پروتکل مالی غیرمتمرکز یرن فایننس (Yearn Finance) چیست؟

یرن فایننس در سال ۲۰۲۰ توسط Andre Cronje، یکی از بنیانگذاران DeFi، ایجاد شد. این پروتکل به سرعت محبوبیت پیدا کرد و در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین پروتکل‌های DeFi در جهان است.

اصلیت یرن فایننس و هدف آن

یرن فایننس موجودیت خود را به آندره کرونج مدیون است. او کدنویسی اهل آفریقای جنوبی بود که در بیش از ۲۵ پروژه DeFi، نقش خالق و مشارکت‌کننده را داشته‌است. در کامیونیتی‌های این حوزه، بسیاری او را «پدرخوانده DeFi» می‌نامند.

کرونج در اوایل سال ۲۰۲۲، پیشگام ایجاد دو پروژه DeFi به‌ نام‌های یرن فایننس و آیرن شد. آیرن اولین برنامه غیرمتمرکز (dApp) بود که قراردادهای هوشمند را برای تجمیع بازدهی کنترل می‌کرد. مفهوم ساده‌ای بود:

• کاربران، سرمایه کریپتو را در صندوق قراردادهای هوشمند سپرده‌گذاری می‌کنند
• الگوریتم قرارداد هوشمند به‌طور خودکار سرمایه را به دیگر قراردادهای هوشمند (پلتفرم‌های دیفای) با بالاترین نرخ سود (بازدهی) اختصاص می‌دهد
• قرض‌کنندگانی که به صندوق (vault) دسترسی دارند، سود آن را پرداخت می‌کنند؛ مانند مشتریانی که به بانک رفته و تقاضای وام دارند

در فایننس سنتی، این رویکرد نیازمند جا‌به‌جایی پول بین حساب‌ها برای به جیب‌زدن سود است. در دنیای DeFi، بانکی وجود ندارد. در عوض، قراردادهای هوشمند روی شبکه بلاک‌چین میزبانی شده و برای قرض‌دهندگان، نقش سپرده‌گذاری نقدینگی و برای قرض‌کنندگان، نقش منابع نقدینگی را ایفا می‌کنند.

در هر طرف، قرض‌ها و قرض‌کننده‌ها با قراردادی هوشمند هستند. کرونج پس از موفقیت آیرن در تجمیع بازدهی، نام آن را به یرن تغییر داد تا عنوان‌کننده بازده کسب شود. در نهایت، عبارت به یرن فایننس (YFI) در جولای ۲۰۲۰ تغییر پیدا کرد.

یرن فایننس در اوج «ارزش کل قفل‌شده» خود در دسامبر ۲۰۲۱، به ۶.۹۱ میلیارد دلار ارزش سرمایه کریپتو رسید که از جولای ۲۰۲۰ به ۱۰۳۰۳۴ درصد رسید.

محبوبیت یرن فایننس، ماموریت اصلی آن را منعکس می‌کند. هدف پلتفرم، ساده‌سازی تجربه دیفای است. بنابراین، سرمایه‌گذاران کریپتو دیگر را از طریق ده‌ها dApp قرض‌دهی شکار کنند.

نکته جالب اینکه آیا یرن فایننس یکی از پروژه‌های کمیابی است که سازمان‌های سرمایه‌گذاری در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. کرونج حتی از طریق فروش توکن‌های YFL نیز سرمایه جذب نکرد. کرونج برای اینکه به روح فایننس غیرمتمرکز پایبند باشد، هیچ توکن YFL را برای خود ذخیره کرد.

فواید کلیدی یرن فایننس

سرمایه‌گذاران بدون یرن فایننس، باید نقدینگی خود را به‌طور دستی به پروتکلی با بالاترین نرخ بازگشت سرمایه منتقل می‌کردند. آندره کرونج، برنامه‌نویس بااستعدادی بود که این فرآیند را خودکار کرد و ظرفیت آن را در قالب یرن فایننس برای مصرف عموم مردم بالا برد.

یرن فایننس علاوه بر مناسب‌سازی دیفای برای ماجراجویان آنلاین معمولی، چندین ابزار سفارشی با عنوان تجمیع‌کنندگان بازدهی برای پلتفرم‌های قرض‌دهی مانند Aave، Curve، بالانسر و Compound پیاده‌سازی کرد.

البته، فراهم‌کنندگان نقدینگی فقط محدودشده به پلتفرم‌های قرض‌دهی یلد فارمینگ نیستند. صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap برای تبادل قسمت‌های توکن به نقدینگی نیاز دارند، که برای فراهم‌کنندگان نقدینگی هم تولید سود می‌کند.

سرمایه‌گذاران به لطف ابزار YF، می‌توانند بهترین نرخ سود دردسترس را بخرند. یرن فایننس برای ادامه توسعه پلتفرم خود، 0.5 درصد کارمزد از حساب برمی‌دارد.

کارهای داخلی یرن فایننس

یرن فایننس مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند است که با هم برای ساده‌سازی یلد فارمینگ کار می‌کنند. هرکدام از موارد زیر باعث رخ‌دادن تجمیع بازدهی می‌شود:

• APY: بازدهی درصدی سالانه تگ‌ها از پروتکل‌های قرض‌دهی در اکوسیستم dAppهای اتریوم
• Earn: رتبه‌بندی بالاترین نرخ‌های سود دردسترس
• Vaults: مجموعه‌ای از استراتژی‌های ترید در داخل استخرهای سهامی
• Zap: اجراکردن مجموعه استراتژی‌های ترید Vault

کاربر نهایی این 4 ستون اصلی YF را می‌بیند که مانند سایت خبری چیده شده‌اند. زمانی که با والت متاماسک خود به پلتفرم یرن فایننس متصل شوند، پورتفولیوی حساب کاربری در مرکز است و سرمایه‌گذاری‌ها، دریافتی‌ها و بازدهی سالانه تخمین‌زده را نشان می‌دهد.

دقیقا پایین پورتفولیوی کاربر، یرن فایننس به خاطر نسخه trending خود در بخش وسط، سه فرصت APY بالا را نمایش می‌دهد. در زیر کسب‌کنندگان رده بالا فهرستی از همه فرصت‌های یلد فارمینگ در چندین صندوق فهرست شده که براساس دارایی‌های کل صندوق و APY فیلتر می‌شوند.

صندوق سنگ بنای مدل یرن فایننس به‌شمار می‌رود. صندوق یرن، قرارداد هوشمندی است که نقدینگی سرمایه‌گذار را از دیگر پلتفرم‌ها جمع‌آوری می‌کند. برای آنکه اتصال بین dAppها ممکن شود، yتوکن‌ها، استخرهای نقدینگی را نشان می‌دهند (خود توکن‌ها قرارداد هوشمند هستند).

یادتان باشد که وقتی کسی نقدینگی را در استخر نقدینگی ذخیره می‌کند، مثلا ETH/USDC روی Aave، فراهم‌کننده نقدینگی آن توکن‌ها را ذخیره می‌کند چون آن‌ها بازدهی کسب‌شده هستند. صندوق یرن همچنین مانند استخر تولید بازدهی است، اما yتوکن‌ها دارایی ذخیره‌شده را به yتوکن تبدیل می‌کنند.

به عبارت دیگر، آن‌ها با عنوان yتوکن بسته‌بندی شدند، پس دیگر قراردادهای هوشمند در پلتفرم‌های دیگر، می‌توانند از یک منبع تجمیع یعنی یرن فایننس در دسترس باشند. به همین شکل، وقتی سرمایه‌تان را تبادل می‌کنید، به‌صورت yتوکن برمی‌گردند. مورد موردنظر، صندوق Curve stETH، در APY 6.56 درصداز کرو فایننس، استخر نقدینگی کرو را نشان می‌دهد که اتریوم گرو‌گذاشته را نگه می‌دارد.

وقتی فردی نقدینگی را در یک صندوق ذخیره می‌کند، کاربر از فواید بازدهی سود می‌برد، زیرا به پلتفرم فایننس کرو دسترسی دارد. به این خاطر که صندوق‌های یرن این کار را برای کاربر انجام می‌دهند، با انتقال سرمایه‌های ذخیره‌شده در دیگر پلتفرم‌ها، در این مورد، یرن فایننس.

به علاوه، یرن فایننس استراتژی‌های تریدی برای اعمال حداکثر بازگشت سرمایه مستقر می‌کند. بسته به نوع استخر سهامی که yتوکن‌ها نشان داده‌اند، این بازگشت‌ها می‌توانند از پاداش‌های LP، تبادل کارمزدها یا نرخ سودها بیایند.

فراتر از این، استراتژی‌ها به عنوان تراکنش‌های دسته‌بندی‌شده اجرا می‌شوند به جای تراکنش‌های متوالی تکی که واقعا کارمزد گس اتریوم رو کاهش می‌دهد. هر yتوکن کاملا واضح طراحی می‌کند که صندوق از کدام استراتژی برای به حداکثر رساندن بازگشت سرمایه استفاده می‌کند. کاربر (تامین‌کننده نقدینگی) تنها با خواندن دستورالعمل می‌تواند آن‌ها را به‌طور دستی مستقر کند، اما چندان در هزینه‌ها بهینه نیستند.

کاربران حرفه‌ای‌تر می‌توانند به آزمایشگاه‌ها دسترسی داشته باشند. این بخش یرن فایننس صندوق‌هایی را فهرست می‌کند که استراتژی‌های کسب سود تجربی و غیرمتعارف  را مستقر می‌کنند.

توکنومیک‌های YFI

توکن YFI یک توکن دولتی و سودده ERC-20 است. دارندگان توکن YFI می‌توانند از سهم خود برای رای‌دادن به استراتژی‌های ترید جدید برای صندوق‌ها یا حتی تغییر کارمزد تبادل و دیگر جنبه‌های پروتکل استفاده کنند.

توکن‌های YFI تقریبا به کمیابی مجموعه‌های معمول NFT هستند. حداکثر تامین توکن‌های YFI 36666 است که همه آن‌ها در حال گردش هستند. قیمت توکن YFI به‌خاطر کمیابی و تقاضای بالا به عدد شگفت‌انگیز 93435 دلار در می 2021 رسید. در حالی‌که، کمترین قیمت آن در جولای 2020، زمانی که تازه شروع به جذب کاربر کرده بود، به حدود 739 دلار می‌شد.

علاوه بر به‌دست‌آوردن توکن‌های YFI با ذخیره سرمایه در صندوق‌های یرن، آن‌ها در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز هم دردسترس هستند.

خطرهای مرتبط با فارمینگ بازدهی

فرقی ندارد به‌طور غیرمستقیم از طریق یرن فایننس یا مستقیم، فارمینگ یلد می‌تواند پرخطر باشد. براساس گزارش آگوست چینالایسیس، تا 2 میلیاد دارایی کریپتویی از سواستفاده2های قرارداد هوشمند تخلیه شده است.

علاوه بر آسیب‌پذیری فنی ریشه گرفته از کدنویسی ضعیف و نبود حسابرسی، خود دارایی‌ها هم می‌توانند خطرناک باشند. برای مثال، کوین‌های پایدار الگوریتمی به کریپتوکارنسی‌های دیگر چسبیده‌اند، که آن‌ها را در برابر شرایط شدید بازار آسیب‌پذیر می‌کند.

تراUSD (UST)، دی (DEI)، فانتوم USD (fUSD) و نوترینو (USDN) فقط برخی از کوین‌های پایدار الگوریتمی هستند که در نگهداری از پگ‌های دلار خود شکست خورده‌اند. اگر این اتفاق در استخرهای نقدینگی بیفتد، وام‌های وثیقه‌شده می‌توانند تسویه شوند.

فراتر از آن، به خاطر استراتژی‌های ترید بین پیوندی، کاهش بهای یک توکن می‌تواند به دیگری سرایت کند و جرقه یک بیماری مسری را بزند. اگر به گراف TVL یرن فایننس نگاه کنید، می‌بینید که این اتفاق قبلا افتاده، پس از اینکه ترا (LUNA) در ماه می فرو ریخت.