سردرگمی مؤدیان مالیاتی برای دریافت امضای الکترونیکی

به گزارش پیوست، با گسترش تکنولوژی و الکترونیکی شدن بسیاری از خدمات مالی، نیاز به وجود امضای الکترونیکی بیشتر شد. در ایران این موضوع در سال‌های ابتدایی دهه هشتاد مطرح و باعث شد در قانون تجارت الکترونیک به آن اشاره شود. بر اساس ماده ۱۰ این قانون، امضای الکترونیکی مطمئن باید نسبت به امضا کننده منحصر به فرد باشد، هویت امضا‌کننده را معلوم کند، به وسیله امضاکننده و یا تحت اراده انحصاری وی صادر شده باشد و به نحوی به یک «داده پیام» متصل شود که هر تغییری در آن «داده پیام» قابل تشخیص و کشف باشد. در این قانون، داده پیام هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهومی است که با وسایل الکترونیکی، نوری یا فناوری‌های جدید اطلاعات، تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می‌شود.

با فرارسیدن سال ۱۴۰۲ و الزام اغلب اشخاص حقوقی به اتصال به سامانه مؤدیان، نوبت به استفاده گسترده از امضای الکترونیکی رسید. امضای الکترونیکی، فناوری‌ای است که بسیاری از افراد هنوز از وجود آن بی‌اطلاع‌اند و از سوی دیگر سازوکار پیچیده‌ای برای دریافت آن وجود دارد. دو دلیل عمده‌ای که مؤدیان مالیاتی را دچار سردرگمی کرده است. دریافت گواهی امضای الکترونیکی نیاز به به دست آوردن یک توکن دارد که باید از سایت‌های مراکز میانی فعال گرفته شود. در سایت این مراکز، فرآیند دریافت این گواهی الکترونیکی توضیح داده شده اما به نظر می‌رسد در واقعیت وضعیت کمی پیچیده‌تر باشد. عنوان هشت مرکز میانی فعال در سایت سازمان امور مالیاتی آمده است که یکی از آن‌ها مرکز میانی دولتی عام است.

بر اساس آن چه در سایت مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی عام آمده است، درخواست گواهی الکترونیکی نیاز به فرم درخواست گواهی الکترونیکی، کارت ملی، یک مدرک شناسایی مانند شناسنامه، گواهینامه یا گذرنامه و تصویر آگهی تاسیس روزنامه رسمی و آگهی آخرین تغییرات دارد. متقاضیان دریافت گواهی الکترونیکی ابتدا باید درخواست خود را در این مرکز ثبت کنند و پس از انتخاب محصول و ورود اطلاعات، ۷۵ درصد هزینه صدور گواهی را بپردازند. کاربران بعد از آن که کد رهگیری دریافت و توکن تهیه کردند باید به صورت حضوری به نزدیک‌ترین دفتر ثبت‌نام مراجعه کنند و با ارائه کد رهگیری و پرداخت مابقی هزینه صدور گواهی، از دفتر ثبت‌نام گواهی خود را دریافت کنند.

اما موضوعی که باعث سردرگمی مودیان مالیاتی شده است از آنجایی ناشی می‌شود که اغلب سیستم‌ها و نرم‌افزارهای مالی به قابلیت بکارگیری امضای الکترونیکی مجهز نبوده و قادر به کار با گواهی‌های روی توکن های سخت افزاری نیستند. به همین دلیل لازم است مودیان گواهی‌های خود را به صورت نرم‌افزاری دریافت کنند. طبق الزامات موجود در حالت دریافت گواهی به‌صورت نرم‌افزاری مالک گواهی باید نسبت به تولید کلید خصوصی و فایل csr اقدام کرده و جهت دریافت گواهی فایل csr خود را به مراکز میانی تحویل دهند.

تولید کلید خصوصی و فایل csr فرآیند پیچیده‌ای دارد که باعث بروز چالش‌های زیادی برای مودیان شده‌است. برای انجام این گام مودیان می‌توانند از نرم افزار Openssl استفاده کنند. با این وجود جهت سهولت بیشتر تعداد زیادی از مودیان به منظور تولید کلید و ساخت فایل csr از سایت‌هایی که به صورت تصادفی اقدام به ساخت کلید خصوصی، کلید عمومی و csr می‌کنند استفاده می‌کنند که بنابر الزامات موجود در این خصوص با توجه به این که ممکن است یک رونوشت از کلید خصوصی در دست سایت‌ها باقی بماند، استفاده از این سایت‌ها غیرمجاز بوده و می‌تواند برای مؤدی تبعات حقوقی داشته باشد. هزینه صدور امضای دیجیتال یا مهر سازمانی بسته به مدت انقضای آن متفاوت است اما به هر حال تعرفه ثابتی دارد. با وجود این، برخی دفاتر مبالغ متفاوتی را از مؤدیان دریافت کرده‌اند.

پس از مراجعه به دفاتر ثبت‌نام اعلام شده از سوی مراکز میانی، امضای دیجیتال را می‌توان از دفاتر ثبت‌نام و یا از طریق دانلود از سایت این مراکز به دست آورد.