این واقعیت هم وجود دارد که چالش‌هایی مانند کمبود جریان نقدی، بازاریابی و تبلیغات ناکافی، کمبود سرمایه و بودجه، هزینه‌های غیرمنتظره، مالیات‌ها و جریمه‌های دولت و غیره موجب بروز مانع در این مسیر می‌شوند. در این میان رازهای موفقیت مالی کسب‌و‌کارها روشن هستند و در این مطلب قرار است این رازها را با هم مرور کنیم.

راز یک: اعداد کسب و کار خود را بشناسید

آگاهی از وضعیت مالی حال و پیش‌بینی وضعیت آینده یک مهارت حیاتی و موثر در موفقیت مالی کسب‌و‌کارها است. به عنوان مدیر یا صاحب کسب و کار باید بدانید که شرکت شما چگونه عمل می‌کند. داشتن تصویری واضح از شرایط مالی می تواند به شما کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد جهت‌گیری سازمان و نحوه تخصیص منابع بگیرید. هم‌چنین اگر قصد جذب سرمایه‌گذار یا تامین مالی را دارید، باید سرمایه‌گذار را در مورد شرایط مالی مناسب کسب و کار خود مطمئن کنید.

برای تعیین و ارزیابی وضعیت و موفقیت مالی کسب‌و‌کارها معیارهای زیادی وجود دارد. ولی یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی است. در ادامه مهم‌ترین تحلیل‌های مناسب برای درک وضعیت مالی کسب و کار را بررسی می‌کنیم.

• تجزیه و تحلیل ترازنامه

ترازنامه بیانیه‌ای است که وضعیت یا موفقیت مالی کسب‌و‌کارها را در یک مقطع زمانی مشخص نشان می‌دهد. این بیانیه تصویری از دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان را ارائه می‌دهد. دارایی‌ها همان چیزی است که شرکت برای اداره کسب و کار خود از آن استفاده می‌کند. بدهی‌ها به پولی اطلاق می‌شود که از منابع دیگر قرض گرفته شده و باید توسط شرکت بازپرداخت شود. حقوق صاحبان سهام نشان دهنده تامین مالی است که مالکان، چه خصوصی و چه دولتی، به کسب و کار اختصاص می دهند. توجه به این نکته در مورد ترازنامه مهم است که دارایی‌ها همیشه باید برابر با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام باشد. این رابطه مبنای معادله حسابداری است.

• تجزیه و تحلیل صورت سود و زیان

یکی دیگر از صورت‌های مناسب برای ارزیابی موفقیت مالی کسب‌و‌کارها صورت سود و زیان است. صورت سود و زیان وضعیت مالی و عملکرد یک شرکت را در دوره زمانی مورد نظر با بررسی درآمدها، هزینه‌ها و سود به دست آمده نشان می‌دهد. صورت سود و زیان در مرحله اول با درآمد حاصل از دوره منهای هزینه تولید برای کالاهای فروخته شده به منظور تعیین سود ناخالص همراه است. سپس تمام هزینه‌های دیگر، از جمله حقوق کارکنان، اجاره، برق، و هزینه‌های غیرنقدی مانند استهلاک برای تعیین درآمد قبل از بهره و مالیات (EBIT) کسر می‎شود. در نهایت، هزینه پرداخت شده برای بهره و مالیات کم خواهد شد تا سود خالص مشخص شود. این پول می‌تواند به عنوان سود سهام پرداخت یا دوباره در شرکت سرمایه‌گذاری شود.

• تجزیه و تحلیل صورت جریان نقدی

صورت جریان وجوه نقد بینش دقیقی در مورد نحوه استفاده شرکت از وجه نقد خود در طول یک دوره زمانی ارائه می‌دهد. در واقع با این صورت منابع جریان نقدینگی و دلایل ایجاد هزینه مشخص شده و در گروه‌های عملیات، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تامین مالی طبقه‌بندی می‌شود. در نهایت، موجودی اولیه و پایانی وجه نقد در طول دوره تطبیق داده می‌شود.

این نکته را در نظر داشته باشید که صورت جریان وجوه نقد از مهمترین اسناد در تجزیه و تحلیل وضعیت و موفقیت مالی کسب‌و‌کارها به شمار می‌رود. به دلیل این‌که بینش‌های کلیدی را در مورد تولید و استفاده از وجه نقد ارائه می‌دهد. در حالی که صورت سود و زیان و ترازنامه لزوماً با فعالیت‌های نقدی واقعی کسب و کار مطابقت ندارد. در واقع صورت جریان نقدی برای حذف اثرات معاملات غیرنقدی و ارائه تصویر مالی واضح‌تر به مدیران، مالکان و سرمایه‌گذاران کاربرد دارد.

هم‌چنین باید ارزیابی و سنجش صورت‌های مالی را به صورت صحیح و دقیق انجام دهید. در غیر این صورت نه تنها تصویر درستی از وضعیت کسب و کار به شما ارائه نمی‌شود، بلکه ارائه یک تصویر نادرست می‌تواند موجب اتخاذ تصمیمات اشتباه و بروز مشکلات مالی و مانع در مسیر موفقیت مالی کسب‌و‌کارها شود. بنابراین لازم است در این بخش از افراد متخصص، دقیق و قابل اعتماد استفاده کنید.

راز دو: برنامه‌ریزی کنید

برنامه‌ریزی مالی نقش مهمی در موفقیت مالی کسب‌و‌کارها ایفا می‌کند. در این میان بودجه از مهم‌ترین ابزارهای برنامه‌ریزی به شمار می‌آید. برخی از مواردی که یک کسب و کار باید برای آن‌ها بودجه داشته باشد شامل حقوق و دستمزد، اجاره محل دفتر، انبار، فروشگاه یا هر فضای لازم برای کسب و کار، هزینه‌هایی مانند برق، آب، اینترنت و تلفن همراه، هزینه‌های بیمه از بیمه اموال گرفته تا بیمه کارگران، هم‌چنین هزینه‌های خدمات فناوری اطلاعات، تعمیرات و نگهداری، نظافت و غیره، هزینه‌های بازاریابی و تبلیغات و هزینه‌های بازپرداخت وام‌های گرفته شده است.

نکته‌ای که باید برای دستیابی به موفقیت مالی کسب‌و‌کارها در مورد بودجه‌بندی رعایت کنید، انجام اصولی و درست این فرایند است. بودجه باید واقعی و انعطاف‌پذیر باشد تا بتوان بر اساس آن پیش‌بینی بودجه‌بندی را برای سال آینده انجام داد. در این صورت می‌توانید برای افزایش عمده هزینه‌ها برنامه‌ریزی کنید و حتی بسته به نیازهای عملیاتی، تغییرات لازم را در شرکت ایجاد کنید و مهم‌تر از آن اهداف مالی را به صورت درست و منطقی تعیین کنید.

در تعیین اهداف مالی نیز باید اهداف را به صورت بلند مدت و کوتاه مدت تعیین کنید تا دید بهتری در مورد آینده به شما ارائه دهد. این کار به شما کمک می‌کند تا تمرکز و منابع خود را در جهت دستیابی به موفقیت مالی کسب‌و‌کارها هدایت کنید. هم‌چنین تعیین و اجرای استراتژی برای تحقق این اهداف و ارزیابی آن‌ها با تقسیم به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت آسان‌تر می‌شود.

برای بودجه‌بندی موثر و تعیین درست اهداف کوتاه مدت و بلندمدت لازم است برخی نکات را رعایت کنید.

• شناسایی استانداردهای صنعت

در ایجاد بودجه و تعیین اهداف باید این مورد را در نظر بگیرید که فعالیت‌های اصلی در صنعت شما چه میزان هزینه دارند. با وجودی که میزان هزینه‌ها در هر شرکت می‌تواند متفاوت باشد، ولی معمولاً استانداردهایی در هر صنعت وجود دارد که می‌توانید آن را مبنا قرار دهید و پس از آن با توجه به نیازهای کسب و کار و هزینه‌ها و درآمد، تنظیمات و به روز رسانی‌های لازم را انجام دهید.

• شرایط بازار

یکی از عوامل موثر بر موفقیت مالی کسب‌و‌کارها و بودجه‌بندی شرایط بازار است. شرایط بازار به میزانی اهمیت دارد که می‌تواند شما را مجبور به ایجاد تغییرات یا به روز رسانی بودجه‌بندی تعیین شده کند. از موثرترین شرایط و تغییرات بازار می‌توان به تورم و افزایش قیمت‌ها، تغییر قدرت خرید مشتریان، تغییر علایق و ترندهای خرید مشتریان، شرایط رقابتی و فعالیت‌های رقبا و غیره اشاره کرد که لازم است برای بودجه‌بندی درست و پیش‌بینی بودجه سال آینده این موارد را بررسی کنید و در نظر بگیرید.

• عملکرد واقعی

لازم است در در پایان هر ماه به بودجه خود نگاه کنید. سپس اعداد واقعی خود را با آنچه که در ابتدای ایجاد بودجه پیش‌بینی و تخمین زده بودید مقایسه کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا عملکرد خود را ببینید و در صورت نیاز آن را اصلاح و به روز رسانی کنید.

• تناسب اهداف و بودجه

اگر موفقیت مالی کسب‌و‌کارها برایتان اهمیت دارد، لازم است در تعیین اهداف مالی و فرایند بودجه‌بندی تطابق لازم را رعایت کنید. به این معنی که هزینه‌های مورد نیاز برای تحقق اهداف تعیین شده را در بودجه‌بندی لحاظ ‌کنید و بودجه‌‍‌‌بندی را نیز مطابق با هزینه‌ها و به منظور تامین مالی مورد نیاز تنظیم کنید.

• استفاده از نرم‌افزار بودجه‌بندی

استفاده از نرم‌افزار بودجه‌بندی مناسب می‌تواند مانع بروز خطاهای انسانی در این فرایند شود. بنابراین بودجه کسب و کارتان پس از دریافت گزارش دقیق از نحوه عملکرد شرکت و به صورت دقیق و صحیح تنظیم می‌شود.

راز سه: ریسک‌های احتمالی را پیش‌بینی و مدیریت کنید

در زمان طی کردن این مسیر بسیاری از ریسک‌های احتمالی وجود دارد که می‌تواند بر موفقیت مالی کسب‌و‌کارها تاثیر منفی بگذارد. این ریسک‌ها را می‌توان در چهار گروه ریسک‌ بازار، ریسک‌ اعتباری، ریسک نقدینگی و ریسک عملیاتی در نظر گرفت. در ادامه چهار گروه ریسک مالی کسب و کارها را به همراه مثال بررسی می‌کنیم.

• ریسک بازار

ریسک بازار به احتمال بروز زیان برای کسب و کار ناشی از مواردی مانند نوسانات بازار، افزایش نرخ بهره یا هزینه‌های مواد خام، نوسانات نرخ ارز و غیره مربوط می‌شود.

• ریسک اعتباری

ریسک اعتباری شامل احتمال عدم پرداخت به طلبکار (مانند بانک یا وام‌دهنده) یا طرف دیگر (مثلاً تامین کننده) است. هم‌چنین ممکن است کسب و کار با اعطای اعتبار به مشتریان، به دلیل احتمال عدم پرداخت توسط آن‌ها، متحمل ریسک اعتباری شود.

• ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی بر توانایی کسب و کار برای پاسخگویی به تقاضاهای مالی کوتاه مدت در انجام معاملات تأثیر می گذارد. این ریسک در واقع ناشی از مشکلات بالقوه در جریان نقدی است و می‌تواند به دلیل مواردی مانند رکود فصلی درآمد، کاهش قدرت خرید مشتریان، فعالیت‌های رقبا یا رکود و ناکارآمدی بازار رخ دهد.

• ریسک عملیاتی

ریسک عملیاتی احتمال متحمل شدن زیان ناشی از تأثیرات منفی رویه‌ها، سیستم‌ها یا سیاست‌هایی است که در کسب ‌و کار شما موثر هستند. متداول این موارد عبارتند از هزینه‌های عملیاتی پیش‌بینی نشده، مشکلات فنی، مواجهه با کلاهبرداری، مسائل قانونی مانند محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها، خطاهای کارکنان و غیره.

بنابراین لازم است ریسک‌های احتمالی را شناسایی کنید. آن‌ها را در زمان بودجه‌بندی در نظر بگیرید و استراتژی‌های مناسب برای مدیریت این ریسک‌ها را برنامه‌ریزی و اجرا کنید. شناسایی و مدیریت ریسک‌های مالی، صرف نظر از اندازه کسب و کار یا صنعت، اولویت بالایی در موفقیت مالی کسب‌و‌کارها دارد. بنابراین برای شناسایی و کنترل ریسک‌های مالی لازم است استراتژی‌های زیر را در نظر بگیرید.

• ریسک‌ها را شناسایی و میزان خطر بالقوه را اندازه‌گیری کنید.
• در مورد سطح ریسکی که مایل به پذیرش هستید، تصمیم بگیرید.
• از مزایای بیمه برای محافظت در برابر ریسک‌ها استفاده کنید.
• مشکلات بالقوه موجود در جریان نقدی کسب و کار را شناسایی کنید.
• ترتیبات مالی شرکت را با طلبکاران بررسی کنید.
• در صورت اعطای اعتبار به مشتریان مراقب باشید.
• منابع درآمدی کسب و کار را متنوع کنید.
• خطرات احتمالی را در دوره‌های زمانی منظم مجدداً مورد ارزیابی قرار دهید.

راز چهار: تمرکز سرمایه‌گذاری را بر رشد کسب‌و‌کار قرار دهید

زمانی که یک کسب و کار شروع به سودآوری می‌کند، صاحبان آن با دو تصمیم اصلی مواجه می شوند. آن‌ها می‌توانند سود را بین صاحبان کسب ‌و کار تقسیم کنند یا آن سود را مجدداً در کسب ‌و کار سرمایه‌گذاری کنند تا شرکت را توسعه دهند. این سرمایه‌گذاری اگر درست انجام شود، تاثیر زیادی در موفقیت مالی کسب‌و‌کارها دارد. بنابراین لازم است با توجه به شرایط و اهداف مالی و کسب و کار تصمیم بگیرید که آن را در کدام یک از بخش‌های توسعه محصول، خدمات، بازاریابی، تکنولوژی و غیره انجام دهید. تصمیم در مورد سرمایه‌گذاری مجدد یا توزیع آن به مالکان به عوامل متعددی بستگی دارد. با این حال، چندین مزیت برای سرمایه‌گذاری مجدد سود وجود دارد.

مزایای سرمایه‌گذاری مجدد در کسب و کار

• بهبود وضعیت مالی شرکت
• امکان ادامه فعالیت کسب و کار با حداکثر بهره‌وری
• عدم نیاز به گرفتن بدهی و وام بیش از حد
• حفظ کنترل و مالکیت کارآفرینان به دلیل عدم نیاز به جذب سرمایه‌گذار جدید
• ایجاد بستر قوی برای موفقیت مالی کسب‌و‌کارها
• نشان دادن اعتماد و ایمان صاحبان کسب و کار به موفقیت آن

هم‌چنین لازم است کسب و کارها در مورد روش‌های انتخاب بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری و محاسبه بازده سرمایه یا ROI تسلط کامل را داشته باشند. برای سرمایه‌گذاری خوب، باید فرصت‌های سرمایه‎گذاری را پیدا کنید که با اهداف مالی، چارچوب زمانی سرمایه‌گذاری و تحمل ریسک شما مطابقت داشته باشد. پس از آن کافی است تا با محاسبه بازده هر کدام، پربازده‌ترین فرصت سرمایه‌گذاری را برای تحقق موفقیت مالی کسب‌و‌کارها انتخاب کنید.

مروری بر انواع مختلف سرمایه‌گذاری‌ها به شما کمک می‌کند تا بتوانید سرمایه‌گذاری های مناسب را برای رسیدن به اهداف مالی خود بیابید. دو نوع اصلی از انواع سرمایه‌گذاری و بازده شامل سرمایه‌گذاری دفاعی و سرمایه‌گذاری رشد هستند.

• سرمایه‌گذاری‌های دفاعی

هدف این نوع سرمایه‌گذاری تامین درآمد و حفاظت از سرمایه سرمایه‌گذاری شده است. در واقع شرکت با استفاده از این نوع سرمایه‌گذاری به دنبال برآورده کردن اهداف مالی کوتاه مدت (حداکثر دو سال) و تنوع بخشیدن به پورتفولیو خود خواهد بود. متداول‌ترین این نوع سرمایه‌گذاری شامل سرمایه‌گذاری‌های نقدی دارای بهره ثابت است. در واقع سرمایه‌گذاری‌های دفاعی در موفقیت مالی کسب‌و‌کارها برای کوتاه‌مدت موثر هستند.

• سرمایه‌گذاری‌های رشد

سرمایه‌گذاری‌های رشد ریسک بالاتری دارند و در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های تدافعی بازده بالقوه بالاتری را ارائه می‌دهند. هدف آن‌ها افزایش سرمایه است و برخی از آن‌ها درآمد (مثلاً سود سهام یا اجاره برای ملک) فراهم می‌کنند. اما سرمایه‌گذاری‌های رشد معمولا در دوره‌های زمانی کوتاه مدت بی‌ثبات هستند. به همین دلیل برای برآورده کردن اهداف مالی بلندمدت (پنج سال یا بیشتر) کاربرد دارند. یک مثال خوب از این نوع سرمایه‌گذاری املاک خواهد بود.

حالا به این پرسش مهم می‌رسیم که چگونه باید فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب را به منظور موفقیت مالی کسب‌و‌کارها انتخاب کنید. نکات زیر می‌تواند به شما در این امر کمک کند. البته هنوز هم مهم‌ترین شاخص برآورد نرخ بازده سرمایه‌گذاری است که در ادامه روش محاسبه آن را با هم بررسی می‌کنیم.

پیش از سرمایه‌گذاری، در مورد موارد زیر به صورت کامل و دقیق تحقیق کنید:

• ساز و کار سرمایه‌گذاری
• نحوه ایجاد بازده و نوع بازده مورد انتظار (سود سرمایه یا درآمد)
• ریسک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری
• هزینه‌ها شامل هزینه‌های خرید، نگهداری و فروش سرمایه‌گذاری
• مدت زمان لازم برای دریافت بازده مورد انتظار
• پیامدهای حقوقی و مالیاتی سرمایه‌گذاری

• نرخ بازده سرمایه‌گذاری یا ROI چیست؟

بازگشت سرمایه یا ROI یک فرمول ریاضی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند از آن برای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده کنند و قضاوت کنند که یک سرمایه‌گذاری خاص در مقایسه با سایرین چقدر خوب عمل کرده است یا در مورد عملکرد آن در آینده تخمین بزنند. این شاخص را در بررسی موفقیت مالی کسب‌و‌کارها هم کاربرد دارد. در واقع عملکرد گذشته سرمایه‌گذاری‌های انجام شده را هم می‌توان با آن ارزیابی کرد.

• ROI را چگونه محاسبه می‌کنید؟

در واقع اولین استراتژی سرمایه‌گذاری دلار کمتری تولید کرد، اما بازگشت سرمایه بالاتر نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری مولدتر است.

روش‌های متعدد دیگری برای محاسبه ROI وجود دارد، بنابراین در زمان محاسبه یا مقایسه ROI بین بخش‌ها یا کسب‌ و کارها، لازم است که مشخص کنید از کدام فرمول استفاده شده است.

جمع‌بندی

در این مطلب رازهای موفقیت مالی کسب‌و‌کارها را با هم مرور کردیم. شاید بتوان گفت برنامه‌ریزی مالی یکی از مهم‌ترین راهکارها در این مسیر است. با تمرین فعالانه این 4 راز موثر در موفقیت مالی، می‌توانید مطمئن باشید که کسب و کارتان به اهداف مالی خود خواهد رسید. ‌مهم نیست که در حال حاضر در کجای مسیر موفقیت مالی شرکت قرار دارید، تلاش مستمر شما در بلندمدت نتیجه خواهد داد.

اگر راز دیگری برای دستیابی به موفقیت مالی کسب‌و‌کارها وجود دارد که در این مطلب به آن اشاره نشده در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید تا خوانندگان و صاحبان کسب و کار از تجربیات مفید شما استفاده کنند.