مشکلات اتباع خارجی در انجام کارهای معمولی؛ سامانه‌هایی که ساماندهی نمی‌کنند

موضوع اتباع خارجی به‌ویژه افغان‌ها، که این روزها صحبت درباره آن کار چندان ساده‌ای نیست، دو سوی ناراضی دارد: یکی اتباع خارجی و دیگری خود ایرانی‌ها. اما مسئول این نارضایتی که نتوانسته منافع بازیگران این موضوع را تامین کند چه کسی یا کسانی هستند؟ فارغ از دوگانه‌های مهاجرستیزی و پذیرش بی‌قیدوشرط اتباع خارجی، جایی باید وجود داشته باشد که منافع دو سوی این ماجرا را در نظر بگیرد. الکترونیکی شدن روندهای اداری در ایران و طراحی سامانه‌های مختلف یکی از اهداف مهم خود را تسهیل در خدمت‌رسانی و شفافیت داده‌ها تعریف می‌کنند. این تسهیل خدمت و شفافیت داده وقتی ممکن می‌شود که سامانه‌ها در دسترس همگان باشد و تمام اتباع چه ایرانی و چه خارجی هویت مشخصی داشته باشند. اعمال سلیقه‌های مختلف متولیان گوناگون در خصوص شناسایی اتباع خارجی، وضعیت احراز هویت آنها را بیش از پیش آشفته کرده و بخش بزرگی از آنها را عملاً از دایره آمار کنار گذاشته است. سال گذشته دستور تشکیل سازمان ملی مهاجرت در مجلس به تصویب نرسید و تشکیل آن دوباره امسال به بحث گذاشته شده است. ماه پیش نیز خبری مبنی بر معرفی یک سامانه جامع و یکپارچه برای امور اتباع و مهاجرین خارجی اعلام شد. خود این افراد اما می‌گویند آن‌قدر تعدد سامانه وجود دارد که چیزی درباره این آخری نشنیده‌اند. نتیجه چنین وضعیتی جز بلاتکلیفی و باز شدن راه‌هایی بیشتر برای دور زدن قانون نیست. دادرسی‌هایی که پیگیری نمی‌شود جواد رضایی، مشاور حقوقی، کسی است که خودش در ایران تحصیل و وکالت می‌کند. او در صحبت‌هایش به مشکلاتی که الکترونیکی شدن روندهای دادرسی ایجاد کرده اشاره می‌کند و از تعدد کدهای هویتی با اسامی گوناگون که هر یک جایی پذیرفته می‌شوند و جای دیگر کاری پیش نمی‌برند شکایت دارد. او می‌گوید: «تنها یک سامانه اختصاصی برای اتباع خارجی وجود دارد. سامانه‌ای به نام سهما که مربوط به سازمان ملی مهاجرت...