود پاسخ دادند. هر بار، بیش از پنجاه درصد از آنها اعلام کردند که در یک ساعت گذشته با شخصی چه آنلاین و چه در جهان واقعی صحبت نکرده‌اند.

به عبارت دیگر با وجود تعطیلی مدارس و وقت آزاد زیادی که در اختیار نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی بود، بیشتر آنها با هیچکس ارتباط نمی‌گرفتند.

کاربران امروزه زمان زیادی را در تنهایی سپری می‌کنند، دوستان نزدیک کمتری دارند و در قیاس با جوامع ۲۰ سال پیش انزوای اجتماعی بیشتری را تجربه می‌کنند. یکی از هر دو بزرگسال نیز تجربه تنهایی و اضطراب روانی برآمده از انزوای اجتماعی را گزارش می‌کنند. از این رو دکتر ویوک مورتی، جراح کل آمریکا، سال گذشته تنهایی را یک همه‌گیری در آمریکا اعلام کرد.

از این روز پژوهشگران و روانشناسان تحقیق در این باره و تاثیر فناوری بر آن را افزایش داده‌اند. شهرت گرفتن گوشی‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های شبکه اجتماعی برای همیشه هنجارهای اجتماعی ما و جامعه را تغییر داده است. روابط فردی‌تر از جمله تماس تلفنی حالا با پیام‌های متنی جایگزین شده‌اند. همچنین مردم بسیاری از اوقات زندگی خود را به شکل واقعی در اینستاگرام و تیک‌تاک به نمایش نمی‌گذارند.

دکتر مورتی در مصاحبه‌ای می‌گوید: «به سختی می‌توان فهمید چه کسی در جهان آنلاین واقعی است و برای مردم هم سخت است که خودشان باشند و این نسخه‌ای برای تنهایی است.» او سال گذشته پس از بررسی مطالعات علمی و صحبت با دانشجویان نتیجه گرفت که تنهایی به یک بیماری همه‌گیری تبدیل شده است.

بررسی نیویورک‌تایمز روی مقالات تحقیقاتی و مصاحبه‌های علمی پیرامون تنهایی و فناوری نیز به یک اتفاق نظر روشن اشاره می‌کند: با اینکه اثبات کمی برای ارتباط مستقیم فناوری با تنها‌تر شدن مردم وجود دارد (بسیاری از افرادی که روابط اجتماعی خوبی دارند هم به مقدار زیادی از فناوری استفاده می‌کنند)، اما رابطه قدرتمندی بین این دو دیده می‌شود و افرادی که احساس تنهایی می‌کنند ممکن است به روش‌های ناسالم از فناوری استفاده کنند.

این ارتباط ریشه در سه رفتار اصلی دارد:

• بسیاری در اپلیکیشن‌های شبکه اجتماعی از جمله اینستاگرام گرفتار مقایسه خود با دیگران شده‌اند و احساس عقب‌ماندگی از همتایان خود را دارند.
• ارسال پیام که محبوب‌ترین نوع ارتباط دیجیتالی است را می‌توان مانعی برای یک ارتباط واقعی دانست.
• و عجیب نیست آنهایی که احساس تنهایی می‌کنند، ویژگی‌های معتاد‌گونه بیشتری را در مورد تماشای ویدیو و ماندن در خانه به نمایش می‌گذارند.

اما اگر احساس تنهایی می‌کنید، اینها چیزهایی است که باید درمورد فناوری بدانید و انجام دهید.

خطرات مقایسه در شبکه‌های اجتماعی

یکی از کامل‌ترین تحقیقات انجام گرفته در حوزه فناوری و تنهایی را دکتر مارکیانو و همکارانش انجام داده‌اند که در آن داده‌های جمع‌آوری شده از ۳۰ مطالعه در دروان همه‌گیری کرونا پیرامون استفاده از فناوری و سلامت ذهن نوجوانان بررسی شده است. بیشتر مطالعات ارتباطی بین شبکه اجتماعی و تنهایی یافته‌اند و این ارتباط به ویژه در صورتی که مردم خودشان را با دیگر افراد در فضای آنلاین مقایسه کنند پررنگ‌تر می شود.

افراد در فضای آنلاین و افلاین به شکل طبیعی خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند و روانشناسان این رفتار را قیاس اجتماعی نامیده‌اند. قیاس‌های اجتماعی به شکل‌های مختلفی در فضای آنلاین نمود پیدا می‌کنند. یکی از آنها مقایسه تعداد لایک، کامنت و اشتراک‌گذاری پست‌ها در مقایسه با دوستان است. همچنین ممکن است بدن خود را با بدن یک اینفلوئنسر زیبایی یا تناسب اندام مقایسه کنید. برای والدین هم ممکن است این موضوع به مقایسه پیشرفت کودک در مقایسه با دیگر کودکان منجر شود. اگر مردم احساس عقب‌افتادگی داشته باشند، این موضوع باعث انزوا می‌شود.

قیاس‌های اجتماعی همیشه تاثیر منفی ندارند. برای مثال بسیاری از تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که در تنظیمات دانشگاهی و کاری، مقایسه با بهترین‌ها باعث انگیزه شما برای بهبود کیفیت کار یا پژوهش می‌شود. چیا چن یانگ، استاد روانشناسی آموزشی در دانشگاه ایالتی اوکلاهوما، می‌گوید درنتیجه راه حل این موضوع پایان دادن به مقایسه آنلاین نیست.

یانگ طی مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ از ۲۲۰ ورودی جدید دانشگاه درمورد علایق و بیزاری‌هایشان هنگام استفاده از اپلیکیشن‌هایی مثل اینستاگرام، فیسبوک و توییتر پرسیده است. این مطالعه نتیجه گرفت که تعاملات آنلاین زمانی بیشترین استرس را ایجاد می‌کنند که قیاس‌های فرد همراه با قضاوت باشد و او دیگران را مشهور‌تر، خوشحال‌تر یا زیبا‌تر تلقی کند.

شبکه اجتماعی در بین دانش‌آموزانی که پست‌هایی با اطلاعات مفید را دنبال می‌کنند با احساس مثبت بیشتری همراه است. چنین پست‌هایی ممکن است شامل پست فارغ‌التحصیلی یک دوست یا خرید یک ماشین خوب باشد که الهام‌بخش تصمیمات مشابه است.

یانگ می‌گوید: «من نباید دیگران را به عنوان دشمن ببینم- من می‌توانم به آنها به عنوان آگاهی بخش زندگی خودم نگاه کنم. این نوع قیاس زیان‌بار نیست.»

اما قیاس همراه با قضاوت که باعث حسادت یا «فومو» (FOMO؛ ترس از جا ماندن) می‌شود، به دلیل سبک شبکه‌های اجتماعی که با هدف ترغیب به رقابت و تایید‌طلبی از دوستان با انتشار زیبان‌ترین بخش‌های زندگی طراحی شده‌اند، در این پلفترم‌ها فراگیر‌تر است.

یانگ می‌گوید با دانش آموزانی مصاحبه کرده است که اگر پست آنها مقدار مشخصی لایک دریافت نکند آن را حذف می‌کنند زیرا به اعتماد به نفس آنها ضربه می‌زند.

متا در پاسخ به انتقاد فعالان اجتماعی و پژوهشگران درمورد آسیب‌های قیاس اجتماعی ابزارهایی را برای کنترل اپلیکیشن معرفی کرده است که از جمله یک نمونه می‌توان به ابزاری برای پنهان کردن تعداد لایک و اشتراک‌گذاری پست اشاره کرد. اگر احساس ناراحتی در این باره دارید به نظرم این تنظیمات را فعال کنید. برای این کار به بخش تنظیمات و سپس «What you see» بروید و رویک گزینه «Like and share counts» بزنید و گزینه پنهان کردن آن را فعال کنید.

سخنگوی متا با اشاره به پستی از آدام موسری، رئیس اینستاگرام، می‌گوید واکنش‌های مختلفی نسبت به پنهان کردن لایک‌ها دریافت کرده‌اند.

موسری در پست خود می‌گوید: «ندیدن تعداد لایک‌ها برای برخی مفید بوده و برای برخی دیگر آزار دهنده، به ویژه از آنجایی که مردم از تعداد لایک برای درک احساس یک موضوع ترند یا مشهور استفاده می‌کنند و به همین دلیل است که ما این مساله را انتخابی کرده‌ایم.»

اینستاگرام همچنین ابزاری برای انتخاب حساب‌های «مورد علاقه» دارد تا محتوای آنها در ابتدای فید شما به نمایش درآیند. با این کار می‌توانید روی افراد و حساب‌های مناسب بیشتر تمرکز کنید.

اما یکی از مفید‌ترین راهکارها، کمی درون‌اندیشی است.

یانگ می‌گوید: «اگر پس از زیر و رو کردن تعداد زیادی پست شبکه اجتماعی احساس بدی نسبت به خودتان دارید، شاید بهتر است که برای چند ساعت یا چند روز این دست نگه دارید.»

شاید بیش از حد از پیام متنی برای ارتباط با دیگران استفاده می‌کنیم

مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که روابط فردی دیجیتال از جمله ارسال پیام، تماس تلفنی و ویدیویی، با اثرات مثبتی برای سلامت ذهن همراه هستند که از جمله انها کاهش حس تنهایی است. اما اتکای بیش از حد به پیام متنی که استفاده از آن بیشتر از تماس تلفنی است، ممکن است باعث افزایش حس تنهایی و کاهش حس ارتباط واقعی با دیگران شود.

برسااس تحقیقات مارکیانو، اکثریت قاطع نوجوانان برای ارتباط از ارسال پیام متنی استفاده می‌کنند و همچنین در صورتی که «حس و حال مشترکی» داشته باشند بیشتر احساس ارتباط می‌کنند. نوجوانان همچنین می‌گویند که ارتباط متنی مثل دریافت یک پیام متنی طولانی در پاسخ به یک پیام، باعث اضطراب و احساس تنهایی می‌شود.

همچنین مارکیانو می‌گوید تعداد کمی از نوجوانان (حدود ۲ درصد) از تماس ویدیویی استفاده می‌کنند. ممکن است که یکی از ریشه‌های مشکل در همینجا باشد. به سختی می‌توان تصور کرد که مردم چطور حس و حال و واقعی بودن را در پیام‌های متنی درک می‌کنند زیرا این سبک ارتباطی اطلاعات تکمیلی یا نشانه‌های اجتماعی موجود در تعاملات رودررو را در خود ندارد.

مارکیانو می‌گوید: «اگر به درستی با شخصی ارتباط برقرار نکنید، چطور می‌شود حس کنید که در یک فرکانس مشترک هستید؟»

از این رو یکی از گزینه‌ها برای افراد تنها استفاده از روش‌های بهتر ارتباطی است. به جای ارسال پیام تنی از تماس ویدیویی یا حداقل ارسال پیام صوتی استفاده کنید تا دوست‌تان بتواند صدای شما را بشنود. همچنین سعی کنید تا از شبکه‌های اجتماعی برای کمک به ملاقات حضوری استفاده کنید.

مورتی، جراح ارشد، می‌گوید سنت تبریک تولد با گذشت زمان از یک تماس تلفنی به پست فیسبوکی و حالا یک پیام خلاصه «HBD» تقلیل یافته است.

او می‌گوید: «نمی‌شود به اندازه کافی تاکید کرد که تنها چند لحظه از ارتباط واقعی با دیگران و زمانی که صدای آنها را شنیده یا صورتشان را می‌بینید تا چه اندازه قدرتمند است. اینکه هرکدام از ما بتوانیم به سراغ دیگری برویم برای همه ما بسیار مفید است.»

پژوهشگران در دوران همه گیری همچنین به بررسی تاثیر تماشای مداوم و پشت سر هم ویدیو و برنامه‌های آنلاین بر تنهایی و ارتباط این دو پرداختند. بازبینی این مطلاعات نشان داد بزرگسالانی که به چنین عادتی گرفتار شده‌اند بیشتر به افسردگی، اضطراب و گاه تنهایی دچار می‌شوند.

مارک پوتنزا، استاد دانشگاه ییل و متخصص اعتیادی که در این بازبینی حضور داشته است، می‌گوید با اینکه این مطالعه‌های روی اپلیکیشن‌های پخش خانگی مثل نتلفیلیکس تمرکز داشتند، اما باید گفت که دیگر اپلیکیشن‌ها از جمله تیک‌تاک و ریلز‌ اینستاگرام هم به چنین رفتاری دامن می‌زنند.

پوتنزا می‌گوید، افرادی که مشکلات سلامت ذهن دارند بیشتر احتمال دارد که برای فرار از استرس و دیگر احساسات منفی به تماشای مداوم روی آورند. همچنین پیامد‌های روشنی برای سلامت فیزیکی هم می‌تواند به سلامت ذهن ضربه بزند: بی حرکت ماندن برای مدت طولانی، کم‌خوابی و عدم تعامل با دیگران.

پوتنزا می‌گوید: «این کار زمان زیادی از شما می‌گیرد. آنها ممکن است تعلل کنند و دیگر نگرانی‌ها را برطرف نکنند که آنهم باعث اضطراب بیشتر می‌شود.»

شاید این کار موقتا حس خوبی در شما ایجاد کند اما در کل مفید نیست. به نظرم من بهتر است قابلیت‌هایی که به رفتار دامن می‌زنند مثل پخش خودکار برنامه بعدی در نتفیلیکس را خاموش کنید.

تیک‌تاک و اینستاگرام هم ابزارهایی برای نظارت بر زمان استفاده دارند که به شما پس از مدتی یاد‌آور می‌شوند. البته به دلیل اینکه نادیده گرفتن این ابزارها بسیار ساده‌ است، به نظر نمی‌رسد که فایده چندانی داشته باشند و بهتر است پس از برخورد با این مشکل برای مدتی این اپلیکیشن‌ها را پاک کنید.

نگاهی به آینده

رابطه بین فناوری تنهایی به دلیل تکامل مداوم فناوری و کاربران آن در حال تغییر است. امیلی واینستین، پژوهشگر اجتمعی که نحوه استفاده نوجوانان از فناوری را مطالعه کرده است، می‌گوید درست همان موقع که ما شروع به درک رابطه‌مان با اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌ها می‌کنیم، جوانان راه‌های دیگری برای اضطراب آنلاین پیدا کرده‌اند و درگاه دیگری برای کنار آمدن با تنهایی.

او می‌گوید، حتی اینکه با ایموجی‌های آتش کمتری به نسبت یک فرد دیگر زیر پست نوجوانی کامنت بگذارید، همین موضوع ممکن است باعث اضطراب او شود. بسیاری همی امروز در حال آزمایش چت‌بات‌های هوش مصنوعی هستند و جایگزین‌ شدن آنها در نقش انسان یک نگرانی جدید است.

او می‌گوید: «نوجوانان چنین چیزهایی می‌گویند که مثلا آن روبات واقعا به من گوش می‌دهد-مردم بی رحم هستند و من را قضاوت می‌کنند اما ابزارهای هوش مصنوعی مولد اینگونه نیستند. برایم جالب است بدانم شرایط چگونه خواهد شد.»

مورتی نیز سال گذشته در بازدید خود از دانشگاه‌های آمریکا گفت که غذاخوری‌های دانشگاه به طرز عجیبی ساکت شده‌اند و دانش آموزان به تایپ کردن در گوشی مشغولند.

او گفت صحبتی با یکی از دانشجویان دانشگاه واشنگتن او را به فکر فرو برد. مورتی می‌گوید: «او گفت دیگر فرهنگ اینگونه نیست که مردم با هم صحبت کنند،‌پس ما چطور قرار است ارتباط بگیریم؟ حرف او این بود که حتی وقتی به کلاس می‌روید،‌ همه مشغول هستند اما به گوشی‌هایشان نگاه می‌کنند. به همین دلیل حتی سلام کردن به دیگری هم اذیت به نظر می‌رسد.»