آیفون و نابرابری‎‌های موجود در ساختار واقعی جامعه

در حالی که تفکیک واقعی میان افراد جامعه می‌‎‌تواند از طریق نقش آنها در فرایند تولید خلق ‎شود، مناسبات سرمایه‌‏دارانه که در جامعه ما نیز ساری و جاری است، با جایگزین‌کردن مصرف کالاهای خاص به جای توجه به طبقه، ساختار واقعی جامعه و نابرابری‌‎های موجود در آن را مخفی می‎‌کند.

در پیشبرد چنین روندی رسانه‏‌ها هم از طریق نشر آگهی‌‏های تجاری و هم با برجسته‌‎سازیِ موضوعات خاص نقش پررنگی ایفا می‏کنند. با فراگیر شدن این رویه‏ اجتماعی ما مجبور به این می‎‌شویم که به شکلی فزاینده خود را با آنچه که مصرف می‏‌کنیم، مشخص کنیم.

به عبارتی ما وادار به درک این می‌‏شویم که ترقی و نزول‎مان در جامعه را در تلازم با آنچه مصرف می‏‌کنیم، تعریف کنیم. چنین تمایزبخشی از طریق مصرف، به تعبیر ویلیامسون، در واقع سرپوشی بر نابرابری ساختاری موجود در بطن جامعه است و بدین معنا چنین رویه‌‏ای که اصالت را به مصرف کالاهای خاص می‏‌دهد نوعی ایدئولوژی و آگاهی کاذبی است که در خدمت وضعیت موجود و توجیه‌‏کننده آن است.

تمایزبخشی از طریق داشتن گوشی آیفون نمونه‌‏ای بارز از چنین رویه‌‏ای است. در واقع خاص تلقی کردن خود بواسطه داشتن گوشی آیفون و اشتیاق به داشتن آن، مشارکت در رویه تمایزبخشی از طریق مصرف و  در نهایت سر خم آوردن در پیش این ایدئولوژی است.

درک این موضوع در بافت ایران زمانی بغرنج‎‌تر‎ می‌‏شود که نظام سیاسی در عین پذیرفتن مناسبات سرمایه‌‎داری مدعی است که آلترناتیو برای آن است. وضع سیاستِ ممنوعیت ورود آیفون، که در نگاه اول مبتنی بر ارزش‏‌های خاص این نظام سیاسی می‌‏نمایاند، حاصلی جز دادن ابعاد بی‎‌سابقه به رویه تمایزبخشی از طریق آیفون در بر ندارد. از جمله دادن هاله‌‎ای جادویی به این برند با سر به فلک کشیدن قیمت گوشی‌‎های آیفون و ابداع شگردهای عجیب برای دور زدن رجیستری جهت بهره‌‏مندی از مزایای جادویی آن.

در وانفسایی که شکاف دیجیتال در کشور بیداد می‏‌کند و قشر وسیعی بویژه کودکان و نوجوانان در استان‏‌های محروم و حتی در همین حاشیه پایتخت هیچ حظی از مواهب دنیای دیجیتال نبرده‌‏اند، دعوا بر سر وارادت آیفون و برجسته کردن آن مشارکت در دعوایی ساختگی و البته به شدت داغ است که موضوعات بنیادین بی‏‌عدالتی، شکاف دیجیتال و نابرابری در دسترسی به اطلاعات و دانش را به موضوعی دست چندم و حاشیه‌‎ای بدل می‌‏کند.