وزارت امنیت آمریکا: از سال ۲۰۲۱ جلوی بیش از ۵۰۰ هک باجافزاری را گرفتهاست
بخشی از وزارت امنیت آمریکا که از سال ۲۰۲۱ فعالیت خود را با تمرکز روی…
۱۴ مهر ۱۴۰۳
۷ فروردین ۱۴۰۲
زمان مطالعه : ۷ دقیقه
طبق تعریف مجمع تشخیص مصلحت نظام، سازمان پدافند غیرعامل مسئول اقدامات دفاعی غیرمسلحانهای است که موجب کاهش آسیبپذیری، تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات دشمن و پایداری و ارتقای ملی میشود.
تاریخ بشریت مملو از منازعات و درگیریهای بسیار است. حتی امروزه هم با وجود قوانین بینالمللی و تمدن جوامع هیچ نشانهای از پایان جنگها و تهدیدات دیده نمیشود. جنگ مساله اجتنابناپذیری است که هر جامعهای موظف است خود را برای شرایط بحرانی آماده نگه دارد تا بتواند به بهترین شکل ممکن از مرزهایش دفاع کند.
لزوم تشکیل سازمان پدافند غیرعامل در کشور هشتم آبان ۱۳۸۲ با فرمان مقام رهبری صادر و در سال ۱۳۹۰ با تایید نهایی در تقویم کشور نیز ثبت و به تمامی ارگانها و سازمانهای کشوری ابلاغ شد.
اگر بخواهیم این واژه را از منظر ادبیات فارسی بررسی کنیم باید اینطور توضیح بدهیم که واژه پدافند از دو جزء «پد» و «آفند» تشکیل شده است.
واژه آفند به معنای جنگ است و پد پیشوندی برای متضاد کردن کلمه است؛ یعنی اگر قبل از هر واژهای قرار بگیرد معنای آن را معکوس میکند. در کل کلمه پدافند مترادف واژه «دفاع» است. در کوتاهترین جمله ممکن میتوان پدافند غیرعامل را به «دفاع بدون سلاح» معنی کرد.
پدافند غیرعامل که به عنوان حفاظت غیرعامل نیز شناخته میشود نوعی استراتژی است که برای محافظت از داراییها، افراد یا زیرساختها در برابر تهدیدات یا حملات بالقوه به کار میرود. این استراتژی شامل طراحی و اجرای اقداماتی برای کاهش آسیبپذیری، محدودکردن آسیب و افزایش شانس بقا در صورت حمله یا فاجعه است.
اقدامات پدافند غیرعامل میتواند شامل ایجاد موانع فیزیکی مانند روشهای حفاظت ضدانفجار همچنین تغییرات ساختاری مانند تقویت ساختمانها برای مقاومت در برابر زلزله یا سایر بلایای طبیعی باشد. نمونههای دیگر عبارت است از: سیستمهای هشدار اولیه، طرحهای تخلیه، تدارکات اضطراری و برنامههای آموزشی.
پدافند غیرعامل اغلب همراه با دفاع فعال مورد استفاده قرار میگیرد که شامل درگیر شدن فعالانه و بازدارندگی تهدیدات احتمالی، مانند اقدامات نظامی یا اقدامات امنیت سایبری است. استفاده از پدافند غیرعامل میتواند به کاهش نیاز به دفاع فعال کمک کند، زیرا انجام حمله موفقیتآمیز را برای مهاجم دشوارتر میکند.
امروزه جنگها شکل دیگری به خود گرفتهاند و شیوه حملات نیز تغییر کرده است.
وظایف سازمان پدافند غیرعامل به دو بخش عملیاتی و ستادی تقسیم میشود. در وظایف عملیاتی، سازماندهی و هدایت عملیات برای مقابله با تهدیدات دشمن صورت میگیرد. سازمان پدافند غیرعامل در این حوزه وظایفی را بر عهده دارد تا بتواند قسمتی از امنیت و آرامش کشور را تامین کند که در ادامه به شرح این وظایف میپردازیم.
شایان ذکر است حوزه فعالیت سازمان پدافند غیرعامل دستگاههای اجرایی، بخشهای خصوصی نهادهای غیردولتی و مردمی، سازمانهای کشوری و لشکری است.
محل اصلی استقرار این سازمان تهران و در مراکز استانهای سراسر کشور است. سازمان پدافند غیرعامل دارای شخصیت حقوقی و ملی است و در تابعیت ستاد کل نیروهای مسلح و طبق قوانین این ستاد اداره میشود.
ارکان پدافند غیرعامل به شرح زیر است:
در رأس این کمیته رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به همراه یکی از معاونان رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، رئیس سازمان پدافند غیرعامل به عنوان دبیر، وزیرکشور، وزیر دفاع، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس امنیت ملی قرار دارند که تمامی مصوبات و دستورات به همه دستگاههای اجرایی کشور ابلاغ میشود.
وظایف این کمیته دائمی شامل موارد زیر است:
مسئولیت سازمان پدافند غیرعامل در دستگاههای اجرایی و استانداریها بر عهده رئیس سازمان است و با پیشنهاد رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و حکم فرماندهی کل قوا منصوب میشود. از وظایف رئیس سازمان پدافند غیرعامل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تهدیدات حوزه سازمان پدافند غیرعامل عبارت است از: تهدیدات نظامی، سایبری، زیستی (انسان، دام و کشاورزی، موادغذایی و دارویی، آب، محیطزیست و منابع طبیعی)، پرتوی، شیمیایی و اقتصادی و تمهیداتی که برای مقابله با آنها در نظر گرفته میشود. قرارگاههایی در سطح استانها فعالیت میکنند که شامل قرارگاههای پدافند سایبری، زیستی، شیمیایی و پدافندهای اقتصادی و مردمی هستند.
برخلاف باور عدهای از مردم مقابله با تهدیدات طبیعی مانند سیل و زلزله بر عهده این سازمان نیست و در چنین مواقعی باید سازمان مدیریت بحران وارد عمل بشود. سطوحی که پدافند غیرعامل در آنها فعالیت میکند شامل موارد زیر میشود:
سازمان پدافند غیرعامل از اصول خاصی پیروی میکند. به عنوان مثال به جای احداث یک نیروگاه برق بزرگ در یک شهر، چند نیروگاه کوچک با ظرفیت کمتر در چندین شهر توزیع میکند. با این روش بدون استفاده از تسلیحات نظامی برای حفظ امنیت نیروگاه به صورت پراکنده در شهرهای مختلف اقدام به مدیریت ساخت نیروگاه برق میکند تا آسیبپذیری را به حداقل خود برساند.
رعایت این اصول به صورت کلی شامل موارد زیر میشود:
در راستای فرهنگسازی و تربیت نیروی انسانی این سازمان اقداماتی انجام داده است از جمله: تاسیس دانشکده و پژوهشکدههای پدافند غیرعامل، شهرسازی با استفاده از شیوههای پدافند غیرعامل، مهندسی سازههای امن و غیره که هدف این اقدامات از سوی سازمان پدافند غیرعامل افزایش امنیت و کاهش آسیبپذیری است. در ادامه بیشتر به بررسی اهداف کلی این سازمان میپردازیم.
اهمیت این سازمان در کشور در سطح امنیتی بالاست. این سازمان با استراتژیهای خود باعث بقا و زنده ماندن نیروی انسانی میشود حتی میتواند در عرصه اقتصادی موجب صرفهجویی ارزی و ریالی در کشور شود.
مسئولیت این سازمان حفاظت از تاسیسات حساس کشور در مقابل تهدیدات دشمنان است. پدافند غیرعامل در مسیر اهداف سیاسی خود سعی میکند در زمینههای اقتصادی، نظامی و مهندسی، زیرساختهای خود را قویتر کند و سطح امنیت کشور را افزایش دهد.
این زیرساختها شامل موارد زیر میشود:
یکی از اقدامات بسیار مهم و حیاتی جمهوری اسلامی ایران در جهت حفظ منافع ملی تشکیل پدافند غیرعامل بود. اقدامات دفاع غیرعامل در کشورهای مختلف جهان با کمی تفاوت پذیرفته شده و شیوههایی که به کار گرفته میشود بنا بر شرایط محیطی و زمانی با یکدیگر متفاوت است.