مدیرعامل پیاستار: توسعه محصولات پرداختیاریها موقتی است
مدیرعامل پیاستار باور دارد توسعه محصولات پرداختیاریها موقتی است و بانک مرکزی از جایی به…
۲۷ بهمن ۱۴۰۲
در فیناپ هفدهم مطرح شد: کمک BNPL به افزایش قدرت خرید و کنترل نقدینگی
۷ مرداد ۱۴۰۱
زمان مطالعه : ۹ دقیقه
تاریخ به‌روزرسانی: ۲۵ مرداد ۱۴۰۱
فعالان حوزه فین‌تک و BNPL بر این باورند که اعطای وام‌های خرد BNPL می‌تواند به فراگیری مالی، افزایش قدرت خرید و کنترل نقدینگی کمک کند. آنها در هفدهمین رویداد فیناپ با موضوع BNPL زوایای مختلف این فناوری جدید مالی را مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش پیوست، ماکان سپهری، مدیر بانکداری دیجیتالی بانک خاورمیانه، در ارائه خود با موضوع «حکایت نوآوری ۲۰۰ ساله» در هفدهمین رویداد فیناپ با اشاره به اینکه بانک‌ها وام‌دهنده‌های خوبی هستند اما علاقه کمتری به ارائه تسهیلات خرد دارند گفت: «یکی از این دلایل تمایل بانک‌ها به سرمایه‌گذاری پایین‌تر بودن ریسک آن است، علاوه بر این تورم بالا ایجاب می‌کند که بانک نقاط مطمئن سرمایه‌گذاری زیادی داشته باشد. پس چرا باید وارد ارائه تسهیلات خرد شود در حالی که رگولیشن اجازه نمی‌دهد در این حوزه از حد مشخصی سود بیشتری کسب کند؟»
او ادامه داد: «از سوی دیگر به دلیل زیرساخت‌های اقتصادی هزینه وصول مطالبات در بانک‌ها بسیار پیچیده است. همه این موارد باعث می‌شود بانک‌ها سراغ وام‌های بزرگ در تعداد کم به جای وام‌های کوچک‌تر و تعداد بیشتر بروند.»
سپهری افزود: «اما مهم‌ترین دلیلی که بانک‌ها تسهیلات خرد ارائه نمی‌دهند این است که شناختی از مشتریان خود ندارند و با وجود اینکه شبکه مالی بانکی بر شناخت مشتری اصرار زیادی دارد این مورد را تنها در لایه احراز هویت می‌بیند و هیچ‌وقت اطلاعاتی مانند اینکه شخص از کجا و چطور حقوق می‌گیرد یا تحت پوشش چه بیمه‌ای است از فرد دریافت نمی‌شود. در نهایت هم بانک‌ها ترجیح می‌دهند در دریافت همین اطلاعات هم با یک شرکت طرف حساب باشند که یک وام بزرگ می‌گیرد تا اینکه به ازای هر کدام از مشتریان خرد قرار باشد چنین اطلاعاتی دریافت کنند.»
رونمایی از محصول جدید اسنپ‌پی
مجیدحسامی، مدیرعامل اسنپ‌پی، در رویداد فیناپ نیز در ارائه خود با موضوع «BNPL اقیانوس آبی به گستره ایران» در رابطه با شیوه‌های درآمدی این حوزه گفت: «درآمد این حوزه معمولاً از دریافت کمیسیون از فروشگاه‌ها، کاربران و از محل دریافت جریمه دیرکرد از مشتریان است. البته که در دنیا معمولاً از کاربران کارمزد گرفته نمی‌شود. دریافت جریمه بابت دیرکرد هم بیشتر برای سوق دادن کاربران به سمت خوش‌‌حسابی و بازپرداخت است.»
او با تاکید بر این نکته که BNPL در نهایت قدرت خرید کاربر را افزایش خواهد داد و به افراد برای کنترل نقدینگی کمک می‌کند، ارزش افزوده این سرویس برای کاربران را سرعت بالای ثبت‌نام و اعتبارسنجی، دریافت سریع اعتبار، نرخ سود صفر برای کاربران و دریافت اعتبار بدون ضمانت و وثیقه و در نهایت افزایش قدرت خرید کاربر دانست.
حسامی در رابطه با ارزش‌افزوده‌ای که این حوزه برای پذیرنده ایجاد می‌کند گفت: «در این سرویس پذیرنده به طور کامل پول خود را دریافت می‌کند و نگرانی‌ای در رابطه با نکول نخواهد داشت، مشتریان بیشتری نیز به فروشگاه دسترسی خواهند داشت و چسبندگی به فروشگاه هم بیشتر می‌شود.»
مدیرعامل اسنپ‌پی مهم‌ترین هزینه‌های BNPL را نکول و تامین مالی به شمار آورد و افزود: «در دنیا گروه هدف BNPL افراد زیر ۴۰ سال هستند؛ ایران نیز جمعیت جوانی دارد و ۷۰ درصد جامعه یعنی افراد زیر ۴۴ سال جامعه هدف BNPL هستند.»
او سپس از سرویس جدید اسنپ‌پی رونمایی کرد که بر اساس آن کاربران می‌توانند به جای پرداخت تمام وجه یک کالا، یک‌چهارم آن را پرداخت کنند و مابقی را در چهار قسط بدون کارمزد بپزدازند.
کمک قراردادهای BNPL به اعتبارسنجی
محمدحسین کاشی، مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک سداد، نیز در ارائه خود با عنوان جایگاه BNPL در زندگی روزمره و سبک زندگی مردم، با بیان اینکه این حوزه فرزند وام‌های خرد و دیجیتالی است گفت: «فروشنده، خریدار و کارگزار سه بازیگر اصلی BNPL هستند و گرایش مردم به وام‌های خرد، کرونا و تصمیم‌گیری در خرید سه عاملی هستند که در تقویت جایگاه BNPL نقش مهمی ایفا کرده‌اند.»
او با تاکید بر اینکه مهم‌ترین ویژگی BNPL امکان دریافت وام خرد بدون بهره در سریع‌ترین زمان است افزود: «با توجه به اهمیت پیدا کردن موضوع اعتبارسنجی در سال‌های اخیر، اطلاعات به‌دست‌آمده از قراردادهای BNPL می‌توانند به کمک اعتبارسنجی بیایند.»
چرا مردم از دریافت وام گریزان‌اند؟
وحید شامخی، عضو هیات مدیره شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، در ادامه به ارائه گزارشی با عنوان «مردم ایران از خدمات وام و اعتبار چه می‌خواهند» پرداخت. این گزارش به زودی به صورت عمومی ارائه خواهد شد.
بر اساس گفته‌های شامخی، این گزارش شامل سه بخش اصلی است که بخش اول در رابطه با وضعیت وام در ایران است. در این گزارش ۸۳ درصد از مردم اوضاع را بد توصیف کرده‌اند. در جزئیاتی بیشتر ۲۴ درصد مردم تابه‌حال وامی دریافت نکرده‌اند و ۱۲ درصد از دریافت آن پشیمان شده‌اند.
شامخی اشاره کرد افرادی که تابه‌حال وامی نگرفته‌اند دلیل آن را سخت بودن فرایند دریافت عنوان کرده و گفته‌اند در صورتی که تضامین و وثایق لازم کاهش و مبلغ افزایش یابد، برای دریافت وام اقدام می‌کنند.
او در ادامه سخت‌گیری‌ها، تضامین، مبالغ کم و کارمزد بالا را از دلایل عدم تمایل مردم به دریافت وام به شمار آورد.
شامخی در رابطه با خدمات جدید این حوزه توضیح داد: «تابه‌حال ۴.۵ میلیون نفر از خدمات وام یا اعتبار خرد بازیگران مالی جدید استفاده کرده‌اند و ۶۴ درصد افراد هم به دلیل آسان شدن فرایند‌ها از این موضوع رضایت داشته‌اند.»
او در ادامه پیشنهاد کرد بهتر است وام‌هایی که مبالغی بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون دارند به لندتک‌ها و مبالغ خردتر از این ارقام به BNPLها و مبالغ بزرگ‌تر به بانک‌ها سپرده شود.
BNPL تهدیدی برای بانک نیست
محمد فرجود، مدیرعامل هلدینگ فناوری‌ونوآوری بانک تجارت، در ارائه خود در رابطه با BNPL و بانکداری آینده با اشاره به اینکه فناوری‌های جدید منجر به بهبود تجربه مشتری خواهند شد گفت: «BNPL لزوماً برای بانک‌ها تهدید محسوب نمی‌شود؛ چراکه پرداخت وام‌های خرد برای بانک‌ها هزینه‌بر است و از سوی دیگر بانک‌ها نمی‌توانند در نقطه فروش وام بدهند.»
او با اشاره به اینکه آینده BNPL در استفاده از داده است افزود: «بانک‌ها در توسعه این سرویس نقشی کلیدی دارند؛ بانک‌ها به داده دسترسی دارند و همین حالا هم اطلاعاتی مالی که در اختیار دارند بسیار بیشتر از داده‌های پلتفرم‌های فین‌تک است.»
فرجود بر این باور است که هنوز در ایران در تنظیم‌گری این حوزه اقدامی انجام نشده اما باید به زودی وارد آن شد تا این تنظیم‌گری به صورت مشارکتی انجام شود.
او با اشاره به اینکه مدل فعلی همکاری بانک و فین‌تک‌ها ارائه خط اعتباری است گفت: «می‌توان به مدل‌های دیگری هم فکر کرد. ما در بانک تجارت به یک مدل برای همکاری بازیگران BNPL رسیده‌ایم و موضوع اعتبار در کل زنجیره تامین را هم در نظر داریم. در این حالت بانک می‌تواند گردش اعتبار در کل زنجیره ارائه خدمت را مدیریت کند.»
روی تاریک ماجرا: به BNPL چه انتقاداتی وارد است؟
هومن امینی، مدیرعامل دیجی‌پی، در ارائه خود با موضوع «سرنوشت BNPL در فراگیری مالی: تاریخ یا خاطره»، BNPL را به معنای توانمندسازی آنی برای خرید دانست. او در ادامه افزود: «ارزش پیشنهادی این حوزه در دنیا ۹۷ میلیارد دلار است که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۴ این صنعت، رقمی بیشتر از چهار درصد از تراکنش‌های تجارت الکترونیکی جهان را در اختیار بگیرد.»
او در ادامه به انتقادات واردشده به BNPL پرداخت و گفت: «در این سرویس هزینه مشتری افزایش پیدا می‌کند؛ چراکه به خرید غیرضروری تشویق می‌شود و از سوی دیگر روش‌های بازپرداخت نیز گیج‌کننده است.»
مدیرعامل دیجی‌پی ریسک نکول و تامین مالی دشوار، تورم و انگیزه پایین پذیرنده برای ورود به این حوزه را از چالش‌های BNPL در ایران برشمرد و افزود: «طبق آمارهای بانک مرکزی، حدود ۸.۵ درصد از چک‌ها در دی ۱۴۰۰ برگشت خورده است. همچنین ۵۰ درصد از افراد جامعه یا چک برگشتی داشتند یا نتوانستند اقساط خود را بازپرداخت کنند؛ راهکار پیشنهادی ما این است که از برخی ضمانت‌ها مانند سهام، درآمد و ارز دیجیتالی استفاده شود و رتبه اعتباری دیجیتالی در کنار رتبه اعتباری کلاسیک بانکی مورد استفاده قرار گیرد.»
امینی با اشاره به اینکه شرایط تخصیص اعتبار در دیجی‌پی در مدت ۱۵ ثانیه مشخص می‌شود تاکید کرد که BNPL می‌تواند نقش بسیار مهمی در فراگیری مالی کشور ایفا کند.
سیستم ناکارآمد وام‌دهی ۴۰ ساله
حامد قنادپور، مدیرعامل تارا، در ادامه هفدمین رویداد فیناپ در ارائه خود با عنوان «مرغ عزا و عروسی» فرایند لندینگ را به چهار دوره تقسیم کرد: «در دوره اول در زمان جنگ، وام‌های خرد به افرادی داده می‌شد که زندگی‌شان تحت تاثیر جنگ قرار گرفته بود. در دوره دوم امور بانکی تسریع شد، تورم بالا بود و تمرکز دولت روی وام‌های کلان بود و مردم به خودشان وام خرد می‌دادند. در دوره سوم نیز دولت درآمد زیادی داشت و شروع به دادن وام کرد.»
او افزود: «در دوره چهارم تصمیم‌گیری‌ها بر اساس بحران‌ها انجام می‌شد اما در مجموع در همین دوران شاخص رفاه کم شد و این سیستم وام‌دهی تاثیری بر زندگی مردم نگذاشته است.»
قنادپور بر این باور است که خاستگاه وام در ایران بحران، تورم، رکود و خانواده بوده است اما در این خاستگاه‌ها، جامعه هدف به درستی شناسایی نشده و نه به دهک پایین کمکی شده است و نه به دهک بالا.
او تاکید کرد: «نباید به دهک‌های پایین وام خرید کالاهای لوکس داد. هدف ما نباید تولید قشر همیشه بدهکار باشد؛ ما می‌خواهیم مردم را توانمند کنیم تا خرید متناسب با دهک خود را راحت‌تر انجام بدهند. هدف ما در تارا نیز قشر متوسط است.»
پارامترهای پس‌نگر
احمد افتخاری، مدیرعامل تالی، نیز در ارائه خود با عنوان «این حیات ادامه دارد» گفت: «در حال حاضر تورمی شدید در ایران وجود دارد و نزدیک به ۱۵۰۰ کسب‌وکار در آستانه ورشکستگی هستند.»
او بر این باور است که در حال حاضر پارامترهای اعتبارسنجی ما پس‌نگر هستند و فقط رفتار گذشته فرد را بررسی می‌کنند. افتخاری در رابطه با مدل‌های اعتبارسنجی تالی توضیح داد: «ما در تالی به این نتیجه رسیدیم که اعتبارسنجی یعنی شهرت؛ یعنی رفتار فرد را در شبکه‌های اجتماعی بسنجیم و به دایره ارتباط افراد هم دقت کنیم؛ لازم است که در این رابطه، همه فعالان حوزه نیز با یکدیگر همکاری کنند.»
ارسال دیدگاه