سرمایه‌گذاری جسورانه یا ریسک‌پذیر(VC) چیست؟

به گزارش پیوست، بازدهی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ریسک‌پذیر در کوتاه مدت اتفاق نمیفتد و نیازمند دید بلندمدتی است. ارزش واحدهای این صندوق‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت نوسانات زیادی داشته باشد، اما در بلندمدت، با رشد شرکت‌های سرمایه‌گذاری شده، ارزش آ‌نها نیز افزایش می‌یابد.

سرمایه‌گذاری جسورانه یا ریسک‌پذیر چیست؟

سرمایه‌گذاری جسورانه یا ریسک‌پذیر(Venture Capital) به نوعی از سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که فرد به صورت مستقیم فرآیند سرمایه‌گذاری را انجام نمی‌دهد. در سرمایه‌گذاری جسورانه، سرمایه‌گذار منابع مالی و سرمایه خود را در اختیار شرکت‌ها و استارت‌‎آپ‌هایی قرار می‌دهد که نوپا و در مواردی حتی ناشناخته هستند. عموما این شرکت‌ها در مراحل اولیه رشد و توسعه قرار دارند و امکان و قابلیت اینکه رشد سریعی داشته باشند بسیار است؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها ریسک بالایی را شامل می‌شود.

یکی از عمده‌ترین ویژگی‌های این نوع از سرمایه‌گذاری، ریسک بالا همراه با سودآوری قابل توجه آن است. استارت‌آپ‌ها و شرکت‌ها به دلیل ماهیت و فعالیت جدیدی که دارند هنوز موقعیت ثابتی ندارند و از این جهت سرمایه‌گذاری روی آنها، سرمایه‌گذار را با ریسک‌های متعددی رو به رو خواهد کرد. اما در صورت موفقیت، بازدهی قابل توجهی از سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران کسب خواهد شد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر(VC Funds) نقش واسطه‌ای بین سرمایه‌گذاران و استارت‌آپ‌ها ایفا می‌کند. این صندوق‌ها سرمایه‌های جمع‌آوری شده از سرمایه‌گذاران را در استارت‌آپ‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند.

مراحل انجام سرمایه‌گذاری جسورانه

سرمایه‌گذاری جسورانه معمولا در چندین مرحله انجام می‌شود. این مراحل به ترتیب زیر است:

سرمایه اولیه(Seed Capital): به مرحله‌ای از سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که معمولا برای تحقیق و توسعه یا نمونه اولیه محصول است.

سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه(Early-Stage Capital): در این جا، شرکت یا استارت‌آپ‌ها محصول یا خدمات برند خود را توسعه داده و مرحله عرضه آن به بازار قرار دارد. سرمایه‌گذاران در این مرحله به دنبال تامین سرمایه به منظور بازاریابی، فروش و توسعه کسب‌وکار هستند.

سرمایه‌گذاری رشد(Growth Funding): هدف و قصد استارت‌آپ‌ها در این جا توسعه و گسترش فعالیت‌های خود و ورود به بازارهای جدید است. سرمایه‌گذاران در این مرحله به دنبال تامین سرمایه برای افزایش تولید، استخدام نیروی کار و توسعه زیرساخت‌ها هستند.

مراحل سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران

مرحله کشت ایده(Seed Stage): این مرحله شامل سرمایه‌گذاری اولیه برای اجرا و توسعه ایده‌ها و آزمایش محصولات است.

مرحله شروع(Startup Stage): سرمایه‌گذاری در این مرحله جهت راه‌اندازی بستر اولیه فعالیت کسب‌وکار و تولید انجام می‌شود.

مرحله رشد(Expansion Dtage): سرمایه‌گذاری در این مرحله به منظور توسعه کسب‌وکار و افزایش مقیاس تولید صورت می‌گیرد.

مرحله بلوغ(Maturity Stage): استارت‌آپ‌ در این مرحله به بلوغ رسیده و معمولا آماده عرضه عمومی در سطح کلان است.

انواع سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران

صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه: کارکرد این صندوق‌ها، جمع‌آوری سرمایه از سرمایه‌گذاران مختلف و تخصیص آن به شرکت‌های نوپا است.

فرشتگان سرمایه‌گذار(Angel Investors): این دسته از سرمایه‌گذاران یا به صورت فردی یا به صورت گروهی علاوه‌بر منبع مالی که در اختیار استارت‌آپ مورد نظر قرار می‌دهند، در امور مشاوره و اشتراک‌گذاری تجربه نیز با آنها همکاری دارند.

شتابدهنده‌ها(Accelerators): شرکت‌های شتابدهنده با تزریق سرمایه به استارت‌آپ‌ها کمک می‌کنند تا آن استارت‌آپ با سرعت بیشتری رشد و پیشرفت کنند. شرکت‌های شتابنده به ازای این کار، در سهام استارت‌آپ سهیم می‌شوند.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران تنوع زیادی دارد و هر کدام ویژگی‌ها و اهداف سرمایه‌گذاری متفاوتی را دنبال می‌کند. برخی از مهم‌ترین انواع این صندوق‌ها عبارتند از:

صندوق‌های درآمد ثابت: این صندوق‌ها، به نوعی سرمایه‌گذاری‌های امن‌تری هستند و عمدتا در اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه سرمایه‌گذاری می‌کنند. اگر هدف، کسب درآمد ثابت و پایدار است، این نوع صندوق‌ها می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر: این صندوق‌ها در شرکت‌های نوپا و استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و به دنبال کسب بازدهی بالا در بلندمدت هستند.

صندوق‌های سهامی: این صندوق‌ها ریسک بالاتری دارد، اما قابلیت بازدهی بیشتری نیز دارد. این صندوق‌ها عمدتا در سهام شرکت‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند.  اگر به دنبال رشد سرمایه در بلندمدت هستید، می‌توانید به این صندوق‌ها فکر کنید.

صندوق‌های مختلط: این صندوق‌ها ترکیبی از اوراق با درآمد ثابت و سهام است و به شما این امکان را می‌دهد تا هم از درآمد ثابت بهره‌مند شوید و هم در رشد بازار سهام شریک شوید.

صندوق‌های شاخصی(ETF): این صندوق‌ها تلاش می‌کنند تا عملکرد یک شاخص بورسی خاص را الگوبرداری کنند. اگر می‌خواهید در کل بازار سرمایه‌گذاری کنید، ETFها گزینه خوبی برای این امر است.

صندوق‌های طلا: این صندوق‌ها به جای سرمایه‌گذاری مستقیم در طلا، در اوراق بهادار مرتبط با طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند. اگر به دنبال محافظت از سرمایه خود در برابر تورم هستید، این صندوق‌ها می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

صندوق‌های املاک و مستغلات: این صندوق‌ها در املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری می‌کنند و به دنبال کسب درآمد از اجاره و افزایش ارزش املاک است.

صندوق‌هایی با درآمد خاص: این صندوق‌ها به دنبال کسب درآمد از منابع خاصی مانند سود حاصل از قراردادهای آتی یا سود حاصل از نرخ ارز است.

نکات مهم برای سرمایه‌گذاری آگاهانه و نتیجه‌بخش

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ریسک‌پذیر فرصتی استثنایی برای کسب بازدهی بالا و مشارکت در رشد شرکت‌های نوآور است. با این حال، این نوع سرمایه‌گذاری ریسک بالایی دارد و نیازمند دانش و آگاهی کافی برای کسب نتیجه مطلوب است.  برای سرمایه‌گذاری موفق در این حوزه، در نظر داشتن نکات و موارد زیر موثر است:

تحقیق و بررسی جامع: پیش از سرمایه‌گذاری، درباره نوع صندوق سرمایه‌گذاری، گروه مدیریتی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری شده تحقیق کنید. سابقه عملکرد صندوق، استراتژی سرمایه‌گذاری، تیم مدیریتی با تجربه و دانش فنی بالا از جمله مواردی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد. اطلاع از این صنعت، روند کاری و دیگر شرکت‌های ارائه‌دهنده این صندوق‌ها در تصمیم‌گیری موثر است.

تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری: اینکه فقط در یک صندوق سرمایه‌گذاری انجام شود ریسک بالایی را برای سرمایه‌گذار به همراه دارد. با تقسیم سرمایه در صندوق‌های گوناگون سرمایه‌گذاری از شدت این ریسک کم شده و بازدهی بهینه می‌شود.

دید بلندمدت: بازدهی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ریسک‌پذیر در کوتاه مدت اتفاق نمی‌افتد و نیازمند دید بلندمدتی است. ارزش واحدهای این صندوق‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت نوسانات زیادی داشته باشد اما در بلندمدت، با رشد شرکت‌های سرمایه‌گذاری شده، ارزش آ‌نها نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، اگر قصد دارید در این حوزه سرمایه‌گذاری کنید، باید آمادگی لازم برای تحمل نوسانات کوتاه‌مدت را داشته باشید.

مشاوره با متخصص: قبل از هرگونه تصمیم‌گیری، مشورت با مشاوران مالی یا کارشناسان سرمایه‌گذاری دید بهتری به سرمایه‌گذاران می‌دهد و باعث می‌شود با آگاهی بیشتر  گزینه مناسب را انتخاب و تصمیم نهایی را اتخاذ کنید.

توجه به به هزینه‌ها: هزینه‌های مدیریت صندوق، کارمزدهای خروج و سایر هزینه‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ریسک‌پذیر، مواردی است که باید پیش از اقدام به سرمایه‌گذاری لحاظ شده و مورد بررسی قرا بگیرد. این هزینه‌ها می‌تواند بر بازدهی نهایی سرمایه‌گذار تاثیرگذار باشد.

 درک ریسک: سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ریسک‌پذیر، به معنای پذیرش ریسک از دست دادن بخشی یا تمام سرمایه‌گذاری است. بنابراین، قبل از سرمایه‌گذاری باید به طور کامل از ریسک‌های مرتبط با این نوع سرمایه‌گذاری آگاهی و اطمینان کسب کرد.

توجه به قوانین و مقررات: سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ریسک‌پذیر، تابع قوانین و مقررات خاصی است.  آشنایی با این قوانین و مقررات قبل از سرمایه‌گذاری نکته مهمی است که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه کنند.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های خطرپذیر شامل مراحل زیر است:

شناسایی صندوق‌های VC: ابتدا باید صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیری را که در حوزه‌ مورد علاقه شما است شناسایی کنید. این کار را می‌توان با جست‌وجو در اینترنت، مراجعه به وبسایت‌های تخصصی یا مشاوره با کارشناسان این حوزه انجام داد.

ارزیابی صندوق: پس از شناسایی صندوق‌ها، باید به دقت آنها را ارزیابی کنید. این ارزیابی شامل بررسی عملکرد گذشته صندوق، تیم مدیریتی، پرتفوی سرمایه‌گذاری و استراتژی سرمایه‌گذاری است.

سرمایه‌گذاری: برای سرمایه‌گذاری در یک صندوق VC، معمولا باید مبلغ مشخصی را به عنوان سرمایه اولیه پرداخت کرد. این سرمایه در یک صندوق جمع‌آوری می‌شود و سپس این صندوق در استارت‌آپ‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند.

مدیریت سرمایه‌گذاری: پس از سرمایه‌گذاری، مدیریت صندوق به طور فعال در شرکت‌های سرمایه‌گذاری شده دخالت می‌کند و به آنها مشاوره می‌دهد.

خروج از سرمایه‌گذاری: معمولا پس از چند سال، صندوق VC اقدام به خروج از سرمایه‌گذاری می‌کند. این خروج می‌تواند از طریق فروش سهام شرکت به یک شرکت بزرگ‌تر، عرضه اولیه سهام در بورس یا فروش سهام به سایر سرمایه‌گذاران انجام شود.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر به معنای مشارکت در یک صندوق که سرمایه‌های جمع‌آوری شده را در شرکت‌های نوپا و استارت‌آپ‌هایی که پتانسیل رشد بالایی دارند، سرمایه‌گذاری می‌کند و در ازای آن، سهمی از سود احتمالی این شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد.