مدیران خاورمیانه وضعیت استخدام منطقه را چگونه می‌بینند؛ کارکنان برنده این جنگ هستند

دنیای کار رقابتی‌تر از همیشه شده و این بار نیروی تغییر توسط اقتصادها یا شرکت‌های بیگ‌تک فراهم نمی‌شود بلکه به واسطه کارکنان به وجود می‌آید. استعداد برنده است. ما شاهد بزرگ‌ترین جنگ برای استعداد هستیم- هشدار لو رفتن داستان:

شورای همکاری کشورهای عرب خلیج ‌فارس چگونه می‌تواند از نرخ استعفای کارکنان بکاهد و از این فرصت برای تبدیل موج استعفا به موج بزرگ جذب استفاده کند؟ در این گزارش نگاهی به روندهای اصلی در بازار کار خاورمیانه می‌اندازیم و از برخی مدیران منطقه درباره استعدادها و جذب آنها جویا می‌شویم.

انقلاب در دنیای کار

سال ۱۹۹۸ سال مهمی در تاریخ است: گوگل بنیان گذاشته شد؛ بحران مالی بخش بزرگی از جنوب شرقی آسیا به‌ویژه ژاپن را درنوردید؛ اروپایی‌ها درباره ارزی واحد به نام یورو به توافق رسیدند؛ Exxon و موبیل ادغام شدند تا بزرگ‌ترین شرکت نفت جهان را بسازند. اما در میان این رویدادها، رویدادی وجود دارد که در دنیای کار انقلابی رقم زد و آن تحقیق مک‌کینزی درباره جنگ برای استعداد بود. مقاله‌ای در فست‌کمپانی به تاریخ ۰۷-۳۱-۱۹۹۸ وجود دارد که در آن اد مایکلز، یکی از مدیران مک‌کینزی که به مدیریت تحقیق کمک کرد، می‌گوید: «رقابت در اقتصاد جدید جهانی است، سرمایه به‌وفور پیدا می‌شود؛ ایده‌ها به‌سرعت و ارزان توسعه پیدا می‌کنند و مردم مایل‌اند شغل‌هایشان را بیشتر تغییر دهند. در چنین محیطی آنچه اهمیت دارد استعداد است. استعداد برنده است.»

وضعیت در منطقه شورای همکاری کشورهای عرب خلیج‌ فارس متفاوت نیست. گزارشی از رابرت والترز، شرکت حرفه‌ای استخدام، نشان می‌دهد دوسوم متخصصان قصد دارند در نیمه اول سال شغل جدیدی پیدا کنند. این گزارش همچنین می‌گوید تعداد زیادی از افراد با وعده پاداش و افزایش حقوق در سال ۲۰۲۲ در شغل‌شان می‌مانند. گزارش اخیر دیگر از سوی هایز، شرکت منابع انسانی و استخدام، نشان داد استعفای بزرگ در سال ۲۰۲۲ به شورای همکاری کشورهای عرب خلیج‌ فارس خواهد رسید.

سارا دیکسون، مدیر هایز در خاورمیانه، می‌گوید: «به نظر می‌رسد شورای همکاری کشورهای عرب خلیج ‌فارس سهمی از استعفای بزرگ در سال ۲۰۲۲ داشته‌اند. ۵۶ درصد داوطلبان گفتند قصد دارند در ۱۲ ماه آینده شغل‌شان را عوض کنند.»

می‌توانیم این وضعیت را با آمار ایالات‌ متحده مقایسه کنیم که در سال ۲۰۲۱ با استعفای بزرگ مواجه شد. بر اساس گزارش آمار اداره کار ایالات‌ متحده، حدود ۴.۴ میلیون آمریکایی- سه درصد نیروی کار کشور- سپتامبر سال گذشته از شغل‌شان استعفا دادند. این بعد از آن اتفاق می‌افتد که چهار میلیون کارمند ایالات ‌متحده در جولای ۲۰۲۱ دست به چنین کاری زده بودند.

جذب بزرگ کشورهای عرب خلیج ‌فارس

روهیت مانوچا، مدیر ارشد منابع انسانی SIH-AGH، می‌گوید: «روایت جنگ استعداد نقص دارد و این دیدگاه منفی باید تغییر کند. برای رسیدگی به چالش‌ها، آنچه می‌بینم به مشارکت استعدادها شباهت دارد، که در آن دولت در نهایت مبنای کار آینده را تعیین می‌کند. این کار با تغییر قوانین اجازه کار و استخدام انجام می‌گیرد. بخش آموزش و استخدام نیز با یکدیگر کار می‌کنند تا دروس مناسب برای نیازمندی‌های کسب‌وکار را ارائه دهند. افزون‌ بر این، این یک بازی قدرت برای انتخاب بین کارفرما و کارمند نیست بلکه لحظه‌ای است برای تغییر دادن شیوه تفکری که در آن هر نهادی نقشی دارد که با همکاری دیگران ایفا می‌کند.»

نگاهی نزدیک‌تر به بازار کار منا

از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱، تعداد شغل‌ها افزایش پیدا کرده است، حتی بیشتر از سال ۲۰۱۸ که سطح قبل از پاندمی را نشان می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد شاخص شغلی به حالت عادی برمی‌گردد و انتظار می‌رود پروژه‌ها و ابتکارهای دولتی مانند Vison 2021، بینش سعودی ۲۰۲۰ و محلی‌سازی و غیره به رشد شغل کمک کنند.

روهیت با اشاره به سناریو استخدام در خاورمیانه می‌گوید: «می‌بینم که شاخص استخدام با سرعت بیشتری در کشورهایی در منطقه احیا می‌شود که از شعار «[فرصت ناشی از] بحران را نباید از دست داد» پیروی می‌کنند. این کشورها در واکنش یکپارچه کووید-۱۹ سرمایه‌گذاری کردند و تغییرات قانونی و مقرراتی به وجود آوردند تا سازمان‌ها استعدادها را برای آینده حفظ و جذب کنند. در این بازارها، برچسب «استعداد خارجی موقت» رنگ می‌بازد و ترکیب استعداد مهاجر بومی در کانون توجه قرار می‌گیرد. این ترکیب عامل اصلی ایجاد تمایز و مزیت استراتژیک در یک پلتفرم جهانی است. افزون‌ بر این، با افزایش تورم و کاهش احتمالی بودجه در برخی بازارها، ممکن است تعداد سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر کارآفرینی کم باشد و استعدادها احتمالاً برگردند- حتی اگر قرار باشد در قالب گیگ برگردند.»

نیتین کالرا، رئیس منطقه‌ای منابع انسانی در خاورمیانه و آمریکا از سون سیز گروپ (Seven Seas Group)، درباره چشم‌انداز مثبت استخدام خاورمیانه حرف می‌زند: «ما همین حالا هم تحولی بزرگ در سناریو اقتصادی خاورمیانه می‌بینیم که در ادامه سالی بزرگ برای شاخص استخدام در سال آینده را نشان می‌دهد. بازار شاهد ورود استعدادها و فرصت‌ها خواهد بود. این موضوع در اعلامیه اخیر دولت امارات و نوع استخدام و هنجارهای جدید ویزا مشهود است. استارت‌آپ‌های هرچه بیشتری راه‌شان را به خاورمیانه پیدا می‌کنند زیرا انجام کار راحت‌تر است. این موضوع، فرصت‌های مختلفی را برای استعدادهای مختلف در جهان فراهم می‌کند.»

باویشیا شارما، مدیر آتنا (Athena)- شرکت اجرایی تحقیق و مشاوره-، با اشاره به شاخص‌های کلیدی نرخ رشد استخدام در خاورمیانه می‌گوید: «افزایش جدی در روند استخدام در منطقه خاورمیانه بعد از پاندمی رخ داده است. چرخش دیجیتالی در سطح جهانی نیز باعث افزایش استخدام تک و دیجیتال در منطقه خاورمیانه شد. شاخص‌های زیادی از افزایش چشمگیر شاخص استخدام در منطقه خاورمیانه تا سال ۲۰۳۰ وجود دارند که حاصل تجارت الکترونیکی، خرده‌فروشی، سلامت و صنایع فین‌تک هستند.»

رشد منطقه‌ای: عربستان سعودی بیشترین رشد در شاخص استخدام

عربستان سعودی شاهد بالاترین سطح استخدام در مقایسه با سایر کشورها در خاورمیانه است. طبق گزارش بانک جهانی، شاخص استخدام عربستان از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۱ حدود ۶.۵۴ درصد رشد کرد. سایر مناطق از جمله بحرین و قطر نیز افزایش نرخ استخدام را تا به‌ترتیب ۴.۵ و ۲.۲۰ درصد تجربه کردند. مجموع کارمندان مرد و زن سعودی در بازار کار داخلی سال قبل به ۲.۲۵ میلیون نفر رسید. این آمار نشانگر افزایش ۲۸.۵۱ درصدی در مقایسه با سال ۲۰۲۰ است- سالی که تعداد کارمندان به ۱.۷۵ میلیون نفر رسید.

رشد جمعیت جوان: انتقال قدرت انتخاب از کارفرماها به کارمندها

یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌هایی که منطقه شورای همکاری کشورهای عرب خلیج‌ فارس باید روی آن سرمایه‌گذاری کند جمعیت جوان است. بخش عمده جمعیت منطقه ۳۰ تا ۳۵ سال دارد. از همین رو نه‌ تنها خاورمیانه یکی از داغ‌ترین بازارهای کار در جهان به شمار می‌رود بلکه منطقه فرصتی به دست آورده تا برای وضعیتی مانند استعفا آماده شود. خاورمیانه باید این استعدادهای داخلی مغفول را در اولویت قرار دهد، فرصت‌های استخدام به وجود آورد و همچنین صنایع جدید را برای نسل قدیمی جست‌وجو کند.

شارما می‌گوید: «تحولی موازی در روندهای استخدام در خاورمیانه مشاهده شده است. برای اولین بار شاهد تقاضای زیاد برای استعداد محلی در منطقه خاورمیانه هستیم و الگوهای قدیمی استخدام استعدادهای مهاجر را کمتر می‌بینیم. پیش‌بینی می‌کنیم این استعدادهای محلی نسبتاً ناشناخته بخشی از تقاضای روزافزون استخدام را برطرف کند. بنابراین شاید این منطقه در موضعی نسبتاً بهتر برای مبارزه در جنگ جذب استعداد قرار داشته باشد.»

نیتین می‌گوید: «وقتش رسیده که بپذیریم بازار استخدام امروز استعدادمحور است. سازمان‌ها باید ایده‌شان در قبال ارزش کارمند را ارتقا دهند. در سناریو امروز این فقط کارفرما نیست که اعتبارسنجی می‌کند بلکه استعداد جدید از طریق کارمندان سابق کارفرمای آینده را اعتبارسنجی می‌کند. عصر اطلاعات و رسانه‌های اجتماعی قدرت برابری به استعدادها می‌دهد تا بهترین فرصت‌ها را برای اهداف‌شان پیدا کنند. بزرگ‌ترین چالش امروز هنوز مقبولیت مدل‌های دورکاری یا کار ترکیبی از نظر کارفرماهاست که نشان می‌دهد کارفرماها به استعدادهایی که استخدام می‌کنند اعتماد دارند.»

منبع: اکونومیک‌تایمز