از رجیستری آیفون خبری نیست؛ مردم همچنان میخرند
حدود ۲ ماه از استقرار دولت چهاردهم میگذرد، در این مدت بسیاری از افراد براساس…
۱۵ مهر ۱۴۰۳
۲۴ خرداد ۱۴۰۳
زمان مطالعه : ۷ دقیقه
تاریخ بهروزرسانی: ۲۵ خرداد ۱۴۰۳
همستر کمبت نشان داد قابلیت فراگیر شدن رمزارز یا مشابه آن در زندگی روزمره تا چه میزان است. این اولینبار نیست که رمزارزها در عرصه روزمره حضور پیدا میکنند. پیش از این، پای کرپتو به صورت غیر رسمی به معاملات مسکن و خودرو باز شده بود. گشتوگذاری کوتاه در فضای مجازی و حقیقی، کسبوکارهایی را نشانمان میدهد که پرداخت کریپویی را به تمامی پذیرفته و از آن استقبال میکنند. به این بهانه، ما هم در شهر گشتی زدیم تا ببینیم چه پرداختهایی را میتوانیم با رمزارز انجام دهیم و اوضاع بازارهای فیزیکی از این نظر چگونه است.
به گزارش پیوست، اولینبار دوسال پیش بود که تصویر یک ساندویچ فروشی که رمز ارز را به جای پول ریالی قبول میکند، سر و صدای زیادی بهپا کرد. آن زمان آشنایی با رمزارزها مثل امروز نبود و این اقدام بسیار نوآورانه بهنظر میرسید. از کم تبادل خواندن مبادلات رمزارز در ایران توسط نماینده بانک مرکزی در صدا و سیما تا انتشار اخبار و گزارشها از ورود این ارزها به معاملات مردم و واکنش رئیس کل بانک مرکزی و در نهایت ورود قوه قضاییه یا حتی تخصیص یک شعبه دادگاه به پروندههای این حوزه، تنها سه سال فاصله بود.
با سرک کشیدن به زیر پوست شهر میبینیم که حالا نبض معاملات رمزارزی قویتر میزند و استفاده از این ارزها دیگر تنها محدود به برخی معاملات ملک، ماشین یا طلا نیست. با جستوجو در فضای مجازی یا پرسوجو از دوستان، میتوان آدرس مغازههای مختلفی را پیدا کرد که فروشندگانشان رمزارز را هم به عنوان روش جدید پرداخت پذیرفتهاند.
دیدن یک تبلیغ در اینستاگرام ترغیبمان میکند به یکی از فستفودهای تهران سر بزنیم. تبلیغی که میگوید میتوانید با هر رمز ارزی، برگر و سیبزمینی و پیتزا بخورید. آدرس این پوستر تبلیغاتی ما را به فودکورت یکی از پاساژهای غرب تهران میرساند. جایی در انتهای سالنی تاریک که به اندازه دیگر فروشگاههای این طبقه، در دیدرس نبود و اگر میخواستید به سینما بروید احتمالا این فستفود فروشی کوچک توجهتان را جلب میکرد.
موقع انتخاب غذا، پیشخوان مغازه توجهمان را جلب میکند. پیشخوانی که مثل صفحه اینستاگرامشان، دوباره تاکید میکرد که رمزارز هم قبول میکند. وقتی به فروشنده گفتیم ما از مشتریانی هستیم که با پول ریالی غذایمان را حساب نمیکنیم، شگفتی و خوشحالی در چهرهاش پیدا شد.
بعدا فهمیدیم دلیل این شادی، مشتریان کمی است که صورتحساب خود را به این طریق پرداخت میکنند و از این شیوه اطلاع دارند. او میگوید در مدت یکسالی که کسبوکار خود را راه انداخته، بهجز گروههایی که فعالان حوزه رمز ارز هستند، مشتریان دیگری که به این شیوه غذای خود را حساب کنند، نداشتهاند. وقتی از گردش مالی و وضعیت پرداخت مالیاتاش او میپرسیم، میگوید: این دسته از مشتریان من در سال به ۱۰ نفر هم نمیرسند. پس گردش مالی زیادی اینجا وجود ندارد. حالا هم که دیگر مأمور مالیات حضوری سراغ ما نمیآید و اگر هم بیاید، این رقم آنقدری نیست که بخواهد ما را زیر ذرهبین ببرد. این فروشگاه گرچه در فضای مجازی تبلیغات میکند اما تاکنون تجربهای از برخورد و تذکر نداشته است.
یکی از اولین مبتکران پرداخت ساندویچ با رمزارز، فروش زیاد و سودش را از ما پنهان نمیکند. گرچه از معروف شدن کارش در شبکههای اجتماعی که منجر به بازخواست او در اداره مالیات شده بود، ناراضی است. او برایمان تعریف کرد اداره مالیات از آنها خواسته تا زمانی که به لحاظ قانونی، تکلیف مالیات بر رمز ارز مشخص نشده، این نوع پرداخت را ادامه ندهد. اما نبودن نظرات و تصمیمات یکدست در اینباره باعث شده تا صاحب این کسبوکار بتواند همچنان بدون توبیخ به فعالیتاش ادامه دهد.
بهنظر میرسد قرار گرفتن این مغازه در کنار یک دانشگاه فنی، مشتریان حرفهای بیشتری را برایش جمع آورده است. این مغازه گرچه از قدیمیترین کسبوکارهای محله خود است و قیمتهای آن به مراتب از غرب تهران پایینتر است اما قرارگیریاش در محل پرتردد جوانهایی که علاقه و پیگیری زیادی در دنیای رمزارزها دارند، کسبوکارش را رونق بخشیده است. صاحب این مغازه، کافهای هم در نزدیکی خود افتتاح کرده که ادعا میکند آنجا هم میشود با رمزارزها، یک لیوان چای نوشید اما پیگیریهای ما نشان بدهد این شیوه از پرداخت چندان در آنجا مرسوم نیست و بهتر است از همان کارتهای بانکی خودمان استفاده کنیم.
برای جامعه ایرانی که از زمان گسترش اینترنت استفاده از روشهای پرداخت بینالمللی محروم مانده، امکان پرداخت با استفاده از رمزارز میتواند هیجانانگیز باشد. این موضوع در کنار ضریب نفوذ بالای رمزارزها در میان کاربران داخلی، که ایران را در رتبههای بالای این ردهبندی نشان میدهد، باعث میشود استفاده از رمزارزها به عنوان روش پرداخت دور از ذهن نباشد. البته با توجه به تنوع بالای ارزهای دیجیتال، کسبوکارهایی که رمزارز قبول میکنند محدودیتی برای مشتریان در مورد استفاده از انواع خاصی رمزارز در نظر نمیگیرند و تقریبا کاربران با هر سلیقهای در انتخاب رمزارز، فرصت این تجربه خرید را دارند.
با این حال به نظر میرسد استفاده از برخی ارزها مانند بیتکوین، سولانا، تون و دیگر ارزهای محبوب کاربران ایرانی بیشتر رواج دارد.
بازار روبهرشد ارزهای دیجیتال در مقابل تورم ریال یا وضع مالیاتهای سنگینتر در سال جاری در فضایی که امکان سرمایهگذاری در آن برای سرمایههای خرد بسیار محدود است، از جمله دلایل سوق پیدا کردن کاربران به ارزهای دیجیتال به شمار میرود. تجربه خرید ریالی در سال جدید با افزایش مالیات و شیوههایی برای دور زدن آن همراه بوده است. بعضی از فروشگاهها قیمت قبل از محاسبه مالیات و بعد از آن را به مشتری اعلام میکنند یا از شیوه کارتبهکارت کردن برای نپرداختن این مالیاتها استفاده میکنند. اما در پرداخت رمزارزی هنوز از این خبرها نیست. کسبوکارها بدون درگیری با این موارد، حتی مشوقهایی از جنس تخفیف در صورت استفاده از این روش پرداخت را درنظر میگیرند که میتواند تجربه این نوع پرداخت را لذت بخشتر کند.
درست برعکس فروشگاههای حضوری که بسیاریشان هنوز این نوع پرداخت را به رسمیت نشناختهاند، فروشندگان آنلاین استقبال بیشتری از آن داشتهاند. اولین پلتفرمهایی که در ایران پرداخت کریپتویی را رسما راهاندازی کردند، مربوط به صنعت گردشگردی و اجاره اقامتگاهها بودند. سال گذشته پلتفرمهای تهیه بلیط مانند فلایتیو یا اجاره اقامتگاه مانند شب یا هومسا، امکان پرداخت هزینه با رمزارز را برای مریداران خود فراهم کردند. مدیر بازاریابی فلایتیو، امیر حسنزاده، پیش از این به پیوست گفته بود: محدودیتهای پرداخت ریالی برای کاربران خارج از ایران، نیاز به وجود این روش پرداخت بوده است و فلایتو از ابتدای پاییز ۱۴۰۱ با استفاده از راهکار درگاه پرداخت بیتراه، این روش را اضافه کرده است. اگر اشکال غیررسمی پرداخت کریپویی، از خرید فیلترشکن در تلگرام گرفته تا معاملات خانه و ماشین را هم به معاملات رسمی اضافه کنیم، به این نتیجه میرسیم که برعکس فروشگاههای فیزیکی، بازار پرداخت با رمزارز در فضای آنلاین پررونق و مورد استقبال خریداران و فروشندگان است.
مالیات بر رمزارز در سالهای گذشته محل بحثهای بسیاری بوده است. سال ۹۹، با پیشنهاد طرح مالیات برعایدی سرمایه، موضوع مالیات بر رمزارزها هم مطرح شد. سال گذشته، رمزارزها و رمزداراییها در طرح اصلاح مالیات برسوداگری و سفتهبازی به عنوان سرمایه شناسایی و طبق قانون، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شناخته شدند اما مجلس قانون مالیات بر رمزارز را به تصویب نرساند. امسال نیز مجمع تشخیص مصلحت نظام با ماده ۱۲ مصوبه مجلس مبنی بر حذف رمزپول و رمزدارایی از شمول مالیات برعایدی سرمایه به دلیل «تبعیض ناروا»، مخالفت کرد.
هنوز سازوکار مشخصی برای شناسایی تراکنشها و مالیات ستانی از رمزارزها معرفی نشده و معلوم نیست بلاخره مالیات شامل حال رمزارزها هم میشود یا خیر. این بلاتکلیفی قانونی در پذیرش کریپتو برای کسبوکارها هم وجود دارد و باعث شده شفافیتی در این نوع پرداختها وجود نداشته باشد.
در آخر اگر بپرسید بلاخره یک همبرگر برای ما چند کریپو آب خورد، باید بگوییم قیمت یک همبرگر و سیبزمینی در منطقه نسبتا گران تهران، حدود ۹ هزار ساتوشی (۶دلار) و قیمت ۲ هاتداگ در محلهای ارزانتر، ۱۰ هزار ساتوشی تمام شد.
در این تجربه، اما ما با آشپزان یا مدیرانی که با رمزارزها آشنایی دارند طرف نبودیم؛ بلکه با تریدرهایی آشنا شدیم که فستفود هم میپختند!