پیشنهاد مرکز پژوهش‌های مجلس: ۴۰ درصد درآمد صداوسیما از تبلیغات آنلاین تامین شود

به گزارش پیوست، محققان مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «کارآمدسازی شیوه‌های تامین مالی صداوسیما» نوشته‌اند:«با وجود این که در اساسنامه سازمان صداوسیما روش‌های مختلف تامین مالی مانند درآمدزایی از طریق محتوا و محصولات دیگر و فعالیت‌های تولیدی پیش‌بینی شده است، تمرکز این سازمان در تامین مالی بر دو نوع یعنی تامین مالی از طریق بودجه دولتی و تبلیغات تجاری بوده است.»

روش‌های مرسوم در تامین مالی رسانه‌های عمومی یا دولتی در کشورهای مختلف نسبتا متنوع است. با در نظر گرفتن منابع فرعی تامین مالی، می‌توان روش‌های تامین مالی رسانه‌های عمومی یا دولتی را بیش از ۲۰ نوع دانست. اما به صورت کلی‌تر و با توجه به از میان رفتن برخی منابع تامین مالی در رادیو و تلویزیون‌ها می‌توان هفت روش‌ را برای تامین مالی این سازمان‌ها در نظر گرفت که از جمله آن‌ها می‌توان به بودجه دولتی، تبلیغات بازرگانی، دریافت کمک‌هزینه‌های مالی، دریافت هزینه مجوز، حق اشتراک، فروش محصولات و خدمات و درآمد از مالیات اشاره کرد.

نمودار زیر سهم درصدی بودجه دریافتی و درآمد سازمان صداوسیما در ۱۰ سال گذشته را نشان می‌دهد. همانطور که قابل مشاهده است در فاصله سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ سهم تبلیغات بازرگانی رو به کاهش است.

در این مقاله آمده است:«با افزایش بودجه صداوسیما، درآمدزایی این سازمان از محل تبلیغات بازرگانی کاهش پیدا نمی‌کند و راهکار افزایش بیشتر بودجه با هدف کم شدن تبلیغات بی‌تاثیر بوده است.»

نویسندگان این گزارش در ادامه با بررسی انواع روش‌های تامین مالی رسانه‌های عمومی و دولتی در جهان چالش‌های تامین مالی فعلی صداوسیما را چالش‌های اقتصادی، چالش‌های فرهنگی-رسانه‌ای، عدم توازن و تعادل میان شیوه‌های تامین مالی و ماهیت مغایر با اهداف رویه‌های فعلی صداوسیما در تامین مالی برشمردند.

آنها پیشنهاد کرده‌اند برای اصلاح قانون بودجه سال آتی دو قدم کوتاه‌مدت در اصلاح ساختار بودجه‌ای سازمان صداوسیما در نظر گرفته شود.

اولین گام، الزام سازمان صداوسیما به کسب درآمد از محل فروش محتوا و تولیدات تا سقف سه درصد از کل بودجه خود است. این پیشنهاد با دو ملاحظه بیان شده است. اول این که منظور از درآمدزایی از تولیدات، فروش ثانویه و یا فروش در بازارهای بین‌المللی است و پولی شدن تولیدات سازمان صداوسیما برای مخاطب مقصود این پیشنهاد نیست. دومین ملاحظه این است که درصد یاد شده برای سازمان صداوسیما در یک سال قابل تحقق است.

دومین پیشنهادی که برای عملی شدن در کوتاه مدت ارائه شده است این است که صداوسیما ملزم شود تا سقف ۵ درصد از درآمدهای تبلیغاتی خود را از محل تبلیغات آنلاین به دست آورد.

مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: با راه‌اندازی تبلیغات در سرویس‌های اصلی آنلاین سازمان صداوسیما و به طور خاص سرویس تلوبیون و سهم بالای این سرویس از مراجعه کاربران ایرانی و ترافیک داخلی و نیز پتانسیل بالای سرویس‌‌های مبتنی بر تقاضا‌ی رسانه‌های عمومی در ایفای نقش بستر تبلیغات در دیگر کشورها، این سرویس جهت انتقال بخشی از تبلیغات پخش رادیو-تلویزیونی به فضای دیجیتال و کاهش فشار تبلیغات در آنتن نقشی محوری می‌‌تواند داشته باشد.

در این پژوهش آمده است:«نکته مهم دیگر این است که با کاهش فشار آنتن از تبلیغات، اهداف محتوایی و ماموریت‌های سازمان صداوسیما نیز بهتر محقق خواهد شد و با انتقال تبلیغات به بسترهای آنلاین بستر پخش عمومی رادیو-تلویزیونی از آسیب‌های فرهنگی مصونیت نسبی پیدا می‌کند.»

در بخش پایانی این گزارش، دو پیشنهاد مرتبط با قانون پنج‌ساله هفتم توسعه ارائه شده است. پیشنهاد اول درباره این است که تا پایان برنامه، هشت تا ۱۰ درصد کل بودجه سازمان صداوسیما از محل فروش محتوا و محصولات تامین شود. در مرحله بعدی پیشنهاد شده است که تا پایان برنامه هفتم توسعه ۴۰ درصد از کل درآمد تبلیغاتی صداوسیما به بسترهای دیجیتال انتقال یابد.