افزایش جرائم سایبری آفریقا؛ کلاهبرداری بانکی و کارت اعتباری در صدر

مقامات پلیس می‌گویند رشد این گروه‌ها به صورت غیرمستقیم دیگر مناطق جهان را هم متاثر می‌کند، یعنی جاهایی که بسیاری از قربانیان کلاهبرداری‌های «پول‌ساز» در آن ساکن هستند.

متخصصان دلیل افزایش بی‌سابقه جرائم سایبری در آفریقا را رشد سریع اینترنت آن هم در زمانی می‌دانند که نیروهای پلیس و سیستم‌های قضایی به دلیل مشکلات مختلف با چالش‌های اقتصادی مواجه هستند.

پروفسور لندری سیگنه از استادان موسسه بروکلین و مولف یکی از گزارش‌ها در این حوزه می‌گوید: «همه‌گیری کووید-۱۹ سرعت دیجیتالی شدن را در جهان افزایش داد اما در کنار حرکت روزافزون به سمت فضای آنلاین، مجرمان سایبری هم از این فرصت برای حمله به زیرساخت اساسی دیجیتالی استفاده کردند. کشورهای آفریقایی به هدف تازه مجرمان سایبری تبدیل شده‌اند و هزینه‌های زیادی تولید کرده‌اند.»

طبق اعلام اینترپل، کلاهبرداری‌های آنلاین در حوزه کارت بانکی و اعتباری از جمله رایج‌ترین تهدید‌های سایبری آفریقاست. پاندمی کووید-۱۹ باعث افزایش حجم حملات سایبری شده است. برای مثال به گفته تحلیلگران اینترپل، تعداد حملاتی که پلتفرم‌های بانکی را هدف می‌گیرند دو برابر شده‌ است.

پلیس بین‌الملل اوایل ماه جاری طی یک عملیات گسترده در ۱۴ کشور، جرائم سایبری را در قاره آفریقا و فراتر از آن پیگیری کرد. پلیس بیش از ۷۰ متهم کلاهبرداری را در رابطه با یک شبکه مجرمانه نیجریه‌ای که با نام بلک اکس (Black Axe) در آفریقای جنوبی، نیجریه و ساحل عاج (و همچنین در اروپا،‌خاورمیانه، جنوب شریق آسیا و ایالات متحده) فعالیت دارد، دستگیر کرد.

در این عملیات بیش از ۵۰ ملک مورد بازرسی قرار گرفت و حدود یک میلیون دلار پول در حساب‌های بانکی رهگیری شد. همچنین یک ملک مسکونی، سه خودرو، ده‌ها هزار دلار پول نقد و ۱۲ هزار سیم‌کارت نیز در این عملیات ضبط شد.

راری کورکوران، مسئول مرکز جدید جرایم مالی و ضد فساد اینترپل، می‌گوید: «این [شبکه] بسیار گسترده‌تر و وسیع‌تر از این ۱۴ کشور است. ما شاهد یک شبکه سازماندهی‌شده بین‌المللی هستیم. این افراد فرصت‌طلبان ساده نیستند… ما در حال شناسایی آنها در سراسر جهان هستیم.»

عملیات‌ پلیسی اخیر در آفریقا اعضای گروهک بلک‌‌اکس نیجریه را هدف گرفته است. این گروه اولین بار فعالیت خود را در قالب حرکتی دانش‌آموزی در شهر بنین در دهه ۱۹۷۰  آغاز کرد و تا امروز به یک شبکه تبهکاری بین‌المللی با تخصص کلاهبرداری تبدیل شده است. بر اساس مستندات قانونی آمریکا که به بررسی روزنامه گاردین رسیده، رهبری بلک‌اکس در سال ۲۰۱۳ مقر این گروه در آفریقای جنوبی را به رسمیت شناخته است.

ردپایی که به بازداشت اعضای این گروه منجر شد به ایرلند می‌رسد. افسران پلیس محلی ایرلند در آن زمان به گوشی و چند دستگاه متعلق به کلاهبرداران مرتبط با بلک‌اکس دست یافتند. سپس بازرسان ادبیات رایج این گروه را شناسایی و ردپای آن را تا غرب آفریقا دنبال کردند.

با این حال، یکی از مقامات سابق اطلاعاتی آفریقای جنوبی می‌گوید نباید تاثیر بازداشت‌هایی که اوایل این ماه صورت گرفت را بزرگ‌نمایی کرد.

او می‌گوید: «شاید فعالیت برای مدتی کاهش یابد، اما آیا سازمان به طور کامل متوقف می‌شود؟ واقعاً این‌طور نیست. آنها کارشان را خیلی خوب انجام می‌دهند و راه‌شان را عوض می‌کنند. تصویب کردن قانون سروصدای زیادی به پا می‌کند، اما  برای تبهکاران صرفاً سرعت‌گیر است.»

اما به گفته کورکوران، بازداشت‌های صورت‌گرفته تاثیر مهمی دارند. بهبود همکاری و ارتباط بخش بانکداری و نیروهای پلیس هم سرعت و کیفیت ردیابی، ضبط و بازگرداندن دارایی‌های سرقتی را افزایش داد.

بیش از ۱۲۰ میلیون دلار در سال جاری ضبط شده است و تهبکارانی همچون بلک‌اکس به پولی که می‌توانست در جرائم دیگر از جمله قاچاق جنسی زنان آفریقایی به اروپا، خرید اسلحه یا قاچاق مت‌آمفتامین (شیشه) سرمایه‌گذاری شود، دسترسی ندارند.

یکی از بازرسان سابق می‌گوید آزاد شدن مسافرت هوایی پس از همه‌گیری باعث شد کلاهبرداران بتوانند بین مراکز مهم فعالیت‌شان به‌ راحتی جابه‌جا شوند. برای مثال امارات متحده عربی، به عنوان یک شاهراه هوایی و فرصت‌هایی که برای زندگی لوکس فراهم کرده است، از جمله مقصد‌های مورد علاقه کلاهبرداران آفریقایی است. دوبی محل مورد علاقه رامون عباس اینفلوئنسر پرزرق و برق نیجریه‌ای است که در کنار زندگی لوکس به پولشویی میلیون‌ها دلار کمک می‌کرد.

عباس با نام Ray Hushpuppi، پیش از اینکه در سال ۲۰۲۰ در دوبی دستگیر شود، بیش از دو میلیون دنبال‌کننده در اینستاگرام داشت. پست‌های شبکه اجتماعی او یک زندگی کاملاً مجلل با جت‌های شخصی، خودروهای گران‌قیمت، لباس‌های لوکس و ساعت‌های ۲۰۰ هزار دلاری را به تصویر می‌کشید.

عباس ۴۰ساله اوایل ماه جاری (نوامبر ۲۰۲۲) در لس‌آنجلس به بیش از ۱۱ سال حبس در زندان فدرال و پرداخت ۱.۷ میلیون دلار جریمه محکوم شد.

اف‌بی‌آی و اینترپل باور دارند با اینکه آفریقای جنوبی مرکز اصلی جرائم سازماندهی‌شده در قاره آفریقاست، اما کنیا هم یکی از مراکز مهم الگوهای کلاهبرداری دیجیتالی محسوب می‌شود.

اینترپل ماه جاری در بیانیه‌ای درباره عملیات‌های اخیر خود توضیح داد: «آفریقای جنوبی علاوه بر میزبانی گروه‌های بلک‌اکس، امکان نفوذ آنها به دیگر بخش‌های جهان را نیز فراهم کرده‌ است… اعضای بلک‌اکس برای دریافت شهروندی آفریقای جنوبی و در نتیجه سفر آسان به آمریکا، اروپا یا دوبی به این کشور می‌آیند.» یکی از دیگر گروه‌های مهم تبهکاری نیجریه که با نام ایر لردز (Air Lords) شناخته می‌شود نیز در آفریقای جنوبی فعالیت دارد.

بسیاری از جرائم سایبری آفریقا برای جذب قربانیان و دسترسی به پول یا اطلاعات شخصی و مالی آنها، از سایت‌ها و اپلیکیشن‌های دوستیابی و روابط رومانتیک استفاده می‌کنند.

مارک شاو، مسئول ابتکار بین‌المللی مبارزه با جرائم سازماندهی‌شده تراکنشی، می‌گوید: «مهارت‌های این بخش علاوه بر رشد چشمگیر در زمینه هک و فعالیت‌های مشابه، در کلاهبرداری از طریق روابط عاشقانه نیز پیشرفت قابل توجهی داشته است.»

اکتبر ۲۰۲۱ در عملیات مشترک اف‌بی‌آی، اینترپل و پلیس آفریقای جنوبی، یکی از حلقه‌های بزرگ کلاهبرداری عاشقانه با بازداشت هفت عضو بلک‌اکس و توطئه‌گر در کیپ‌تاون متلاشی شد. این افراد به اداره‌ یک سندیکای کلاهبرداری متهم شدند که در طول یک دهه بیش از چهار میلیون دلار از ۱۰۰ قربانی آمریکایی کلاهبرداری کرده است.

کرث نیوهام، مسئول عدالت و جلوگیری از خشونت موسسه مطالعات امنیتی در شهر پرتوریا، می‌گوید کمبود منابع تنها دلیلی نیست که امکان فعالیت جرائم سازماندهی‌شده در این قاره را فراهم می‌کند.

نیوهام می‌گوید: «مشکل لزوماً نبود بودجه نیست. نیروی پلیس آفریقای جنوبی منابع خوبی دارد اما قدرتش به شدت کمتر شده است. مساله اصلی نه کمبود بودجه بلکه بیشتر مربوط به رهبری ضعیف سیاسی است… در حال حاضر فرصت‌های مختلفی برای پولشویی و تضعیف نیروهای انتظامی دست می‌دهد و دولت توانایی محدودی در همپایی با رشد قابل توجه فعالیت سایبری دارد. جرائم سازماندهی‌شده در یک دهه گذشته به ویژه در پنج سال اخیر [در آفریقای جنوبی] افزایش یافته است.»

بسیاری نگران‌اند که توجه جهانیان به کلاهبرداری‌های صورت‌گرفته در آفریقا ممکن است باعث قدرت گرفتن کلیشه‌های خطرناک شود.

سیگنه می‌گوید: «مردم در تصور جمعی به این ایده‌های از پیش تعیین‌شده اشاره می‌کنند و احتمالاً به خاطر اینکه ایمیل‌هایی دریافت کرده‌اند… اما تنها بخش کمی از جرائم سایبری ریشه در آفریقا دارد. حمله به اقتصاد‌های پیشرفته نه از سوی آفریقا،‌ بلکه از سوی رقبای ژئوپولتیک است.»

منبع: Guardian