لجستیک موتوری، زیر سایه سوخت ارزان و کمبود عرضه

به گزارش پیوست، در روزهای اخیر پلتفرم‌های ایرانی نیز همگام با سایر کشورها، کوشیدند کالاها و خدمات را با عنوان «بلک‌فرایدی» با تخفیف‌های بیشتری به کاربران عرضه کنند؛ اما در این میان کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی پابه‌پای موضوع «غیرواقعی بودن تخفیف‌‌ها» به مشکل «لجستیک» و دیر رسیدن کالاها اشاره کرده‌اند.

نقش لجستیک در توسعه تجارت الکترونیکی

بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی در مناسبت‌های خاص با حجم زیادی از سفارش‌ها مواجه می‌شوند و همین امر باعث بروز مشکلاتی در حوزه لجستیک می‌شود. در واقع تاخیر در ارسال سفارش، باعث می‌شود کاربران در خریدهای بعدی نسبت به فروشگاه‌های آنلاین دچار تردید شوند و به طور کلی رعایت نکردن اصول مشتری‌مداری و استانداردهای تعریف‌شده بین‌المللی، باعث نگاه بدبینانه‌ و عقب‌گرد کاربران از فضای مجازی خواهد شد.

مجید موسوی مدیرعامل الوپیک در این باره می‌گوید: حمل‌ونقل موتوری بدون اغراق یکی از پرچالش‌ترین کسب‌وکارهاست، چون عوامل زیادی در نوسان و بی‌ثباتی آن نقش دارد. مثلاً افزایش ناگهانی حجم سفارش‌ها در اعیاد و روزهای خاص، تغییر فصل‌ها، برف، باران، سرما یا گرمای بیش از حد هوا برای موتورسواران یک مشکل جدی است و به همین دلیل ما کسب‌وکارهای مرتبط با لجستیک موتوری هم با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستیم.

او ادامه می‌دهد: بسیاری از موتورسواران ترجیح می‌دهند در زمان‌های ریزش برف و باران و به طور کلی زمان‌هایی که زمین لغزنده است کار نکنند، چون اگر خدای نکرده برای آنها اتفاقی بیفتد، ممکن است ماه‌ها نتوانند کار کنند. ضمن اینکه آمار تصادف‌ بین موتوری‌ها هم خود گویای همین واقعیت است که احتمال خطر و بروز حادثه در میان آنها بسیار زیاد است. از سوی دیگر زمانی مثل بلک‌فرایدی یا اعیاد ترافیک سنگینی در ارسال مرسوله‌‌ها رخ می‌دهد و طبیعتاً تقاضا بر عرضه پیشی می‌گیرد.

موسوی به خلأهای موجود در بازار هم اشاره می‌کند و می‌گوید: از ما پلتفرم‌های آنلاین می‌خواهند در توسعه ناوگان موتورهای برقی نقش ایفا کنیم، اما در واقع این کار ما و پلتفرم‌های دیگر نیست. در کشوری که سوخت ارزان است و زیرساخت‌های فناورانه برای شارژ موتورها و ماشین‌های برقی فراهم نیست، طبیعتاً کاری از دست بخش خصوصی برنمی‌آید. همچنان در کلان‌شهرها تقاضا از عرضه بیشتر است و این ناوگان نیاز به توسعه دارد.

فناوری در پشت صحنه

موسوی در زمینه تاثیر فناوری‌ بر توسعه کسب‌وکارهای موتوری و رفع چالش‌ها می‌گوید: در واقع تاثیر فناوری‌ها فعلاً در پشت صحنه اجرایی و عملیاتی موتورسوارها خود را نشان می‌دهد؛ مثل توسعه پلتفرم‌های آنلاین، امکان استفاده از خدماتی مثل باشگاه سفیران، افزایش سرویس‌ها، به‌روزرسانی قیمت‌ها متناسب با ساعات ترافیک.

او ادامه می‌دهد: اما در زمینه موتورهایی که با تجهیزات سخت‌افزاری فناورانه‌، بتوانند ایمن‌تر سرویس‌دهی کنند و در برف و باران در معرض خطر کمتری قرار گیرند یا تعداد بیشتری سرویس بگیرند، فعلاً در ایران اتفاق خاصی رخ نداده است. موتورهای سه‌چرخ هم از انواع موتورهایی هستند که خطر کمتری دارند و در فصل‌های سرد و بارندگی امنیت بیشتری برای موتوری‌ها فراهم می‌کنند، اما قیمت این نوع موتورها بالاست و از طرفی چابکی موتورهای معمولی را برای ساعات اوج ترافیک ندارند.

پلتفرم‌های آنلاین به شفافیت کمک می‌کنند

مدیرعامل الوپیک همچنین در زمینه میزان تعهد پلتفرم‌ها و سرویس‌های مشتریان توضیح می‌دهد: این موضوع ممکن است در پلتفرم‌های مختلف، متفاوت باشد، اما ما در الوپیک از کاربران‌مان می‌خواهیم میزان مبلغ کالای ارسالی را به طور دقیق مشخص کنند تا به این شکل از سرویس بیمه و تعهد غرامت برخوردار شوند. در حال حاضر سقف پوشش‌دهی در الوپیک تا ۲۰ میلیون تومان است و اگر کاربری در این زمینه صادقانه برخورد نکند، در وهله اول خودش با مشکل مواجه می‌شود، اینجاست که می‌‌توان به نقش مفید پلتفرم‌های آنلاین در شفاف‌سازی معاملات پی برد.

عرضه‌ای که همیشه کمتر است

احسان نصر معاون عملیات تپسی هم در این باره می‌گوید: نیاز به پیک موتوری در تهران به قدری زیاد است که ما هم در تپسی بنا بر زیرساخت‌هایی که در اختیار داشتیم، بر آن شدیم تا این سرویس را راه‌اندازی کنیم. اما همچنان بازار عرضه و تقاضا در حوزه حمل‌ونقل موتوری یکسان نیست و باید روی جذب راننده برای تعدیل این چرخه متمرکز باشیم.

او در زمینه جذب نیروی انسانی در ناوگان حمل‌ونقل تپسی هم توضیح می‌دهد: موتوری‌ها شغل سخت و پرریسکی دارند و به طور کلی یک موتورسوار همیشه در ریسک است. ریسک‌های آب‌وهوایی، جاده‌های فاقد استاندارد و بسیاری از عوامل دیگر باعث شده موتوری‌ها این شغل را به چشم شغل دائمی نگاه نکنند و طبیعتاً ما و تمام پلتفرم‌های آنلاین هم در زمان‌های خاصی با چالش جدی کمبود موتوری مواجه هستیم. اما در واقع کاربران هم می‌دانند که در روزهای برفی یا بارانی موتوری‌های کمتری در سطح شهر فعالیت می‌کنند و نمی‌توان در این مواقع به تمام تقاضاها پاسخ مثبت داد.

لجستیک شریان حیاتی کسب‌وکارهاست

امیر پیری هم‌بنیان‌گذار و مدیر عملیات میاره هم در این باره توضیح می‌دهد: لجستیک شریان حیاتی بسیار از کسب‌وکارها و یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های تجارت الکترونیکی است، اما در حقیقت چالش‌های لجستیکی زیاد است و می‌توان آنها را به چهار دسته تقسیم کرد.

طبق گفته پیری، اولین لایه، درونی‌ترین چالش‌های یک سازمان مثل دشواری‌های تامین مالی در شرایط اقتصادی امروز کشور و چالش نبودن منابع انسانی متعهد و متخصص است که بتواند در فرایند رشد سازمان همراه باشد.

او ادامه می‌دهد: دومین لایه چالش‌های مربوط به شکل کسب‌وکار است مثل سختی جذب و نگه‌داشت پیک‌های موتورسوار در یک بازار رقابتی و نوپا که طبیعتاً منجر به افزایش هزینه‌ها می‌شود، سومین لایه چالش‌های زیرساختی است که مهم‌ترین آنها خلاء قانونی در رابطه با کسب‌وکارهای مشابه ماست؛ مثلاً ما به عنوان یک ارائه‌دهنده خدمات نرم‌افزاری صرفاً یک نفر را که نیاز به حمل مرسوله دارد به کسی که ظرفیت حمل دارد وصل می‌کنیم و در مقابل استفاده از نرم‌افزار حق اشتراک دریافت می‌کنیم، اما هنوز این نوع ارتباط برای نهادهایی مثل سازمان تامین اجتماعی در مورد مسئولیت بیمه ناواضح است. در آخر هم چهارمین چالش دردسرهای طبیعی کسب‌وکار لجستیک مثل تاثیر آب‌وهوا، سرویس اینترنت همراه، ترافیک شهری و مواردی از این دست است.

پیری اضافه می‌کند: البته ماموریت ما با بسیاری از پلتفرم‌های دیگر مثل موتوپیک تپسی و اسنپ‌باکس و الوپیک کمی متفاوت است، به دلیل اینکه ما B2B هستیم ولی بخش عمده‌ای از چالش‌ها بین تمام این سرویس‌های لجستیکی مشترک است.

هم‌بنیان‌گذار میاره در پایان درباره استفاده از فناوری‌ها در زمینه تسهیل‌گری در لجستیک موتوری توضیح می‌دهد: جای رشد برای هوشمند شدن صنعت لجستیک در ایران بسیار زیاد است و گسترش هوش مصنوعی در تمام زمینه‌های کسب‌وکاری تاثیر خود را نشان داده است، حمل‌ونقل موتوری هم از این قاعده مستثنی نیست. مثل تحلیل‌هایی که روی حجم گسترده دیتا انجام می‌شود و به کمک آن می‌توانیم بهترین برنامه‌ریزی تامین و توزیع را انجام دهیم که کمترین هزینه به مشتری تحمیل شود. یا موضوعاتی مثل Fraud detection و خدمات پس از فروش به مشتریان به طوری که منجر به تجربه بهتر چه در بحث سرعت و کیفیت خدمات و چه در بحث هزینه خدمات برای کاربران و مشتریان سیستم شود.