رئیس سازمان فضایی: ماهواره خیام به سفارش ایران و توسط روسیه ساخته شده است

به گزارش پیوست، یک روز پس از پرتاب ماهواره خیام که در کشور قزاقستان انجام شد، وزیر ارتباطات از همکاری با روسیه در آینده برای راه‌اندازی خط تولید نسخه‌های بعدی این ماهواره خبر داد و رئیس سازمان فضایی ابراز امیدواری کرد در چند سال ماهواره‌هایی با دقت خیام به طور کامل در داخل کشور طراحی و تولید شود.

امروز (۱۹ مرداد ۱۴۱۰) عیسی‌ زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در حاشیه جلسه هیات دولت گفت: ماهواره خیام با همکاری مشترک ایران و روسیه پرتاب شد. کار اصلی ساخت آن از پنج سال قبل شروع شده بود و نزدیک یک سال بود که آماده بود اما مشکلات جدی برای پرتاب آن وجود داشت که با دیپلماسی فعال دولت سیزدهم و برگزاری بیش از ۴۰۰ ساعت جلسه با طرف روسی در نهایت توانسیم این ماهواره را با ماهواره‌بر بسیار مطمئن سایوز۲ پرتاب کنیم.

به گفته زارع‌پور قرارداد ماهواره خیام در ابتدا یک قرارداد خرید محصول بود که بعداً به قرارداد انتقال فناوری تبدیل شد.

وزیر ارتباطات همچنین خبر داد: طبق توافق با روسیه نسخه ۲، ۳ و ۴ را خواهیم ساخت زیرا این ماهواره ۵ تا ۷ سال عمر عملیاتی دارد و از الان باید به فکر ماهواره بعدی باشیم. خط تولید ماهواره‌های این‌چنینی را با روسیه راه‌اندازی خواهیم کرد و توافقات بسیار خوبی با سازمان فضایی روسیه انجام داده‌ایم.

او اضافه کرد: در حوزه ظرفیت‌های داخلی امکان ساخت ماهواره‌ها با دقت ۱۰ متر را داریم و می‌خواهیم تا پایان دولت به دقت یک متر برسیم. در حوزه ماهواره‌بر زیر ۵۰ کیلوگرم را می‌توانیم در مدار لئو قرار داریم. ظرف دو سه هفته آینده ماهواره‌بر جدید تست خواهد شد و تا ۱۰۰ کیلو را می‌تواند در مدار ۵۰۰ کیلومتری قرار دهد. هدف‌گذاری شده است که تا پایان دولت سیزدهم بتوانیم ماهواره‌های بالای ۵۰۰ کیلو را از پایگاه‌های فضایی خودمان در مدار لئو قرار دهیم.

رئیس سازمان فضایی: خیام ایرانی نیست

طی چند روز اخیر، موضوع ساخت ماهواره خیام و کشور سازنده آن در رسانه‌ها به محل نزاع تبدیل شده بود. طرفداران دولت سیزدهم عنوان می‌کردند این ماهواره در دولت فعلی ساخته شده است؛ اما محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت قبل به این سخنان اعتراض کرد و مدعی شد کار ساخت ماهواره خیام از دولت یازدهم آغاز شده است. اما در نهایت سفیر روسیه در ایران اعلام کرد این ماهواره توسط روسیه ساخته شده است. امروز حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی، در نشستی خبری صراحتاً اعلام کرد این ماهواره به سفارش و با نظارت ایران و توسط روسیه ساخته شده است.

سالاریه در این نشست خبری گفت: امیدواریم در چند سال ماهواره‌هایی با دقت خیام به طور کامل در داخل کشور طراحی و تولید شود. در مورد خیام به فکر این بودیم که نیاز کشور را مرتفع کنیم. شرکت‌های سازنده ماهواره در دنیا را شناسایی و ارزیابی کردیم و در نهایت به یکی از شرکت‌های خوشنام سفارش‌ داده شد. فرایند نظارت نیز در چند سال ادامه پیدا کرد و در نهایت این ماهواره تحویل شد.

سالاریه ادامه داد: در صنعت ماهواره باید نیاز و شرایط فعلی کشور را بدانیم. در دوره‌ای صنعت فضایی ما کند شد اما به هر حال الان سنجنده‌هایی با دقت ۵ تا ۱۰ متر داریم. البته نیاز ما دقیق‌تر است و نمی‌توانیم منتظر بمانیم تا ۱۰ سال دیگر به دقت بیشتر برسیم. برای همین نیاز به تامین داریم. در چنین پروژه‌هایی طراحی مفهومی و سفارش‌گذاری پارامتر آن توسط سفارش‌دهنده انجام می‌شود و در تمامی مراحل بر کار نظارت می‌کند.

سالاریه در مورد قیمت نیز توضیح داد: ماهواره‌های سنجشی با این دقت با توجه به وزن و المان‌های متعدد دیگر در موارد خیلی ارزان یک تا سه میلیون دلار هستند و در بالاترین حالت به ۱۰ میلیون دلار می‌رسند. برای ماهواره خیام چیزی حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون دلار هزینه شده است.

او همچنین گفت: تکنولوژی فضایی در حال رشد و توسعه است و الان اگر قرار باشد این ماهواره را تولید کنند شاید بتواند ارزان‌تر باشد. قیمت‌گذاری در شرایطی معنادار می‌شود که بازار وسیعی از رقبا وجود داشته باشد و از همه آنها بشود قیمت گرفت. در حوزه فضایی که یک صنعت صد درصد تحریمی است صحبت در مورد قیمت بی‌معنی است.

سالاریه افزود: اینکه بگوییم این ماهواره خیلی ارزان‌تر بوده حرف غلطی است، اگر کسی اسناد و مدارکی در این زمینه دارد بیاورد. ما در سازمان فضایی نگاه سیاسی نداریم و کاملاً فنی نگاه می‌کنیم.

رئیس سازمان فضایی کشور در پاسخ به این سوال که چرا برخی از رسانه‌ها «خیام» را ماهواره‌ای بومی معرفی کرده‌اند گفت: چون عموماً ماهواره‌های قبلی بومی بوده‌اند این‌طور القا شده است که این ماهواره نیز بومی است اما این‌طور نیست. اگر منتظر بمانیم بومی‌سازی ماهواره‌ها انجام شود باید سال‌ها منتظر سرمایه دولتی بمانیم در صورتی که ما می‌خواهیم سرمایه خصوصی وارد این حوزه شود.

روسیه، پیشروترین کشور صنعت فضایی در جهان

معاون وزیر ارتباطات در مورد همکاری با روسیه نیز توضیح داد: در دو دهه گذشته تجربیات زیادی کسب کرده‌ایم و اکنون این یک فرصت طلایی است تا بتوانیم با کشوری که سال‌‌هاست سابقه فضایی دارد همکاری کنیم. آنهایی که تعصب غربی دارند می‌گویند پیشروترین کشور در صنعت فضایی آمریکاست و ما که واقع‌بینانه نگاه می‌کنیم می‌گوییم روسیه. ما مثل دانش‌آموزی هستیم که درس خود را خوب خوانده‌ایم و حالا می‌گوییم سوال داریم. بسیاری از ابهامات و مسائل فنی خود را با می‌توانیم با روسیه برطرف کنیم.

سالاریه همچنین گفت: ما علاقه‌ای نداشتیم تا قبل پرتاب و مدارگذاری اطلاع‌رسانی کنیم. سازمان فضایی روسیه قبل از اینکه با ما هماهنگ کند خبری را روی سایت گذاشت وگرنه ما نمی‌خواستیم به این زودی اطلاع‌رسانی کنیم اما به هر حال این اتفاق افتاد و ما بعد از آنها نیز اعلام کردیم.

این مقام وزارت ارتباطات از هدف‌گذاری برای ارسال انسان به فضا سخن گفت: یکی از ابعاد برنامه فضایی ما زیست فضاست. چون کمتر در این مورد صحبت می‌کنیم شاید این برداشت به وجود بیاید که چرا پرتاب موجود زنده انجام نمی‌شود. به دنبال بحث توسعه آزمایشگاه‌های زیرمداری هستیم. آن موجود زنده‌ای که چند سال قبل ارسال شد تلاش‌ اولیه‌ای بود برای اینکه ببینیم پتانسیلش موجود است یا خیر. الان رویکرد ما این است که علمی‌تر به قضیه نگاه کنیم و برنامه مشخصی داشته باشیم.

خیام نمی‌تواند جاسوسی باشد

در ادامه این نشست، رئیس سازمان فضایی به سوال یکی از خبرنگاران در مورد اظهارنظر مقامات آمریکایی مبنی بر جاسوسی بودن ماهواره خیام واکنش نشان داد و گفت: بعضاً صحبت‌هایی می‌شود که فضا را متشنج کنند. کودکانه است که می‌گویند ماهواره خیام با این هیبت و قد و قواره و این شیوه اطلاع‌رسانی، ماهواره جاسوسی است. ابعاد و اندازه ماهواره جاسوسی متفاوت است و در مدارهای دیگری قرار می‌گیرد. اهداف ماهواره خیام کاملاً مشخص و شفاف است.